الماتى قالاسىندا قالا اكىمدىگى توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ جانە جويۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىس وتكىزدى. كۇزگى-قىسقى ماۋسىمعا دايىندىقپەن تۇسپا-تۇس كەلگەن باسقوسۋدا مەگاپوليستىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە قاتىستى ماڭىزدى ماسەلەلەر جان-جاقتى قارالدى.

جيىنعا قالانىڭ باسقارما باسشىلارى، ازاماتتىق قورعاۋ قىزمەتتەرىنىڭ وكىلدەرى، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار مەن كوممۋنالدىق كاسىپورىنداردىڭ جەتەكشىلەرى قاتىستى. قازىرگى تاڭدا الماتى — تابيعي جانە تەحنوگەندىك سيپاتتاعى قاتەرلەر ءجيى كەزدەسەتىن قالا. سوندىقتان، وتىرىستا قارالعان ءاربىر تاقىرىپ قالا تىرشىلىگىنىڭ ۇزدىكسىزدىگىن ساقتاۋ ءۇشىن ايرىقشا مانگە يە.

كليماتتىڭ قۇبىلۋى: الماتى ءۇشىن جاڭا قاۋىپتەر

وتىرىستى اشقان الماسحان سماتلاەۆ سوڭعى جىلدارى بايقالىپ وتىرعان كليماتتىق وزگەرىستەردىڭ الماتى قالاسىنا اسەرىن اتاپ ءوتتى. تاۋلى ايماقتا ورنالاسقان مەگاپوليس ءۇشىن ءبىر مەزەتتە جاۋعان قاتتى جاۋىن-شاشىن، نوسەر، كوكتايعاق، قار كوشكىنى، سەل ءجۇرۋ قاۋپى جانە اۋا تەمپەراتۋراسىنىڭ كۇرت قۇبىلۋى ۇيرەنشىكتى قۇبىلىسقا اينالىپ كەلەدى.

اكىم ورىنباسارىنىڭ ايتۋىنشا، تابيعي اپاتتاردىڭ جيىلەپ كەتۋى ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ، قالا قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جۇيەسى ۋاقىت تالابىنا ساي جاڭارتىلۋى ءتيىس.

«وزگەرمەلى كليمات جاعدايىندا قاۋىپ-قاتەردى ۋاقىتىلى انىقتاپ، الدىن الۋعا باسىمدىق بەرۋىمىز كەرەك. بۇل – تەك تج قىزمەتىنىڭ ەمەس، بۇكىل مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ورتاق مىندەتى. ازاماتتىق قورعاۋ سالاسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ دالدىگى مەن جەدەلدىگى الماتى تۇرعىندارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە تىكەلەي اسەر ەتەدى»، – دەدى الماسحان سماتلاەۆ.

ول ءاربىر جاۋاپتى مەكەمەنىڭ ناقتى ءىس-قيمىل جوسپارى بولۋى كەرەكتىگىن، اپات بولا قالعان جاعدايدا بولىمشەلەردىڭ ۇيلەسىمدى جۇمىسى باستى تالاپ ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

تجد قىسقى ماۋسىمعا دايىندىقتى پىسىقتادى

الماتى قالاسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى باستىعىنىڭ ۋاقىتشا مىندەتىن اتقارۋشى دامير ەرماعامبەتوۆ قىسقى كەزەڭگە دايىندىق جۇمىستارىن كەڭىنەن باياندادى. ونىڭ سوزىنشە، قازىر قالا بويىنشا نەگىزگى قاۋىپتى ايماقتاردى انىقتاۋ مەن ينجەنەرلىك قورعاۋ قۇرىلىستارىنىڭ جاعدايىن تەكسەرۋ جۇمىستارى اياقتالۋعا جاقىن.

سۋ تاسقىنىنىڭ الدىن الۋ

جاۋىن-شاشىن مول تۇسەتىن كۇزگى-قىس مەزگىلىندە سۋ باسۋ قاۋپى الدەقايدا جوعارى. وسىعان وراي ارىق-اتىزدار جەلىسىن تازالاۋ، سۋ وتكىزۋ قۇرىلعىلارىن جوندەۋ، تاۋ بوكتەرىندەگى سۋ ارنالارىنىڭ وتكىزۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ سياقتى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. قالادا سەل قاۋپى بار 14 اڭعار بار، ولاردىڭ بارلىعىندا گيدروتەحنيكالىق نىسانداردىڭ جۇمىسقا قابىلەتىنە مونيتورينگ جاسالعان.

كوشكىن قاۋپى جانە تاۋلى ايماقتارداعى باقىلاۋ

ەرماعامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، الماتىنىڭ جوعارى بولىگىندە 100-دەن استام كوشكىن ءجۇرۋ ىقتيمالدىعى بار ۋچاسكە تىركەلگەن. قىستا بۇل اۋماقتاردا قاردىڭ مولشەرى كۇرت ارتىپ، تۇرعىندار مەن تۋريستەر ءۇشىن قاۋىپتى جاعداي تۋدىرۋى مۇمكىن.

ءورت قاۋىپسىزدىگى شارالارى

قىس مەزگىلى – تۇرمىستىق ورتتەردىڭ ەڭ جيىلەيتىن كەزەڭى. سوندىقتان تجد قالا تۇرعىندارىنا ەسكى پەشتەر مەن گاز قۇرىلعىلارىن تەكسەرتۋ، ەلەكتر جەلىلەرىن شامادان تىس جۇكتەمەۋ، جەكە سەكتوردا ورتكە قارسى نۇسقاۋلىقتاردى ساقتاۋ قاجەتتىگىن ەسكە سالدى. قازىرگى تاڭدا 300-دەن استام ءورتتىڭ الدىن الۋ رەيدى جۇرگىزىلگەن.

سەيسميكالىق قاۋىپ: الماتى ءۇشىن باستى ماسەلە

جيىندا الماتىنىڭ سەيسميكالىق قاۋىپسىزدىگى ەرەكشە ەكشەلدى. قالا تيان-شان تاۋلارىنىڭ بەلسەندى سەيسميكالىق بەلدەۋىندە ورنالاسقان. سونىمەن قاتار ەسكى كوپقاباتتى ۇيلەردىڭ باسىم بولىگى وتكەن عاسىردا سالىنعاندىقتان، ولاردىڭ جەر سىلكىنىسىنە توزىمدىلىگى تومەن. جالپى قالالىق سەيسميكالىق وقۋ-جاتتىعۋلار بيىل بىرنەشە رەت وتكىزىلگەن. تۇرعىنداردىڭ توتەنشە جاعدايعا دايىندىعى مەن حاباردارلىعىن ارتتىرۋ — باستى ماقسات.

الماتى — تابيعي ەرەكشەلىگى كۇردەلى مەگاپوليس. تاۋلار مەن وزەن اڭعارلارى قالاعا ەرەكشە كورىك بەرۋمەن قاتار، بەلگىلى ءبىر قاۋىپتەردى دە تۋدىرادى. سوندىقتان بۇگىنگى وتىرىس — تەك رەسمي جيىن ەمەس، قالا تۇرعىندارىنىڭ اماندىعىن قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان ۇلكەن جوسپاردىڭ ماڭىزدى بولىگى.

قابىلدانعان شارالار مەن تاپسىرمالار دەر كەزىندە ىسكە اسسا، الماتى كۇزگى-قىسقى ماۋسىمدى قيىندىقسىز ەڭسەرەتىنى ءسوزسىز. ەڭ باستىسى — بيلىك پەن تۇرعىنداردىڭ بىرلەسكەن جۇمىسى، قاۋىپسىزدىك مادەنيەتىنىڭ قالىپتاسۋى جانە توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ جۇيەسىنىڭ كۇشەيۋى.

Abai.kz