جانار ءابدىشوۆا. قۇراق كورپە
(اڭگىمە)
كەشە عانا سياقتى ەدى، ونىڭ قايتقانى... كوزدى‑اشىپ جۇمعانشا، ءبىر جىل وتە شىعىپتى.
كۇيەۋىنىڭ جىلىن وتكىزدى. ادام اياعى باسىلعان سوڭ، اتشاپتىرىم اۋلادا ارى ءجۇرىپ، بەرى ءجۇرىپ، ۇساق‑تۇيەك جۇمىستارىن بىتىرگەن سوڭ، ۇيگە كىردى.
كيىم شكافىنداعى ەسكى كيىمدەردى كۇنگە جايدى. قاراسا، ۇيلەنىپ كەتكەن بالاسىنىڭ بەس جاسىندا كيگەن پالتوسىنا دەيىن ءىلۋلى تۇر. وزدەرىنىڭ دە قازىر ەشكىم كيمەيتىن، ساننەن قالعان، ءبىر كەزدە اناۋ‑مىناۋ ادامنىڭ قولىنا وڭايلىقپەن تۇسە قويمايتىن كرەمپلين، سينتەتيكالىق ماتادان تىگىلگەن كيىمدەرى قىلى قيسايماي، ءىلۋلى تۇرعانىن كورىپ: «ە، دۇنيە‑اي، وسىنى الىپ بەرگەن ەسمۇقان دا كەتتى. بۇلاردى ەندى كىم كيەدى دەيسىڭ؟» – دەپ جيناپ، اۋىزعى بولمەگە الىپ شىقتى. ءبىراز قاراپ وتىردى دا، تاستاي سالۋعا قيماي، وتكىر قايشىنى الىپ، تىگىستىڭ بويىمەن سىرتىلداتىپ كەسىپ ەدى، الاقانداي‑الاقانداي شۇبەرەككە اينالدى. ولاردى قيىقتاپ كەسىپ، قىرىق جىلعى «ەسكى دوسى» تىگىن ماشيناسىن الدى دا قۇراق قۇراۋعا وتىردى...
ىسكە بەرىلگەنى سونشالىق، كەيدە تاماق ءىشۋدى ۇمىتىپ كەتەتىن بولدى. كامەش بىرتە‑بىرتە ءار شۇبەرەكتى الاقانىنا سالىپ، قالاي تىگەتىنىن، قايدا جارايتىنىن، قالاي قۇرايتىنىن ويلاپ، باسقا دۇنيەگە بۇرىلمايتىن بولدى.
ءتىپتى، كىرىپ‑شىققان تۋعان‑تۋىستى دا، ونى‑مۇنى سۇراپ، اۋىس‑تۇيىسپەن ارالاساتىن كورشىلەردى دە، سىرتىنا شىعارماسا دا، جاراتپايتىن بولدى. ءبىر شايىن بەرىپ، قاقپادان شىعارىپ سالىپ تۇرعاندا، «ءتۇۇۇ‑ھ، ەرتەگى ايتىپ تۇرىپ الدى عوي، ەرىگىپ...» دەيتىن ىشتەي سوگىپ...
ىبىرسىعان شۇبەرەكتەردىڭ ورتاسىندا وتىرىپ، ءۇستى‑باسىن جۇن‑جۇرقا، ءجىپ، قيقىم جابىسقان كۇيى مىزعىپ كەتىپ ءجۇردى. ءسويتىپ توردەگى توسەكتەرىن كومپيگەن‑كومپيگەن كورپەلەرگە تولتىردى. ءتىپتى ولاردى قوناق تۇرماق، ءوز بالالارى كىشكەنتايلارىن ەرتىپ كەلگەندە، توسەگىسى كەلمەي، «بىلعاناتىن بولدى» دەپ، ءىشى اشيتىنىن دا بايقادى.
كوپ جىلدان بەرى كۇيەۋى اۋىرىپ، ايتەۋىر «ءبىر كۇنگە» دايارلانىپ، قولىنا تۇسكەن اقشانى دا قىسىپ ۇستاپ، مالدىڭ دا باسىن كوبەيتىپ قويۋعا تىرىسىپ، ءبىر تاقىلداعان ۇنەمشىل ومىرگە توسەلىپ العان ەدى... سوندىقتان قىرىق جىل بۇرىن الىنعان زاتتار كۇتىلىپ ۇستالعاندىقتان، قىلى قيسايماي، قويعان ورنىندا قويعان كۇيى تۇر ەدى...
ەندى بۇل ءۇيدىڭ ەڭ قادىرلى، ەڭ قاستەرلى زاتتارى قۇراق كورپەلەر بولدى. كامەش نە جاسامادى دەسەڭىزشى... جيەكتەرىنە كىشكەنتاي جۇرەكشەلەر سالىپ، ورىندىقتارعا لايىقتاپ، تومپيعان‑تومپيعان كورپەشەلەر، كولەمى ءار ءتۇرلى ءتور كورپەلەر، ءبىر سالار كورپەشەلەر، ديۆانعا لايىقتالعان كورپەلەر... قىستا جامىلاتىن، ءجۇنىن جۇقا قىلىپ تارتىپ جازدا جامىلاتىن كورپەلەر، جامباسقا توسەيتىن توسەك كورپەلەر، ات كورپەلەر − ۇيىلە بەردى، ۇيىلە بەردى.
ولىم‑جىتىمگە بارا قالسا، قالاي بولسا سولاي قۇرالىپ، ايتەۋىر كورپە دەگەن اتاۋعا يە بولعان توسەنىشتەرگە قاراپ، «كوك ينەنى كولدەنەڭ تۇرتپەيتىن بايعۇستار!» دەپ مىسقىلداي قاراپ، مەنسىنبەي وتىراتىن.
تاڭ سىزدىقتاپ اتقاندا، سيىرىن ساۋادى، ەلدەن بۇرىن باداعا قوسادى. اتشاپتىرىم اۋلانى جىلان جالاعانداي قىلىپ، سىپىرىپ شىعادى دا، قايماقتاپ شايىن ءىشىپ الىپ، قۇراققا وتىرادى.
بالالاردىڭ الدى ۇيلەنىپ، ءوز الدارىنا ءۇي بولىپ كەتكەن. كەلسە ايىنا ءبىر، نە ەكى رەت كەلىپ، قوناق بولىپ كەتەدى. كەلگەندە، سىمپيىپ، قالاي بولسا، سولاي كەلگەندەرىن جاقتىرتپايدى. وزىنىكى وزىنە جەتىپ تۇرسا دا، «المايمىن!» دەپ ايتپايدى... اكەلگەندەرىن الا سالادى. ءتىپتى، كەيدە قۇرى قول كەلسە، كوڭىلى تولماي، ءىشى قوڭقىلداپ قالاتىنى بار. ءتورت ۇلدىڭ ىشىندە بىرەۋى جاعدايىنا قاراپ، «كەرەگى جوق، تۇرا بەرسىن!» دەگەنىنە قاراماي، ەسكى تەلەۆيزورىن قويماعا شىعارىپ تاستاپ، زاماناۋي تەلەۆيزور اكەپ قويىپ بەرگەن. قالعاندارى وزدەرىمەن وزدەرى... ءتىپتى، اناۋ ەنەسى باققانى كوپ كەلمەيدى دە، كەلسە، بالا‑شاعاسىمەن ۇدىرەيىپ، سىڭبەي، بوتەن قۇساپ تۇرادى.
وسى ءبىر وزىمەن‑وزى بولعان الەمىن، ءبىر جاپىراق شۇبەرەك تابىلسا، «قايدا جاپسىرسام ەكەن؟» دەگەن ويدان باسقا كوڭىلىن بولەتىنى − باعىنداعى الما پىسكەن كەز ەدى... ونىڭ ءبىر تالىن شىرىتپەي كەسىپ، كەپتىرىپ العان سوڭ، قالاداعى قىزى اسحانالارعا وتكىزىپ، اقشاسىن اكەپ بەرەدى. قۇراعان قۇراق كورپەلەرى تاۋ بولىپ ۇيىلگەندە، ىشىنە سالاتىن مەرەنوس، اق قويدىڭ ءجۇنىن جۋادى.
كامەش ءسويتىپ، ءجۇن جۋىپ، قۇراق قۇراپ، قاق جاساپ ءجۇرىپ، تەمىر قاقپاسىن تاس بەكىتىپ الىپ، كەلگەن ادامدارعا دا ەسىكتى اشپايتىن بولدى.
جازدىڭ ءبىر كۇنى، ساعات بەستەردە كىشى ءسىڭىلىسى مەيراش تەلەفون شالدى. راديوتۇتقادان وزىنە تانىس سانداردى كورگەن سوڭ، تىگىپ جاتقان ءىسىن تاستاپ، جاقتىرتپاي، قۇلاعىنا توسىپ، ءامىرلى سۋىق داۋىسپەن:
− نە بولدى؟ – دەدى.
تەلەفوننىڭ انا باسىنان ءبىراز ۇنسىزدىكتەن سوڭ، قىرىلداپ:
− تاتە، اۋىرىپ جاتىرمىن، ۇيدە ەشكىم جوق. بولات انا مالىگە جاقاي شالدىڭ قىرقىنا ءتۇسىپ كەتكەن...
− قاي جەرىڭ؟ – دەدى كامەش ءسىڭىلىسىنىڭ ءسوزىنىڭ اياعىن كۇتپەي، دىگەرلەپ.
− تاماعىم...
− ە، تاماعىڭ بولسا، تۇزبەن، سودامەن شايقا... «دەنەم كۇيىپ بارا جاتىر دەيسىڭ بە؟» − اسپيرين ءىشىپ، بۇركەنىپ جات، بالا ەمەسسىڭ عوي، − دەدى جاقتىرتپاي... − «جامان بولىپ تۇرمىن!» دەگەن نە ءسوز، بالاسىڭ با؟ قوي، قازىر بارا المايمىن، قولىم تيمەيدى. كەشكە كىرىپ شىعارمىن، − دەدى دە وسىنشا ۋاقىتىن العان سىڭىلىسىنە كەيىپ، قايتا قۇراققا وتىردى.
كەش باتىپ بارا جاتقانىن بايقاماي قالىپتى. بادا كەلەتىن ۋاقىت بولىپتى. شايعا قاتىق بولىپ وتىرعان قىزىل سيىردىڭ الدىنان شىقپاسا، جول بويىنداعى كارتون، قاعاز، ونى‑مۇنىنى جەپ، ءۇيدىڭ ارتىنداعى جازىققا شىعىپ كەتۋى مۇمكىن.
ءۇستى‑باسىنا جابىسقان جىپتەردى، قيىقتاردىڭ قيقىمدارىن قاعىپ، تىگىن ماشينەسىنىڭ ءۇستىن شۇبەرەكپەن قىمتاپ جاپتى. ءتورتبۇرىشتاپ، قيۋلاپ، قۇراعان قۇراقتارىن ساناسا، ءبىر ءتور كورپەگە جەتەتىن بولىپتى. تۇتىلگەن ءجۇنى جەتسە، دايار...
«ويبۋ‑ي، انا قۋ سيىر قاڭعىپ كەتتى‑اۋ...» دەگەن ويمەن ۇيدەن اسىعىس‑ۇسىگىس شىعا كەلسە، بادا كەلىپ قالىپتى. باتار كۇننىڭ قىزىل ارايىمەن قارا جولدىڭ توپىراعىن بۇرقىلداتىپ، كوپ سيىر اۋىلعا كىرىپتى.
ماڭ‑ماڭ باسىپ كەلە جاتقان سيىرىن تاۋىپ، قولىنداعى شىبىعىمەن جايقاپ، بۇلكەكتەتىپ ايداپ، اۋلاعا كىرگىزدى. حالاتىنىڭ قالتاسىنداعى قالتا تەلەفونى بەزىلدەپ، مازا بەرەر ەمەس. «وسى مەيراش تا قىزىق، ءتورت بالانىڭ اناسى بولسا دا، قيت ەتسە، ءوستىپ مازا بەرمەيدى...» − دەپ سيىرىن بايلاپ، شەلەگىن الا بەرىپ ەدى، تەلەفون تاعى بەزەكتەدى. رەنجىپ تەلەفون تۇتقاسىن قولىنا العان، سول كەزدە جىمى بىلىنبەي جابىلاتىن تەمىر قاقپانى بىرەۋ دۇرسىلدەتىپ قاعا باستادى. يت ءۇرىپ، ەسىكتىڭ الدى ازان‑قازان بولدى.
«ەكى كەشتىڭ اراسىندا بۇل كىم ءوزى؟» − دەپ شەلەگىن قويا سالىپ، كولدەنەڭ تەمىرىن كىرگىزىپ، تاس قىپ بەكىتىپ تاستاعان قاقپانى اشقانشا، ار جاعىنداعى ادام قويار ەمەس قاعۋىن...
− بۇل كىم؟ – دەپ زىلدەنە ايعايلادى.
− تاتە، اشىڭىز، تەز اشىڭىز! – دەيدى ار جاعىنداعى ادام ىشقىنىپ. اشسا، ءسىڭىلىسى مەيراشتىڭ كورشىسى بەكەن.
− نە بولدى؟ – دەدى كامەش قادالىپ.
− تاتە... تاتە... – دەيدى جىگىتتىڭ اۋزى جىلاۋعا يكەمدەلىپ قيسايىپ، − باعانادان بەرى ءجۇز رەت زۆوندادىم، المادىڭىز عوي... شىداماي، جۇگىرىپ كەلدىم. مەيراش تاتەم مەنى شاقىرعان سوڭ بارسام، جامان بولىپ جاتىر ەكەن. ۇلكەن لەگەنگە سۋىق سۋ قۇيىپ، سوعان ءتۇسىپتى. تىسى‑تىسىنە تيمەي، قالشىلداپ كەتكەن سوڭ، حالاتىن كيگىزىپ جاتقىزدىم. دەم الماي قالدى. كوكپەڭبەك بولىپ كەتتى. ءجۇرىڭىزشى! – دەدى دە بۇرىلىپ الىپ، جۇگىرە جونەلدى.
− نە دەيت! – دەدى دە دەدەكتەگەن جىگىتتىڭ ارتىنان سۇرىنە‑قابىنا ارەڭ ىلەسىپ جەتسە، توردەگى توسەلگەن كورپەنىڭ ۇستىندە مەيراش وڭ جاعىنا قيسايعان كۇيى مىنا جالعاننان ءجۇرىپ كەتىپتى.
كامەش ەسەڭگىرەپ، نە ىستەرىن بىلمەي قالدى.
− سۋعا تۇسكەن بە؟ – دەدى بەكەنگە قاراپ.
− ءيا، ىستىعىن باسامىن دەپ، سۋىق سۋعا ءتۇسىپتى، − دەدى.
− ويباي، جانىم‑اي! − دەپ كامەش داۋىس سالىپ، ءسىڭلىسىنىڭ ۇستىنە قۇلادى. كورشىلەر جينالىپ قالدى. بىرەۋلەر كەلىپ، كامەشتى قولتىعىنان سۇيەمەلدەپ وتىرعىزىپ، مەيراشتىڭ كوزىن جاپتى. باسىنداعى جاستىعىن الىپ، جاعىن بايلادى.
...سونىمەن «اجال عايىپ دەگەن وسى ەكەن عوي!» دەسىپ، ەل‑جۇرت بولىپ، مەيراشتى جونەلتتى. جان باعۋدىڭ قامىمەن بىرەۋى جۇكشى، بىرەۋى تاكسيست، بىرەۋى قۇرىلىسشى بولىپ، قالا جاققا كەتكەن بالالارى ۇي‑ىشتەرىمەن كەلىپ، شەشەلەرىن جونەلتتى. «مەن كەتكەندە، ساپ‑ساۋ ەدى!» دەپ، كۇيەۋى دە «اھ!» ۇردى.
اۋىلداعى ەلۋدەن اسقان وسىنداي قىرقىلجىڭداردىڭ جۇمىس جوق بولعان سوڭ، وسىنداي جاقىن‑جۋىق ادامداردىڭ ولىم‑جىتىمىنە قولقابىسىم ءتيىپ قالا ما دەي مە، الدە ۇيگە سىيماي ما، ەكى‑ۇش كۇن بۇرىن بارىپ الاتىنىن ەلدىڭ ءبارى بىلەتىن ەدى... مەيراشتىڭ كۇيەۋى دە «كومەكتەسىپ كەلەيىن!» دەگەن جەلەۋمەن ۇيدەن كەتكەنىنە ەكى‑ۇش كۇن بولعان... حابار بەرگەن سوڭ، كەلىپ تۇرعانى قازىر...
ءسىڭىلىسىن جونەلتكەن سوڭ، كامەش ەرتەڭدى كەش ۇيىندەگى جۇمىسىن جوندەپ، ەرتە كەتىپ، كەش كەلەتىن بالاسىنىڭ اس‑سۋىن دايارلاپ قويعان سوڭ، «كەلىمدى‑كەتىمدى كىسى بار دەگەندەي، سوزگە قالمايىق!» دەپ، جەتىسىنە شەيىن سول ۇيدە بولدى. جەتىسىن وتكىزگەن سوڭ، كامەش بۇرىنعى تىرشىلىگىن قايتا باستادى.
زىرىلداعان تىگىن ماشيناسىنىڭ داۋىسىمەن جارىسىپ، كوپ جىلادى. كوز جاسىن وكىنىپ، كوپ توكتى. ونىڭ جانتالاسىپ، داۋىسى قىرىلداپ، بىرنەشە رەت تەلەفون شالعانىن ەشكىمگە ايتپادى. بىراق مەيراشتىڭ ولەر الدىنداعى داۋىسى قۇلاعىنان كەتپەي، جانىن جەگىدەي جەيتىن بولدى.
ءبارى ىشىندە...
«ەگەر بارسام، ءتىرى قالار ما ەدى؟ ءىرىڭ كەۋلەپ كەتكەن تاماعىن ءتىپتى بولماسا، ساۋساعىمدى ءىرى تۇزعا باتىرىپ الىپ، جىرتىپ جىبەرسەم، الدە قانداي بولار ەدى...» دەسە، كوزىنىڭ جاسى تيىلمايدى...
ءسويتىپ جۇرگەندە، سول قولى ۇيىپ، ساۋساقتارى جانسىزدانىپ، شىمىرلايتىن بولدى. ءبىر كۇنى ءتىپتى سول اياعى يكەمگە كەلمەي، ۇيىپ، جاپ‑جازىق جەردەن ءسۇرىنىپ، بەتىمەن وڭباي ءتۇستى.
− دوقتىرعا قارالساڭىزشى، − دەگەن بالالارىنىڭ سوزىنە:
− ەي، قويشى، ءجۇن جۋعاندا، سۋىق سۋمەن شايقاۋشى ەم، تامىرىمدى سۋىق قارماپ قالعان بولۋى كەرەك، − دەپ، ونشا ءمان بەرمەدى.
اقىرى بالالارى كوندىرىپ، الماتىنىڭ ءبىر ايتۋلى اۋرۋحاناسىنا جاتقىزدى. ونىڭ وزىندە دە تانىس ارقىلى...
تۋىستارىنىڭ اراسىندا، كامەشتىڭ سىرقاتى ەمەس، ونى اۋرۋحاناعا جاتقىزۋدىڭ جىرى كوبىرەك ايتىلدى. اۋرۋحاناعا اعاسىنىڭ ارقاسىندا جاتقان سوڭ، كامەش ءبارى تەگىن بولادى ەكەن دەپ ويلاعان. بىراق «انا ەمگە مىنانداي اقشا، مىنا ەمگە انانداي اقشا تولەيسىزدەر!» دەگەنى شىمبايىنا باتىپ كەتتى. ازىن‑اۋلاق جالاقىعا جۇمىس ىستەپ، كۇنىن ارەڭ كورىپ جۇرگەن بالالارىن ويلاپ، كامەشتىڭ ەمى ەم بولمادى... تاياققا سۇيەنىپ، جۇرەتىن بولىپ، ون كۇن دارى‑دارمەك العان سوڭ، شىعىپ كەتتى.
كامەشتىڭ قازىر تاۋ قوپارعان بۇرىنعى قايراتى جوق. بۇرىن بىرەۋ «اۋىرىپ وتىرمىن!» دەسە، «ىربيىپ وتىرىسىن‑اي!» دەپ، جاقتىرتپاي قالاتىن. سولاردىڭ ءحالىن قازىر باسىنا تۇسكەن سوڭ، تۇسىنگەندەي بولدى...
جۇرەكتىڭ مايدا تامىرلارى جارىلىپ، وسىنداي كۇيگە تۇسكەنىنە ول قاتتى قامىعادى.
كەنجەسىنىڭ: «ۇيلەنسەم قالاي بولادى؟» − دەپ تانىستىرۋعا اكەلگەن قىزدارىنىڭ ءبىرى ۇنامادى. ءوزى ۇناسا، اكە‑شەشەسى ۇنامايدى. سونىمەن ول بالاسى «ۇيلەن!» دەسە، ات‑تونىن الا قاشاتىن بولدى. قالاعا كەتكەن ۇلدارىنىڭ بىرەۋىن الىپ كەلەيىن دەسە، اۋىلدا جۇمىس جوق. ءبىر ءۇيلى جان جاندارىن باعا الماي قالاتىن سىڭايى بار...
كامەش نەشە جىل تاپجىلماي وتىرىپ قۇراعان، اڭگەرەدەي ءۇيدىڭ ەكى كىسىلىك توسەكتەرىنىڭ بەسەۋىندە تەڭكيىپ جينالىپ تۇرعان قۇراق كورپەلەرىنە، جاستىقتىقتارىنە قارايدى دا، سەمىپ، ءالى كەتىپ بارا جاتقان ساۋساقتارىمەن سيپاپ قويىپ، كوزىنىڭ جاسىن ءبىر سىعىپ الادى. وزدەرىن قىستا ءبىر − ايازدا، شىلدەدە ءبىر − شىجىعان كۇندە جايىپ كەپتىرىپ الۋشى ەدى، اۋىرعالى بەرى جايىلماعان سوڭ، كورپەلەرى دىمقىل تارتىپ، ءزىل كوتەرەم بولىپ كەتىپتى.
بالالارىنا ءبولىپ، تارقاتىپ بەرمەكشى بولىپ ەدى:
− ءۇي تار، ءوزىمىز سىيماي، كيىمدەرىمىزدى قايدا قويارىمىزدى بىلمەي وتىرمىز، المايمىز! − دەپ، ازار دا، بەزەر بولدى.
كەيدە كامەش، «مەنىڭ دە، كورپەلەرىمنىڭ دە مىنا ومىرگە كەرەگىمىز بولماي قالدى ما؟ «ءتورت ۇل تۋعان قاتىندى حانىم دەسە بولادى!» دەپ، كۇيەۋىم مارقۇم اسپەتتەۋشى ەدى... ال، سول ۇلداردىڭ وزدەرى دە، العاندارى دا كوڭىلىمنەن شىقپايتىنى نەسى؟ اۋەلى سول كەلىندەردىڭ ىشىندە ماعان جانى اشيتىنى بار ما ەكەن؟ «قولدارىنان تۇك كەلمەيتىن وڭكەي ءبىر بوسبەلبەۋ، شۋ اياق!» دەپ كوپ سىناپ ەدىم... سونىڭ اسەرى مە!» دەپ، كوپ ويلاناتىن بولدى...
اۋىلدا جۇمىس تابا الماعان بالالار قالاعا بارىپ، بىرەۋدىڭ جەر كەپەسىندە ءومىر سۇرگەنىنە ءماز بولىپ، ءدۇبارا بولىپ بارا جاتىر... بالالارىنىڭ دا نە ورىسشا سويلەگەنىن، نە قازاقشا سويلەگەنىن تۇسىنبەيسىڭ...
ايتەۋىر ناعىز قازاق ەمەس... كەلىندەر دە قازانعا وت جاعىپ، نان ءپىسىرىپ جەي المايدى...
«اۋىل ۇمىتىلعالى ناعىز قازاق تا وزگەرىپ بارادى...
اۋىل دا توزىپ بارادى... تەلەۆيزوردان «اۋىلىم، مەنىڭ اۋىلىم!» دەپ، اڭىراتىپ، ءان سالعاندا، كەرەمەت بۇلار...
«قالالىق» بولعان بالالاردىڭ ومىرلەرى دە جەتىسىپ تۇرعانى شامالى... جۇمىستارىنىڭ دا ايلىعى تاماعىنا، جالعا العان باسپاناسىنا تولىق جەتپەيدى... كەلىندەر «انا قارىزدى، مىنا قارىزدى قايتارۋ كەرەك» دەپ، تاقىلدايدى دا وتىرادى ايتەۋىر...
اۋىل دەگەن بەرەكە ەمەس پە ەدى... اۋىل دەگەن قازاقتىڭ ءوزى ەمەس پە ەدى...» دەگەن ويلارمەن كامەش دالاعا شىعىپ، اسقاقتاعان تاۋعا ۇزاق قارادى...
Abai.kz
