قازاقتىڭ وسى ءبىر تىركەسى «قىز جىبەك» فيلمىنە قاتىستى جازىلعان ءاننىڭ ولەڭىمەن بىرگە تۋعاندىعىنا كۇماندىمىز. اي مەن كۇندى اسپاندىق قانا ەمەس، رۋحاني باعدار، نىشان ەتكەن اتا-بابالارىمىز بۇل تىركەستى الدەبىر جاعىمدى استرولوگيالىق جورالعىعا قاتىستى بەينەلەپ كەتسە كەرەك.   
شىنىندا دا، ايدىڭ وڭىنان تۋى بولسا، ول قانداي تۇرپاتتا؟ ول ءۇشىن ايدىڭ «تۋىنان» «ولۋىنە» دەيىنگى مەرزىمدەگى ونىڭ ءۇش پوشىمىنا نازار اۋدارايىق:
1.    ايدىڭ «ارقاسىن» (دوڭەس بەتى) سولعا بەرىپ، «ءجۇزىن» (ويىس بەتى) وڭعا بەرە تۋىلعان جاڭا ايدىڭ جارتىكەش سياعى;
2.    ايدىڭ تولىسقان دوڭگەلەك ءجۇزى;
3.    ايدىڭ «ارقاسىن» (دوڭەس بەتى) وڭعا بەرىپ، «ءجۇزىن» (ويىس بەتى) سولعا بەرەتىن جارتىكەش سياعى.

ايدىڭ بۇل ءۇش فازاسى دا قازاقتىڭ سايكەس تۇردەگى «تۋعان اي»، «تولعان اي» جانە «ولگەن اي» ۇعىمدارىمەن بەرىلگەن. الايدا، سوڭعى تىركەس مەيلىنشە قولدانىستا جوق، سەبەپ، قازاقتىڭ ايدى «ولتىرۋگە» تىرىسپاۋىندا.
قازاقتىڭ جوعارىدا كەلتىرىلگەن تانىمدارىنان قول ۇزە باستاعان بۇگىنگى ۇرپاق ايدىڭ اتالمىش ءۇش سياعىن (انالوگ) «جارتى اي»، «تولىق اي» دەپ تۇرپايى اتايتىن بولدى. ماسەلەن، «قىزىل جارتى اي» دەپ سوعاتىن بولدىق، ونى قازاقى ۇعىممەن «تۋعان اي» نەمەسە سايكەس تۇردە «تولعان اي» دەسەك جەتىپ جاتىر.ءتىپتى، سوڭعىسى قىزدارىمىزدىڭ ەسىمى بولعالى نەشە عاسىر: تولعاناي!

قازاقتىڭ وسى ءبىر تىركەسى «قىز جىبەك» فيلمىنە قاتىستى جازىلعان ءاننىڭ ولەڭىمەن بىرگە تۋعاندىعىنا كۇماندىمىز. اي مەن كۇندى اسپاندىق قانا ەمەس، رۋحاني باعدار، نىشان ەتكەن اتا-بابالارىمىز بۇل تىركەستى الدەبىر جاعىمدى استرولوگيالىق جورالعىعا قاتىستى بەينەلەپ كەتسە كەرەك.   
شىنىندا دا، ايدىڭ وڭىنان تۋى بولسا، ول قانداي تۇرپاتتا؟ ول ءۇشىن ايدىڭ «تۋىنان» «ولۋىنە» دەيىنگى مەرزىمدەگى ونىڭ ءۇش پوشىمىنا نازار اۋدارايىق:
1.    ايدىڭ «ارقاسىن» (دوڭەس بەتى) سولعا بەرىپ، «ءجۇزىن» (ويىس بەتى) وڭعا بەرە تۋىلعان جاڭا ايدىڭ جارتىكەش سياعى;
2.    ايدىڭ تولىسقان دوڭگەلەك ءجۇزى;
3.    ايدىڭ «ارقاسىن» (دوڭەس بەتى) وڭعا بەرىپ، «ءجۇزىن» (ويىس بەتى) سولعا بەرەتىن جارتىكەش سياعى.

ايدىڭ بۇل ءۇش فازاسى دا قازاقتىڭ سايكەس تۇردەگى «تۋعان اي»، «تولعان اي» جانە «ولگەن اي» ۇعىمدارىمەن بەرىلگەن. الايدا، سوڭعى تىركەس مەيلىنشە قولدانىستا جوق، سەبەپ، قازاقتىڭ ايدى «ولتىرۋگە» تىرىسپاۋىندا.
قازاقتىڭ جوعارىدا كەلتىرىلگەن تانىمدارىنان قول ۇزە باستاعان بۇگىنگى ۇرپاق ايدىڭ اتالمىش ءۇش سياعىن (انالوگ) «جارتى اي»، «تولىق اي» دەپ تۇرپايى اتايتىن بولدى. ماسەلەن، «قىزىل جارتى اي» دەپ سوعاتىن بولدىق، ونى قازاقى ۇعىممەن «تۋعان اي» نەمەسە سايكەس تۇردە «تولعان اي» دەسەك جەتىپ جاتىر.ءتىپتى، سوڭعىسى قىزدارىمىزدىڭ ەسىمى بولعالى نەشە عاسىر: تولعاناي!
قاراستىرىپ وتىرعان تاقىرىپ اياسىندا ءبىر ماسەلەگە توقتاماي كەتە المايمىز. ول بۇگىندە بەيىتتەر مەن مەشىتتەرگە قادالىپ جۇرگەن ايشىقتار قاقىندا. ادەتتە بەيىتتىڭ قۇلىپتاسىنا، ءتورت قۇلاعىنا ايشىق ورنالاستىرادى، بىراق كوبىنە وعان «ولگەن اي»  قويىلادى، دۇرىسى و باستا قويىلىپ كەلگەن. بۇگىندە ونى قالاي بولسا سولاي قويا سالۋ داستۇرگە ەندى.
ايدىڭ بەيىت باسىنا قويىلۋىنىڭ ءوزى حالقىمىزدىڭ يمان-سەنىمىنەن تۋىندايدى.جانە دە بەيىتكە ايشىق قويۋ تىكەلەي يسلامعا قاتىستى دەگەنگە كۇدىكپەن قاراعان ءجون، شاماسى بۇل ەجەلگى تۇركىتەكتى حالىقتاردىڭ تانىمىنان تۋىنداعان نىشان بولسا كەرەك. وعان بويلايتىنداي، تالاي مىسالدى كەلتىرەتىندەي جاعداي بار.مىنە، سول تانىمنان تۋىندايتىن تۇجىرىم مىناۋ: «ولگەن اي» - ودۇنيەلىك نىشان، ال «تۋعان اي» - بۇدۇنيەنىڭ پروەكتسيالىق بەينەسى، بۇلار - ءبىر بىرىنە ءىشىنارا قاراما قارسى، پوليارلىق ۇعىمدار.
ەندەشە، بەيىتتىڭ باسىنا وڭىنان تۋعان ايدى اتا-بابامىزدىڭ قويۋى ءتىپتى دە مۇمكىن ەمەس. كەرىسىنشە، تۇركىلىك تانىمنان باستاۋ الاتىن، ونىڭ نىشاندارىن، اتريبۋتتارىن يسلامعا بەيىمدەگەن سوپىلىق نەگىزدەر بويىنشا مەشىتكە تاعىلار اي «وڭىنان تۋعان» ايشىق بولىپ تابىلادى. بۇل جايتتى اراپتار وپ-وڭاي شەشكەن: ولاردا ايدى شالقالاي قويادى، سەبەپ - تۇركىلىك كۇردەلى اسپاندىق تانىم ولارعا جات. جاعىمسىز اۋارايدى بىلدىرەتىن شالقالاي جاتقان ايدى تۇركىلەر ەشقاشان ورناتپاس ەدى!
ءبىر قىزىعى، 2001 جىلى تاياۋ شىعىسقا ساپارىمدا ول جاقتا ايدىڭ جازدا دا شالقالاي تۋاتىنىن بايقادىم. ەندەشە ءار حالىق ءوز جاعىراپياسىنا ساي ايدىڭ پوشىمىن دا تاڭداعان بولىپ شىقتى.
ايدىڭ وڭىنان تۋىن قازاق جاقسىلىققا بالايدى جانە ول اسپانعان قاراي، ءجۇزىن وڭعا بەرە تۋىلعان اي پوشىمى. يمانىمىزدىڭ دا وڭىنان بولۋىن قالاساق، تانىمىمىزعا دا ءبىر اۋىق نازار اۋدارىپ، دۇنيەتانىم اسپانىندا اداسپاۋ جاعىن ويلاستىرعانىمىز ابزال. يمان،مەشىت،تۋعان اي - ءبارى دە وڭدى قۇبىلىستار مەن تانىم نىشاندارى، اباي بولايىق. وڭدى پوشىم جاعىمدى جايتتى، تەرىس پوشىم جاعىمسىز جايتتى تارتادى...

«اباي-اقپارات»