مەملەكەت باسشىسى ق.ك.توقاەۆ رەفەرەندۋمنان كەيىنگى مالىمدەمەسىندە ۇلىتاۋ جەرىندە ۇلتتىق قۇرىلتاي وتەتىندىگىن ايتقان. سول قۇرىلتايعا قاتىستى كەيبىر ويلارىمدى ورتاعا سالماقپىن.

قازاق مەملەكەتتىلىگى مەن قوعام ءۇشىن بۇگىنگى تاڭدا ەڭ قاجەتتىسى ۇلتتىق يدەولوگيا بولىپ وتىر. سوندىقتان ءتۇرلى ۇلت دياسپورالارىنىڭ مەملەكەت قۇراۋشى قازاق حالقىنىڭ (رەسمي دەرەك بويىنشا 70,18 پايىز) توڭىرەگىنە شوعىرلانۋىن، توپتاسۋىن قامتاماسىز ەتەتىن، ورتاق وتانىمىزدى گۇلدەندىرۋگە باعىتتالعان، ادامي قۇندىلىقتاردى نىسانا تۇتقان ۇلتتىق يدەولوگيا جاسالىپ (ىلكى جوباسى مەنىڭ پاراقشامدا تۇر), ەل ءومىرىنىڭ باستى قاعيدالارىنا اينالۋعا ءتيىس.

مەملەكەت تاۋەلسىزدىگىنىڭ وتىز جىلىندا مەملەكەتتىڭ دامۋى مەن تەجەلۋىن، ورىن العان قاتەلىكتەردى ساراپتاۋ، ن.نازارباەۆ ورناتقان اۆتوريتارلىق جۇيەگە ساياسي باعا بەرىلۋگە ءتيىس.

ن.نازارباەۆتىڭ بيلىگى تۇسىندا ءوزى مەن ونىڭ وتباسىنىڭ، سىبايلاستارىنىڭ رەيدەرلىك، قۋلىق-سۇمدىق، الاياقتىق جولىمەن تاپقان بايلىعى تاۋەلسىز سوت ارقىلى زاڭسىز دەپ تانىلىپ، دەرەۋ ناتسيوناليزاتسيالانۋعا جاتادى.

مەملەكەتتىك ءتىل ساياساتىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەيتىندەر مەملەكەتتىك قىزمەتكە الىنبايدى. مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەيتىندەر بەلگىلەنىلگەن ەكى جىلدىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەنبەسە مەملەكەتتىك قىزمەتتەن شەتتەتىلەدى.

قازاقستان پرەزيدەنتى، پرەمەر-مينيستر، مينيسترلەر، پارلامەنت سپيكەرلەرى، ءتۇرلى رەسمي قۇرىلىمداردىڭ جەتەكشىلەرى، وبلىس، اۋدان باسشىلارى بارلىق جيىنداردى تەك مەملەكەتتىك تىلدە وتكىزۋگە مىندەتتى. باسقا تىلدەردى قوسارلاپ پايدالانۋعا جول بەرىلمەيدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋماعىندا كەشىكتىرىلمەي وتارسىزداندىرۋ (دەكولونيزاتسيا), سوۆەتسىزدەندىرۋ (دەسوۆەتيزاتسيا) جانە ليۋستراتسيالىق ۇدەرىستەر جۇرگىزىلۋگە ءتيىس. وتارشىلدىق تۇسىنان جانە سوۆەتتىك كەزەڭنەن قالعان جەر-سۋ اتاۋلارى تۇگەلدەي وزگەرتىلەدى. بۇل ەڭ الدىمەن تاريح، وقۋلىق، ونوماستيكا سالالارىن قامتيدى.

اۋماقتىق جانە كەشەگى حاندىق بيلىك تۇرعىسىنان قازاقستان التىن وردا مەملەكەتىنىڭ قۇقىقتىق مۇراگەرى بولىپ تابىلادى. وسى رەسمي جاريا ەتىلۋگە ءتيىس.

قازاقستاندا وتارشىلدىق كەزەڭ (1731-1917 جج) مەن سوۆەتتىك كەزەڭنىڭ (1917-1991جج) ساياساتى مەن مۇرالارىن ناسيحاتتاۋعا، سوۆەتتىك سيمۆوليكانى پايدالانۋعا تىيىم سالىنادى.

جەلتوقسان كوتەرىلىسى. 1986 جىلعى وتارشىلدىق جۇيەگە قارسى باس كوتەرۋلەر جەلتوقسان كوتەرىلىسى دەپ تانىلادى. وعان تاريحي تۇرعىدان رەسمي باعا بەرىلەدى. جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە قاتىسۋشىلارعا ارنايى زاڭمەن جەڭىلدىكتەر قاراستىرىلادى.

جاڭاوزەن قىرعىنى ءوز الدىنا جەكە تەرگەلەدى. وق اتۋعا بۇيرىق بەرگەندەر مەن ونى ورىنداعاندار زاڭ الدىندا جاۋاپ بەرەدى. ولارعا قىلمىستىڭ مەرزىمى وتكەندىك قاعيداسى قولدانىلمايدى.

قازاق حالقىنىڭ 2022 جىلعى قاڭتارداعى ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىسى رەسمي مويىندالىپ، جازىقسىز قۇربان بولعانداردىڭ بارىنە وتەماقى تولەنەدى.

سونداي-اق كۇنى بۇگىنگە دەيىن ازاپتاۋلارعا ۇشىراپ تۇرمەلەردە جاتقان ازاماتتار بوساتىلۋعا ءتيىس!

ۇلىتاۋدا وتەتىن ۇلتتىق قۇرىلتايدا قازاق حالقىنىڭ مۇددەسىن باسشىلىققا الاتىن، قۇقىقتىق تۇرعىدان قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىمەن تەڭەستىرىلگەن، تۇراقتى تۇردە جۇمىس ىستەيتىن قازاق ۇلتتىق كەڭەسى قۇرىلسىن!

مارات ءبايدىلداۇلى،

جازۋشى-پۋبيتسيست

Abai.kz