رەسەي اسكەرى قاڭتار ايىندا ۋكراينا اۋماعىنا باسىپ كىرەدى. مۇنداي بولجامدى «Washington Post» اقش بارلاۋ قىزمەتىنىڭ قۇپيا قۇجاتتارىنا سۇيەنە وتىرىپ جازدى. بىلاي دەيدى ايگىلى باسىلىم: «2022 جىلدىڭ قاڭتارىندا رەسەي 175 مىڭ اسكەرمەن ۋكرايناعا باسىپ كىرەدى، وعان 100-دەن استام باتالون دايىندالۋدا. ۋكرايناعا شابۋىل ارتيللەريالىق سوققى جاساۋمەن باستالىپ، دەسانت تاستاۋمەن جالعاسىن تابادى».

ۋكرايناعا رەسەي اسكەرى باسىپ كىرۋىنىڭ ىقتيمالدىعىن نەمىس باسىلىمدارى دا جارىسا جازۋدا. «Bild» باسىلىمى تومەندەگى كارتانى جاريالاپ، رەسەي ۋكرايناعا ەكى ستسەناري بويىنشا باسىپ كىرۋى مۇمكىن دەيدى. ءبىرىنشى ستسەناري بويىنشا شابۋىل بىرنەشە باعىتتا وتەدى جانە رەسەي اسكەرى قىرىم، سەپاراتيستەر قولىنداعى شىعىس ۋكراينا مەن بەلارۋس اۋماعى ارقىلى سان تاراپتى شابۋىلعا شىعادى. ەكىنشى ستسەناري بويىنشا ۋكراينانىڭ وڭتۇستىگى مەن سولتۇستىك-شىعىس باعىتتا شابۋىلعا شىعىپ، تەز ارادا كيەۆكە كىرۋدى كوزدەيدى. ماقالا اۆتورلارى رەسەي تەز ارادا ۋكراينانىڭ ۇشتەن ەكى بولىگىن باسىپ الۋى مۇمكىن دەپ بولجايدى. رەسەي بيلىگى بۇل ماقالانى «باسىلىمنىڭ دەڭگەيىنە ساي ەمەس ساندىراق» دەپ اتاسا، كيەۆ «بۇل شىندىققا ساي» دەپ مالىمدەدى.

اقش مەمحاتشىسى ەنتوني بلينكەن 5 جەلتوقساندا شۆەد ارناسىنا سۇحبات بەرىپ، بىلاي دەدى: «قاۋىپ راسىمەن وراسان، ويتكەنى ءبىز ۋكراينا اۋماعىنا توپتاسقان وتە كوپ اسكەردى كورىپ وتىرمىز. ءبىز ۋكراينا ءىشىن بۇلىككە باستاپ، ەل اراسىنا ىرىتكى سالۋ جۇمىستارىن، الەۋمەتتىك جەلىدەگى جالعان اقپاراتتىڭ ونداعان ەسە ارتقانىن اڭعارۋدامىز.  ال ەڭ باستى ماسەلە ءبىز ءدال وسىنداي ارەكەتتى بۇرىن كورگەن ەدىك. 2014 جىلى تۋرا وسىلاي بولعان ەدى. اقىرى ءبىز رەسەيدىڭ ۋكرايناعا باسىپ كىرگەنىن كوردىك». 

«Bloomberg» باسىلىمىنىڭ جازۋىنشا رەسەي ۋكرايناعا قاڭتار ايىندا كىرەدى، سەبەبى بۇل اقاعان قىس جانە اتالمىش ۋاقىتتا ەۋروپا ەلدەرىنىڭ رەسەي گازىنا تاۋەلدىلىگى ەسەلەپ ارتادى. رەسەي گازدى ساياسي رىچاگ رەتىندە پايدالاناتىن بولادى.

دەگەنمەن رەسەيگە قارسى ەۋروپا ەلدەرى مەن اقش بۇرىن-سوڭدى سالىنباعان سانكتسيالار پاكەتىن دايىنداپ وتىر. ەگەر ماسكەۋ اسكەري ارەكەتكە بارسا، وندا سانكتسيالار سالىنباق. بۇل جولى ەكونوميكانى قۇلدىراتۋمەن قاتار، رەسەيدى عالامدىق ينتەرنەتتەن ءوشىرۋ دە كوزدەلگەن. ۇلىبريتانيا، كانادا مەن اقش ۋكرايناعا اسكەري كومەك كورسەتۋ جاعىن ويلاستىرۋدا. كومەك رەتىندە قوسىمشا «دجاۆەلين» مەن «ستينگەرلەر» بەرىلمەك. سونىمەن قاتار اۋە كۇشتەرىنە قارسى قورعانىس جۇيەسىن بەرۋ دە تالقىلانۋدا. اۋعانستان اسكەرىنە ارنالعان تىكۇشاقتاردى كيەۆكە بەرۋ ماسەلەسى دە كوتەرىلىپ وتىر.

ساراپشى ميحايل پريتۋلانىڭ ويىنشا رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرە المايدى.

«قازىر ۋكرايناعا باتىس بەرىپ جاتقان قارۋلار رەسەي الدىندا باسىمدى بەرەدى. مىسالى شابۋىلعا تانكتەر كىرىسسە، ءبىز «دجاۆەليندەر» الامىز، ءسويتىپ شابۋىل باستالماي جاتىپ بىتەدى. وسىلايشا رەسەي شابۋىلى بولماي قالادى»، - دەيدى ول.

Cاراپشىلار رەسەي اسكەرى قانشالىقتى قۋاتتى بولسا دا، ولاردىڭ ۋكراينا اۋماعىندا ۇلكەن كەدەرگىلەرگە تاپ بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى. مىسالى اسكەري جەكە كومپانيا وكىلدەرى ۋكراينا ءۇشىن سوعىسۋى مۇمكىن، الايدا ولار ۋكراينا ساربازدارىنىڭ فورماسىندا بولماق دەيدى ولار.

ەۋروپا ەلدەرى رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرسە، وندا رەسەيدىڭ ءۇمىت ارتقان «سولتۇستىك اعىم – 2» جوباسىن توقتاتىپ تاستاۋ كەرەكتىگىن ۇسىندى. قازىر ۋكراينا ءۇشىن سوعىسۋعا نيەتتى ەرىكتىلەر جاساقتارى دا ۇندەۋ تاستاۋدا. ولاردىڭ ىشىندە ليتۆا، ەستونيا، لاتۆيا، پولشا، فينليانديا وكىلدەرى بار.

ۋكرايناعا رەسەيدىڭ شابۋىلى 2014 جىلى باستالدى. رەسەي اگرەسسيالىق ساياساتپەن قىرىمدى تارتىپ الىپ، وتارلادى. ال ەل شىعىسىندا سوعىس وتىن جاقتى. وسىلايشا ەكى ەل اراسىنداعى قاقتىعىسقا جەتى جىل بولدى. 2021 جىلدىڭ 7 جەلتوقسانىندا رەسەي باسشىسى پۋتين مەن اقش باسشىسى بايدەن كەزدەسۋى ءتيىس. اتالمىش كەزدەسۋدەن كەيىن كيەۆ تاعدىرى دا شەشىلەدى دەيدى ماماندار.

قازىر ۋكراينا شەكاراسى ماڭىندا رەسەيدىڭ 95-115 مىڭ اسكەرى توپتاستىرىلدى. سونىمەن بىرگە ارتيللەريا، جانارماي تاسۋ كولىكتەرى دە شەكارا ماڭىندا تۇر. بۇل «شابۋىل جاسالۋى مۇمكىن» دەگەن كۇدىكتى قويۋلاتا تۇسەدى.

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz