«ءتورتىنشى قاڭتار قاندى وقيعاسىنان» كەيىن ەلدە توتەنشە جاعداي جاريالانىپ «ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارتى ۇيىمىنىڭ» بىتىمگەرلەرى ستراتەگيالىق نىسانداردى كۇزەتۋگە كەلىپ، ميسسياسىن اياقتاعان سوڭ ەلدەرىنە قايتتى. جاڭا ۇكىمەت از وزگەرىستەن سوڭ جاساقتالدى. پارلامەنت مۇشەلەرىمەن، بيزنەس وكىلدەرىمەن كەزدەسكەن پرەزيدەنت ەلدىڭ ساياسي، ەكونوميكالىق جاعدايىنا توقتالىپ، مۇددەلى كلاندار مەن نازارباەۆ وتباسى مۇشەلەرى ىقپالىنداعى فەرما، كورپاراتسيالاردى وتكىر سىنعا الدى.

تەرروردان كەيىنگى ساۋىقتىرۋ شارالارى باستالدى. توقاەۆ الماتىعا كەلىپ قايتتى. ينتەرنەت قوسىلىسىمەن تاعى دا ارانداتۋ سيپاتىنداعى پىكىرلەر ءورشي ءتۇستى. بولعان وقيعا تۋرالى ءتۇرلى توپشىلاۋلار كوبەيىپ كەتتى. بىرەۋلەر قازىرگى جاعدايىمىزعا شۇكىرشىلىك ايتسا، ەندى بىرەۋلەر تۇكتە وزگەرمەدى، «باياعى جارتاس سول جارتاس» دەپ جاتىر. مىنا قىرعىنعا «ايىزى قانباعان» ەسەرسوقتار مەن پيعىلى جاماندار الاقاپتىڭ اۋزىن ايقارا اشۋدا. كەتكەن مورالدىق، زاتتىق شىعىننىڭ كولەمى ساعات سايىن، كۇن سايىن ەسەپتەلسە دە وقيعانىڭ سەبەبى مەن سالدارى ونشا كوپ ايتىلا بەرمەيدى.

نۇرسۇلتان ءابىشۇلى كوپ ايتاتىن الدىمەن ەكونوميكالىق رەفورما ودان كەيىن ساياسي رەفورما باعدارلاماسى تىم ۇزاققا سوزىلىپ كەتتى. ءسوز جوق قاجىگەلدين باستاپ «جاس تۇرىكتەر» جالعاستىرعان نارىقتىق رەفورمالار ناتيجەسىن بەردى. ودان كەيىن حالىقارالىق نارىقتا قازبا بايلىققا دەگەن سۇرانىس ەسەلەپ ارتتى، سونىمەن «قازاقستاندىق ەكونوميكا» دەگەن ميف پايدا بولىپ، ۇلت كوشباسشىسىن اتاتۇرىككە، لي كۋان يۋعا تەڭەيتىن قۇبىلىس پايدا بولىپ، كوزى تىرىسىندە ەسكەرتكىش ورناتىلىپ، اۋەجايدىڭ، قالانىڭ اتتارىن بەرىپ ۇلگىردىك. اسىرەسە، ساياسي ەليتا اراسىندا جەكە باسقا تابىنۋدىڭ باسەكەسى باستالدى. بىرىنەن-ءبىرى اسىپ «جاڭا يدەيالار»، «سونى ۇسىنىستارمەن» كومىپ تاستادى. سەمەيدەگى ينستيتۋتتىڭ رەكتورى ەلباسى تۋرالى پىكىرى وزگەشە ادامدى جەكپە-جەككە شاقىرىپ، تىكۇشاقپەن استانانىڭ تورىنە بارىپ قوندى. التىن شاحمات سيلاعىش ك.ءماسىموۆتىڭ قالاي بيىككە كوتەرىلگەنىن كوز كورىپ، قۇلاق ەستىدى. وليگارح ماشكەەۆيچ پەن ۇزاق جىل پرەزيدەنتتىڭ ءىس باسقارماسىن باسقارعان مارقۇم ني مىرزا ەلىمىزدىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتىن باعىتتاپ، بەلگىلەپ وتىراتىن شەشۋشى تۇلعالارعا اينالدى. ماشكەەۆيچ پارلامەنت سايلاۋى كەزىندە «ازاماتتىق» دەگەن ەكى پارتيا قۇرىپ، سايلاۋعا قاتىستىرسا، ني مىرزا «پاتريوتتار» پارتياسىنىڭ توراعاسى گەنەرال عاني قاسىموۆپەن جاريا بوپ كەتكەن تەلەفون اڭگىمەسىندە «قاي پارتيانىڭ كىممەن بىرلەسىپ قالاي سايلاۋعا ءتۇسۋى جونىندە» شەپتىڭ اتىنان پارمەن بەرەدى.

ساياسي ەليتا مەن بيزنەس كلاندارى جانە بيلىكتىڭ ۇشارباسىنىڭ وتباسى مۇشەلەرى سىبايلاسقان كەزدە قاراپايىم حالىقتىڭ قالتاسى قاعىلىپ，قوعامدىق قايشىلىق ۋشىعاتىنى الميساقتان بەرى كەلە جاتقان سيندروم. سۋحارتونىڭ جەتى كۇيەۋ بالاسى مەملەكەتتىڭ جەتى جەتەكشى كومپانيالارىن شەڭگەلدەپ العان يندونەزياداعى قاقتىعىستار مەن تولقۋلاردىڭ، ون بالاسى مەملەكەتتەگى بارلىق مايلى جىلىك كومپانيالاردى باۋىرىنا باسىپ العان سيريانىڭ تراگەدياسى ءبىزدى ەرتەرەك ويلاندىرۋى كەرەك ەدى. شولمەك مىڭ كۇن سىنباسا دا، ءبىر كۇن سىنارى ءسوزسىز.

مەدالدىڭ ەكى بەتى بار سياقتى بارلىق ماسەلەنىڭ دە وزىندىك سەبەبى مەن سالدارى بار. ەۋروپادا «حالقى قانداي بولسا كوسەمى دە سونداي بولادى» دەگەن اتالى ءسوز بار ەكەن. ءازيز نەسيننىڭ ساتيرالىق اڭگىمەسى ءالى ەستەرىڭىزدە بولار. وندا ءبىر قالانىڭ يگى جاقسىلارى جينالىپ زورلىقشىل، قاتەگەز، سۇمىراي اكىمنەن قۇتىلىپ وزدەرىنە قولايلى اكىمدى ورنىنا وتىرعىزادى بىراق كۇزەتشى، كۇتۋشىدەن باستاپ نوكەر، ۋازىرلەرىنە دەيىن جايىلىپ جاستىق، جيىلىپ توسەك بولىپ، قۇرشا جورعالايدى. سونىمەن مومىن قانىشەر اكىمگە اينالىپ، كەلەسى كەزەكتەگى ساراي توڭكەرىسىنىڭ قۇرباندىعىنا شالىنادى. ۇزدىكسىز قايتالاناتىن بۇل جاعىداي شىعىس حالىقتارىنىڭ ورتاق مەنتاليتەتى دەسەك قاتەلەسە قويمايمىز. ادىلدىك، تەڭدىك، جەكە باستىڭ بوستاندىعى دەگەن ۇعىمداردىڭ اۋىلى وكىنىشكە وراي ازىرشە بىزدەن الىستاۋ. ساراپشىلار ازيا ەلدەرىندە وتكەن وليمپيادالاردىڭ ەشقاشان ءادىل وتپەيتىنىن تالاي رەت جازدى. 2011 جىلى بىزدە وتكەن قىسقى ازيا ويىندارىندا الەمدىك جۇلدەلەردىڭ الدىن بەرمەيتىن قىتاي، جاپونيا، كورەيا قاتارلى ادۋىندى ەلدەردى «شاڭ قاپتىرىپ»، تىزەگە باسا وتىرىپ، باس جۇلدەنى ءوزىمىز الدىق. بىراق وسىنىمىز قالاي بولدى-اۋ، دەپ ويلانباستان مالاقايىمىزدى اسپانعا اتتىق.

ادىلدىك، شىندىق، تەڭدىك، شىنايى باسەكەلەستىك دەگەن ۇعىمداردى وزىمىزدەن باستاپ ۇرپاقتىڭ ساناسىنا ءسىڭىرىپ، ومىرلىك ۇستانىمىنا اينالدىرماساق ءادىل قوعام قالاي قالىپتاسادى؟ بىزگە ۇلت بولىپ جاڭارۋ كەرەك. زاڭ جونىندەگى تۇسىنىگىمىز، بيلىك تۋرالى تانىمىمىز، قوعامدىق تەپە-تەڭدىكتى ساقتاۋ جونىندەگى كوزقاراسىمىز جاڭا زامان، جاڭا قوعام تۇرعىسىنان قالىپتاسۋى كەرەك. ارينە، مۇنىڭ ءبارى وزدىگىنەن قالىپتاسا قويمايدى ول مەملەكەتتىڭ باستى يدەولوگيالىق باعىتى رەتىندە قالىپتاسىپ، باسىم ورىنعا شىعىپ حالىققا باعىت-باعدار بەرىۋى كەرەك.

الەمنىڭ تولىق قاندى ءبىر مۇشەسى رەتىندە دۇنيەدە قالىپتاسقان، تۋىلعان وقيعالار مەن قۇبىلىستاردان ءبىز دە شەت قالا المايمىز. بىراق، بارىنە كوزسىز ىلەسە كەتۋ، تالعامسىز قابىلداۋ جاقسىلىققا اپارمايدى.تاۋەلسىزدىكتەن كەيىن ءدىني اعىمدار قاباتتاسا كىردى. جەتپىس جىلدىق اتەيستىك تاربيەنىڭ زاردابىن تارتقان ەليتا مەن قاراپايىم حالىق بۇعان قۋانباسا، رەنجىگەن جوق. بىراق، سوڭعى جاعدايلار سايراعاننىڭ ءبارى بۇلبۇل ەمەس، قۇزعىندار قوسىلا جۇرەتىنىن دالەلدەدى. بىلايشا ايتقاندا ەكى وتتىڭ ورتاسىندا قالدىق دەسەك تە بولادى. مۇسىلمان قاۋىمنىڭ قۇشاعىنا كىردىك دەپ قۋانعانىمىزدا ۇلتتىق ءداستۇرىمىزدى مانسۇقتاپ، تەريتوريالىق تۇتاستىعىمىزعا قاۋىپ ءتوندىرىپ، وركەنيەتتى قوعاممەن وت پەن سۋداي وتاسپايتىن ءدىني راديكالدار باس كوتەردى. ادامزاتقا ورتاق باتىس قۇندىلىقتارىنا باسىمدىق بەرسەك، وتارلىق سانادان قانىمىزعا ءسىڭىپ قالعان بەرەكەسىزدىك پەن انارحيا كۇشىنە ءمىندى. سايلاۋ سىرتقى كۇشتەرگە ارقا سۇيەگەن سەپاراتيستەر مەن تايپالىق، جۇزدىك سانانىڭ باس كوتەرۋىنە تامىزدىق بولاتىن بولدى. ءباسپاسوز ەركىندىگى كلاندار مەن ارسىز، ءپرينتسيپسىز، سۋايت ادامداردىڭ ءوزارا ەسەپ ايىرىسۋ قۇرالىنا اينالىپ كەتتى. قوعام مەن بيلىك ۇستارانىڭ جۇزىندە تۇرعانداي، «بىلاي تارتساڭ اربا سىنادى ، كەرى تارتساڭ وگىز ولەدى».

ويىنشىلار كوبەيگەندە رەسمي بيلىكتىڭ ءسوزى مەن ىسىنە ەشكىم سەنبەيتىن جاعداي قالىپتاستى. 2019 جىلعى پرەزيدەنت سايلاۋى مەن ودان كەيىنگى پارلامەنت سايلاۋىندا جانە پاندەميانىڭ ءبىرىنشى، ەكىنشى تولقىنىندا وسەك-اياڭ مەن ناداندىقتىڭ دۇلەي كۇش ەكەنىن ەسى دۇرىس، نيەتى تازا ادامنىڭ ءبارى سەزىندى. ۇلت ءۇشىن تاۋەلسىزدىكتەن اسقان قاستەرلى قۇندىلىق، حالقىمىز ءۇشىن بەيبىتشىلىكتەن وتكەن باقىتتى زامان جوق. باتىستىڭ قۇندىلىقتارىمەن بىرگە ەلىمىزگە نەشە ءتۇرلى قوعامدىق دەرت-دەربەز قاتار كەلدى. اقشاعا تابىنۋ، كازينو، ناركوتيك، جەزوكشەلىك، ءبىر جىنىستىلار نەكەسى ومىرىمىزگە قۇلاشتاي ەنىپ، ونسىزدا ءتىلى تونالىپ، ءدىلى جۇقارعان ۇلتىمىزدىڭ ەڭسەسىن باسىپ، ەس-اقىلىن الجاستىردى. بۇل داعدارىستان ءبىزدى ءبىر ورتالىققا باعىنعان پارمەندى بيلىك، قاتاڭ زاڭ، جاۋاپكەرشىلىگى زور پارلامەنت، اق پەن قارانى شاتاستىرمايتىن، مۇددەلى توپتار مەن توبىرلارعا قىزمەت ەتپەيتىن «ءتورتىنشى بيلىك» عانا ءوزارا سايكەسىپ، ءوزارا باقىلاۋ ارقىلى شىعارا الادى. «ءتورتىنشى قاڭتار قاندى وقيعاسى» سياقتى مەملەكەت تاعدىرى قىل ۇستىندە تۇرعاندا ءبىز عانا ەمەس، مۇددەلى جۋرناليستەر مەن شولاق ويلى ساياساتكەرلەرىمىز تامسانا جازىپ، تاڭداناتىن اقش-تىڭ ءوزى دە قارۋ قولدانادى ەكەن!  بىلتىر التىنشى قاڭتاردا سايلاۋ ناتيجەسىنە كوڭىلى تويماعان، سايلاۋعا قارالىق ارالاستى دەگەن وسەككە قۇلاي سەنگەن، رەسپۋبليكاشىلداردىڭ جاقتاستارى تومەنگى پالاتادا اتالمىش ماسەلە تۋرالى تىڭدالىم ءجۇرىپ جاتقاندا، كاپيتوليگە باسىپ كىرىپ، بۇلىك شىعارعاندا، كوپ ەلدە جالدانبالى اسكەر قاتارىندا بولعان سوعىس ارداگەرىن قامتىعان التى ادامدى اتىپ ءولتىردى. سونىمەن بۇلىك تىنىشتالدى. بۇل وقيعانى اقش-تىڭ كوزى ءتىرى ەكس-پرەزيدەنتتەرىنىڭ ءبارى ايىپتادى. دەموكراتتار كىسىلىك قۇقىق پەن دەموكراتياعا تونگەن قاۋىپ ساناپ، ىشكى تەررور دەپ باعالاسا، رەسپۋبليكاشىلدار وتانشىلدىق ماقساتتان تۋىنداعان وقىس وقيعا دەپ اتادى. سول كەزدە ترامپتىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى ەكى اككاۋنتى ءوشىرىلدى. ال دجو بايدەننىڭ جەكە باسى مەن وتباسىنا جاسالعان كيللەرلىك شابۋلدا شەك بولمادى. دەموكراتيا مەن كىسىلىك قۇقىق، ازاماتتىق قوعامنىڭ 270 جىلدان استام تاريحى بار اقش وسىلاي بولعاندا، وتىز جىلدىق تاۋەلسىزدىك تاريحى بار ءبىز قانداي قاتاڭ سىناقتان وتكەنىمىزدى شامالاي بەرىڭىز. دەمەك باتىستىڭ جالپىعا ورتاق قۇن كوزقاراسى بارلىق دەرت پەن دەربەزدىڭ سيقىرلى ءدارىسى ەمەس.

پرەزيدەنتتىك سايلاۋ كەزىندەگى دۇلەي جۇرت پەن ساقاداي سايلانىپ، سپورت كيىممەن كەلگەن جىگىتتەردىڭ ءتارتىپ ساقشىلارىنا جاساعان قىسىمى مەن شابۋلىن ەسكە الىڭىز، دولدانعان ايەلدەر قۇقىق قورعاۋشىلارعا جۇدىرىق الا جۇگىرەدى، قورعانىس باس كيىمدەرىن قاعىپ تۇسىرەدى. باتىستىڭ كەز-كەلگەن وركەنيەتتى ەلىنە بارىپ، ءتارتىپ ساقشىلارىنا كول كوتەرىپ كورىڭىز، باسىڭىزدىڭ قايدا قالعانىن بىلمەي قالاسىز. باتىس قۇندىلىقتارى ءبىز ءۇشىن قۇلاعىنان ۇستاپ، قارعىپ ءمىنىپ، شابا جونەلەتىن ءجۇرىسى جايلى تۇلپار ەمەس، سىرىن بىلمەي سىرتىنان جۇرسەك تەۋىپ كەتىپ، تىستەپ الۋى، باس بەرمەي ايدالاعا الىپ قاشىپ كەتۋى مۇمكىن. سوندىقتان دا ازيادان شىققان ايتۋلى ساياسي كوسەمدەر ءوز ەلىنىڭ تاريح، ناقتى جاعدايىمەن ساناسا وتىرىپ مەملەكەت ىرگەسىن بەكىتتى، رەفورما جۇرگىزدى. مۇستافا كەمال اتاتۇرىك تۇرىك مۇددەسىن بارىنەن جوعارى قويا وتىرىپ، يمپەريانىڭ داڭقى، جاۋدىڭ كوزقۇرتى بولعان اراب，پارسى يەلىكتەرىن ەركىنە جىبەرىپ، زايىرلى رەسپۋبليكا قۇردى. جازۋدى وزگەرتتى. باتىسپەن دە، ورىسپەن دە تەڭ دارەجەلى قارىم-قاتىناس جاساپ، ەشكىمنىڭ ىعىنا جىعىلعان جوق. ال، لي كۋان يۋ مالايزيا فەدەراتسيا قۇرامىنان شىعارىپ جىبەرگەندە جەتىم تورعايدىڭ كۇيىن كەشكەن حالقىن باستاپ، ءبىر پارتياعا سۇيەنە وتىرىپ، دەربەس ساياسي، ەكونوميكالىق رەفورمالاردى قولعا الدى، جاسى ۇلعايعاندا ورنىنا ۇلىن وتىردىزدى. جوعارى ءبىلىم العاندار مەن ساۋاتسىزداردىڭ نەكە قيۋىنا شەكتەۋ قويدى، بۇل ءۇشىن باتىس كەكىلىنەن سيپاعان جوق، ءوز ستاندارتتارىن كولدەنەڭ تارتىپ، قاتاڭ سىنادى. بىراق، سينگاپۋر قازىر الەمدەگى كوررۋپتسيا كورسەتكىشى ەڭ تومەن، جوعارى تەحنولوگياسى قارىشتاپ دامىعان ەل رەتىندە تانىلىپ وتىر.

1906 جىلى كونستيتۋتسيالىق رەفورما جاساعان يران باتىستىڭ جەتەگىندە ءجۇرىپ بىرنەشە ساياسي وزگەرىستى باستان كەشتى. باتىستىڭ قولداۋىمەن تاققا وتىرعان سوڭعى شاح موحاممەد رەزا پەكلەۆيدىڭ ارمانى تاۋداي، ءوزى مەيىرىمدى بولسا دا، ساياسي ەرىك-جىگەرى ءالسىز بولدى. باقتيار باستاعان وڭشىل كونستيتۋتسياشىلدار مەن بازارقان باستاعان سولشىل سوتسيال-دەموكراتتاردىڭ جانە اياتوللا حومينيدى ءپىر تۇتقان يسلام فۋندامەنتاليزمشىلدەردىڭ اقپاراتتىق، ساياسي شابۋلى الدىندا سولقىلداقتىق كورسەتتى. وركەنيەتكە قاس دىنشىلدەر مۇنايشىلار قالاسىنداعى كينوحانانى قاساقانا ورتەپ، 447 ادام وپات بولعاندا، جالاسىن شاھ اۋلەتىنە اۋداردى. ويتكەنى كينودا شاھ اۋلەتى ۇنامسىز جاقتان بەينەلەنگەن. سونىمەن وسەك ءوربىپ، جالا-جاراپازانعا اينالىپ، بۇكىل يران ورە تۇرەگەلدى. شەشۋشى ساتتە اقش-تىڭ يرانداعى باس ەلشىسى مەن پرەزيدەنت دجيمي كارتەردىڭ قاۋىپسىزدىك جونىندەگى كەڭەسشىسىنىڭ پىكىرى ەكىگە جارىلدى. كەڭەسشى زاماناۋي قارۋعا يە 800 مىڭ ارميانى ىسكە قوسىپ، ەرەۋىلدى جانىشتاۋدى ءجون كوردى. «ءبىراز ادام شىعىنى بولادى، بىراق، مەملەكەت پەن وركەنيەتتى ساقتاپ قالاسىز»، - دەدى قىرعيلاردىڭ وكىلى زبيگنەۆ بجەزينسكي. باس ەلشى شاھقا ەرەۋىل توقتاپ، حالىق سابىرعا كەلگەنشە دەنساۋلىعىن سىلتاۋ عىپ، شەتەلگە كەتىپ، بوي تاسالاي تۇرۋدى ءجون دەپ ءبىلدى. شاھ سوڭعى پىكىردى تىڭدايمىن دەپ، سول كەتكەننەن مول كەتتى. كارتاسىن ءالى اشپاعان، ەكى ۇشتى پىكىر ايتىپ جۇرگەن، جارتى ءومىرى قۋعىندا وتكەن، جەتپىستەگى قاۋساعان شالدى قالپاقپەن ۇرىپ الام دەپ ويلاعان ەلشى اياتوللا حومينيمەن كەلىسسوزدى باستاپ كەتتى. قارسى جاق ءا دەگەننەن اقش-تا راك بولىپ ەم الىپ جاتقان شاھتى ەلدەرىنەن شىعارىپ، قولدارىنا بەرۋدى قاتاڭ تالاپ ەتتى. بۇل تالاپ جارتىلاي ورىندالىپ، بارار جەر، باسار تاۋى قالماعان بايقۇس شاھ مىسىردى بارىپ پانالادى. كەلەسى قەزەكتە كواليتسيالىق ۇكىمەتتەن دامەلى وڭشىل كونستيتۋتسياشىلدار مەن سولشىل سوتسيال-دەموكراتتاردىڭ توز-توزىن شىعارعان ءدىني كوسەم حوميني اقش ءۇشىن «زۇلىمدىق ۇياسىنا» اينالدى. راديكالدار بيلىككە كەلگەن سوڭ قىرعىننىڭ كوكەسى بولىپ، قان سەل بولىپ اقتى. اقش ەلشىلىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى ستۋدەنتتەر جاعىنان كەپىلگە الىندى. ارتىنان يران-يراق سوعىسى باستالىپ، يراننان 350 مىڭ اسكەر وپات بولىپ، تەحراندا 250 مىڭ ايەل جەسىر قالدى. اياتوللا حوميني فرانتسيادان وتانىنا ورالعاندا جايشىلىقتا ميني يۋبكا كيىپ، ۆيسكي ءىشىپ، كوفەحانا  جاعالاپ جۇرگەن «مودنىي» قىز-كەلىنشەكتەر دەموكراتيانىڭ جەڭسىنە، يناباتتى اقساقالدىڭ قۇرمەتىنە ۇستەرىنە حيجاپ كيىپ، الاڭعا بارىپ تاڭ اتقانشا بيلەگەن. بىراق بۇل حيجاپتى قىرىق جىلدان استام كيەتىنىن ءۇش ۇيىقتاسا دا تۇسىنە كىرمەپتى.

وتكەنگە ءۇڭىلىپ، وڭ مەن سولدى ساراپتاساق، وسىنداي شىندىققا بەت كەلەمىز. «4 قاڭتار قاندى قىرعىنى» ەلىمىزدە الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك پەن وتباسى مۇشەلەرى مەن مۇددەلى وليگارحتاردىڭ اشكوزدىگى قانشالىق دارەجەدە اسقىنعانىن دالەلدەپ بەردى. ەلىمىزگە تونگەن قاۋىپتىڭ اراجىگىن اشىپ كورسەتتى. حالقىمىزدىڭ باسىم بولىگى داۋىس بەرگەن پرەزيدەنتىمىز باتىل شەشىم قابىلداپ، دەر كەزىندە بيلىكتى قولىنا الىپ، ۇلكەن قان توگىستەن قورعاپ قالدى. وكىنىشتىسى بەيۋاز جاندار، كۇشتىك قۇرىلىمدارىنىڭ انتىنا ادال جاۋىنگەرلەرى مەن وفيتسەرلەرى، ارانداتۋعا ەرگەن ازاماتتار مەزگىلسىز قازا بولىپ، ۇيىعان وتباسىلار قارا جامىلىپ، قاسىرەت شەكتى. اشىق ارانداتۋشىلار شەتەلدە سايرانداپ ءجۇر. كۇيەۋ بالالار جىلىكتىڭ مايلى باسىنان ايرىلدى، گەنەرالداردىڭ الدى قاماۋعا الىنىپ، ارتى جۇمىستان كەتتى. بازار مەن توقالداردىڭ قىزىعىن كورگەن شولجاڭ باۋىر ءبىر حاباردا دۋبايدان بىراق شىققان، قىزدار مەن نەمەرە جيەندەر ءۇنسىز. مۇددەلى كلاندار جاڭا قۇرىلعان قورعا اقشا اتاي باستادى، بىراق، كۇمان كوپ. ءيىرىم تىم تەرەڭدە سياقتى. تۇڭعىش پرەزيدەنت مالىمدەمە جاريالاپ، ساياسي ەليتانىڭ بولىنبەگەنىن، بەينەتىنىڭ زەينەتىن كورىپ جاتقانىن ايتتى. ەندىگى جۇرت كوڭىلىن كۇپتى قىلعان  سۇراق، قالعان عۇمىرىندا اۋلەت پەن وليگارحتاردىڭ قامقورشىسى ەمەس، زايىرلى قازاقستاننىڭ قادىرلى اقساقالى بولىپ، ۇزاق جىلعى تاجىريبەسى مەن حالىقارالىق بەدەلىن ەلىنىڭ يگىلىگىنە جۇمساپ، ءوزى تاربيەلەپ، حالىق سايلاعان پرەزيدەنتتىڭ جانىنان تابىلا ما؟ وسى جاعى بارشامىزدى الاڭداتارى ءسوزسىز. وتىز جىلدا ەكى-ءۇش ۇرپاق بولىپ، وراسان زور قارجى توپتاپ، بار سالانى شەڭگەلدەپ العان ىشكى-سىرتقى مۇددەلى توپتاردى ايعاي مەن سەسپەن ەمەس، ايلامەن، امالمەن ورنىنا قويۋعا، اينالاسىنا كاسىبي دەپلوماتتاردى كوبىرەك جيناعان ق.توقاەۆتىڭ ساياسي ەرىك-جىگەرى جەتە مە؟ بۇل دا گاملەتتىك سۇراق رەتىندە مازامىزدى الادى. كەزىندە وسمان يمپەرياسىنىڭ سوڭعى قازىنا ءمينيسترى، قوقان حاندىعىنىڭ سوڭعى ەسەككە التىن ارتىپ، اۋعانعا قاشاتىن باس ءۋازىرى وزىمىزگە ابدەن تانىس ماشكەۆيچتىڭ تۋىستارى ەكەن! ولاردىڭ كەشەگى سامارحانداعى ىقپالى ءالى ۇمىتىلعان جوق. بۇرىنعى سوۆەت وداعى قازىرگى رەسەي ەليتاسىنداعى سالماعىن ايتپاساق تا بەلگىلى. سوندىقتان كوپ نارسە ايعايمەن ەمەس اقىلمەن شەشىلەدى. قازىر بيىك ءترانزيتى اياقتالۋ ۇستىندە، مۇددەلەر قاقتىعىسى ەندى باستالادى. سول كەزدە ءمۇلت كەتسەك، تەرەڭىنە بويلاماساق، زاردابىن حالقىمىز تارتادى. ءتىپتى بۇل قاسىرەت ۇرپاققا جالعاسۋى مۇمكىن!

ءومارالى ادىلبەكۇلى

Abai.kz