قىرعىزستاننىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى اسقار اقاەۆتىڭ ۇستىنەن قوزعالعان بارلىق ايىپتاۋلار الىنىپ تاستالىپ، قىلمىستىق ءىس توقتاتىلدى. بۇل تۋرالى ونىڭ ارىپتەسى بولعان بەكبولوت تالعاربەكوۆ مالىمدەگەن.   

ونىڭ ايتۋىنشا، بۇرىنعى مەملەكەت باسشىسىنا تاعىلعان بارلىق ايىپتار جويىلدى. اقاەۆقا قاتىستى قىلمىستىق ءىس – قىلمىس قۇرامىنىڭ بولماۋىنا بايلانىستى توقتاتىلدى. تەرگەۋ ءىسى اقاەۆتىڭ جانە ونىڭ تۋىستارىنىڭ «قۇمتور» جوباسىنان اقشا الماعانىن انىقتادى.

«اسقار اقاەۆتىڭ Centerra Gold Inc تە بىردە-ءبىر اكتسياسى جوق. 2003 جىلى ۇكىمەت Centerra قۇرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. كەلىسىمدى دايىنداعاندا ونىڭ قۇرامىنا «قىرعىزالتىن» كىرگەن مەملەكەتتىك كوميسسيا، ۇكىمەت پەن پارلامەنت وكىلدەرى، سونىڭ ىشىندە اقىلبەك جاپاروۆ تا كىردى. ۇكىمەت تەك كەلىسىمدى ماقۇلدادى. بۇل كەلىسىمدى بەكىتىلمەس بۇرىن دۇنيەجۇزىلىك بانك پەن حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ ساراپشىلارىنا جىبەرىلدى. ولار كەلىسىمدى دۇرىس دەپ تاپتى. اسقار اقاەۆ بۇعان دەيىن مەملەكەتتىك كوميسسيانى تەكسەرمەي، وعان سەنىپ قالعانىن ءوز قاتەلىگى دەپ ەسەپتەپ حالىقتان كەشىرىم سۇرادى»، - دەدى بەكبولوت تالعاربەكوۆ.

اسقار اقاەۆقا قاتىستى قىلمىستىق ءىستىڭ زەرتتەلۋى كەزىندە سۇراقتار تۋىنداسا ونى تەرگەۋگە كۋاگەر رەتىندە شاقىرۋى مۇمكىن.

2005 جىلدان بەرى ماسكەۋدە تۇراتىن قىرعىزستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى اسقار اقاەۆ بۇعان دەيىن دە تامىز ايىندا بىشكەككە شاقىرىلىپ، ەلدەگى ەڭ ءىرى «قۇمتور» التىن كەن ورنى ءىسى بويىنشا جاۋاپ بەرۋگە كەلگەن. بۇل ىسكە بۇرىنعى پرەمەر-مينيسترلەر، دەپۋتاتتار مەن شەنەۋنىكتەردىڭ دە قاتىسى بار.

ەلدىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى باسقا شەنەۋنىكتەرمەن بىرگە 1992 جىلى «قۇمتور» جوباسى بويىنشا باس كەلىسىمدى جاساسۋ كەزىندە، 1994 جىلى وعان وزگەرىس ەنگىزۋ بارىسىندا، سونىمەن قاتار 2003 جىلى «كامەكو» كومپانياسىمەن باس كەلىسىمدى قايتا قۇرىلىمداۋ كەزىندە سىبايلاس جەمقورلىق فاكتىسىنە جول بەرگەنى ءۇشىن قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعان بولاتىن.

ايتا كەتەيىك، قىرعىزستاننىڭ العاشقى پرەزيدەنتى 2005 جىلعى توڭكەرىستەن سوڭ ەلىنەن كەتىپ قالعان. اسقار اقاەۆ قازىرگى كۇندە ماسكەۋدىڭ تۇرعىنى. ول وتكەن جىلى ءوزىنىڭ ەل باسقارىپ تۇرعان كەزىندەگى قاتەلىكتەرى ءۇشىن قىرعىزستان حالقىنان كەشىرىم سۇراعان بولاتىن. قازاقستاننىڭ ەكس-پرەزيدەنتىمەن قۇداندالىق قاتىناسى بار اسقار اقاەۆ بيىل 10 قاراشادا جەتپىس جاسقا تولدى. ول 1990 جىلدان 2015 جىلعا دەيىن قىرعىزستان بيلىگىندە بولدى.

ايجان تەمىرحان

Abai.kz