ەندى اپتا كۇننەن كەيىن ارىپتەستەرىمىز كاسىبي مەرەكەلەرىن تويلاپ، ارقا-جارقا كۇي كەشەدى. بىرەۋ ەل پرەزيدەنتىنىڭ قولىنان ماراپات الار، بىرەۋدى مينيستر نەمەسە ءوز ايماعىنىڭ اكىمى تورگە وزدىرار، ەندى بىرەۋلەر قوعامدىق ۇيىمداردىڭ گراموتاسىن يەلەنەر، قالاي بولعاندا دا ىزەتكە نايزا بويلامايدى. ءيا، ەلدىڭ بارىنە تاراتىلعان شۇلەننەن ەشنارسە تيمەي، كوڭىلى قوڭىلتاقسىپ قالاتىندار دا كەزدەسپەي قالماس. ول ءۇشىن بىرەۋلەرى رەنىشىن بىلدىرەر، بىرەۋلەرى ەش نارسەسىن دە بىلدىرمەي، ىزاسىن جۇمىستان الار. بۇل - جىلدا قايتالاناتىن كورىنىس. كوزىمىز دە، كوڭىلىمىز دە ۇيرەنىپ كەتكەن. ەرتەسىنە قالىپتى ءومىر باستالادى. قالاي قالىپتى ءومىر باستالادى، كەشە عانا مىنبەرلەردەن ء"بىزدىڭ قازاقستان قوعامىنىڭ دامۋىنا سىزدەر - جۋرناليستەر قوسىپ وتىرعان ۇلەس ەرەكشە" دەپ جالىنداتا سويلەگەن بيلىك وكىلدەرى سول جۋرناليستەردى تارس ەسىنەن شىعارادى. مۇنداي كاسىپ ءتۇرى بار-اۋ دەپ ويلامايدى دا. ەسەسىنە الەۋمەتتىك جەلىدە الەم-جالەم ءسوز جازىپ وتىرعاندارعا جايىلىپ جاستىق، ءيىلىپ توسەك بولۋدىڭ قامىنا كىرىسەدى. سەبەبى، قورقادى. "اۋزى جامان نەمە ءبىر نارسەنى بۇلدىرەر" دەپ تايساقتايدى. تايساقتايتىنى - كوپشىلىگىنىڭ ارتى تۇسكىرى تازا ەمەس...

ال، ناعىز ءجۋرناليستىڭ اۋزىنان ءبىرىنشى كەزەكتە جاقسى ءسوز شىعادى. ول سىن جازىپ وتىرعاندا دا بارلىق ماسەلەگە وبەكتيۆتى قاراۋعا تىرىسادى. پروبلەمانىڭ سەبەبىن، سالدارىن ىزدەيدى. حال-قادەرىنشە ودان شىعۋدىڭ جولدارىن قاراستىرادى. كوپشىلىككە وي سالعىسى كەلەدى.

وكىنىشكە قاراي، ءبىزدىڭ بيلىك ونىڭ جازعانىن وقىمايدى دا. ەگەر ءپانايى ءبىر سەبەپتەرمەن وقي قالسا... اسىرەسە، پروبلەمانى مەملەكەتتىك باسىلىمدار كوتەرسە، اكىمدەر قىناپتان قىلىشىن قالاي سۋىرىپ العانىن وزدەرى دە بىلمەي قالادى. ولاردىڭ كوپشىلىگىنىڭ ميىنىڭ قاۋاشاعىندا ء"وزىمىز قارجىلاندىرىپ وتىرعان گازەت نەگە ءوزىمىزدى سىنايدى؟" دەگەن جالعىز-اق وي تۇرادى. ول اكىمگە ءبارىبىر "گازەتتى ءسىز ءوز قالتاڭىزدان قارجىلاندىرىپ وتىرعان جوقسىز، مەملەكەتتىك باسىلىمدار قازاقستاندىقتاردىڭ سالىعىنان تۇسكەن اقشاعا شىعادى" دەگەندى تۇسىندىرە المايسىز. اۋرە بولماڭىز.

سويتە تۇرا ەرتەڭ كاسىبي مەرەكەسى اتالىپ وتىلەتىن جۋرناليستەر مەملەكەتتىك ماسەلەلەردى كوتەرەدى. باسقاسىن ايتپاي-اق قويايىن، وسى ءوزىم قىزمەت اتقاراتىن "وڭتۇستىك قازاقستان" گازەتىنىڭ بەتىندە تالاي دۇنيەلەردى ءبىرىنشى بولىپ ايتتىق. مەكتەپتەردە ەر مۇعالىمدەردىڭ ازايىپ بارا جاتقاندىعىن، مۇنىڭ ءوزى جاس ۇرپاق تاربيەسىنە كەرى اسەر ەتەتىنىن العاش ءبىز كوتەردىك. ەر ادام - وتباسىنىڭ اسىراۋشىسى. مەكتەپتە ەر مۇعالىمدەردى كوبەيتۋ ءۇشىن ءبىرىنشى كەزەكتە ولاردىڭ جالاقىسىن كوتەرۋ كەرەك ەكەندىگىن ايتتىق. ول كەزدە "پەداگوگ مارتەبەسى تۋرالى" زاڭنىڭ ءوزى تۇگىلى ەلەسى دە جوق بولاتىن. ءبىر ماقالامەن توقتاماي، كوپشىلىكتىڭ وسى ماسەلە جونىندەگى وي-پىكىرلەرىن ۇيىمداستىردىق. ناتيجەسى ەلدىڭ بارىنە بەلگىلى.

پەداگوگتىڭ مارتەبەسى دەمەكشى، قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ مۇعالىمدەرىنىڭ بەدەلىن كوتەرۋ ءۇشىن مەكتەپ وقۋشىلارى اراسىندا باتىرلار جىرىن جاتقا ايتۋدان "جاقسىلار، داستان ايتايىن..." اتتى وبلىستىق بايقاۋ ۇيىمداستىردىق. باس بايگە العان وقۋشىنىڭ مۇعالىمىنە ءۇش جىل قاتارىنان "تەمىر تۇلپار" مىنگىزدىك. الدىڭعى ەكى جىلىندا ول ءۇشىن بيۋدجەتتەن ءبىر تيىن دا العان جوقپىز. تابانىمىزدان توزىپ، دەمەۋشىلەرگە الاقان جايىپ وتكىزدىك. بار ماقساتىمىز - مۇعالىمنىڭ بەدەلىن ءبىر اسپانداتۋ بولدى. مۇعالىمدەردىڭ بەدەلى اسپانداعانى سونشا، قازىر ولار "ويباي، مىنالار ءبىزدى گازەتكە جازىل دەپ زورلاپ جاتىر" دەپ ايقايلاسا، بۇكىل قۇزىرلى ورگاندار سولاردىڭ ءسوزىن سويلەپ شىعا كەلەدى. ولارعا بۇگىندە "سەن اۋىلداعى زيالى قاۋىم وكىلىسىڭ، زيالى قاۋىم وكىلى گازەت وقىپ وتىرۋى كەرەك، كىتاپ وقىپ وتىرۋى كەرەك" دەگەندى باتىپ ەشكىم ايتا المايدى.

"قازاقستان جەر كولەمى جاعىنان الەمدە توعىزىنشى ورىن الادى، ال، قازاقتىڭ قوي باعاتىن جەرى جوق" دەپ جايىلىم ماسەلەسىن كوتەرىپ، شىرىلدادىق. اقىرىندا بۇل ماسەلە دە قوعام تالقىلاۋىنا ءتۇسىپ كەتتى. قازىر بۇل سالادا ءبىراز شارۋالار قولعا الىنىپ جاتىر.
جۋرناليستەر ەلگە قالامىمەن عانا قىزمەت ەتپەيدى.

بىلتىر ەلىمىزدىڭ باتىس، وڭتۇستىك وڭىرلەرىندە قۋاڭشىلىق ورىن العانى بەلگىلى. ماڭعىستاۋ مەن قىزىلوردانىڭ مال باققان شارۋالارى كەشەگى كۇندەردى ۇمىتا قويماس. ماڭعىستاۋدىڭ تۇيەلەرىنىڭ كارتون جەپ تۇرعانىن بۇكىل قازاقستان كوردى. وسى كەزدە شىمكەنتتەن قۇرمەت دەگەن مىڭ بولعىر بالا شىعىپ، ءوزىنىڭ فەيسبۋك پاراقشاسى ارقىلى "اعايىندار-اۋ، ماڭعىستاۋعا كومەك قولىن سوزايىق تا" دەپ شىرىلدادى. سول كەزدە دوستىعىندا تىركەلگەن ادامدار از با ەدى، الدە باسقا دا سەبەپتەرى بولدى ما، اۋەلگىدە قۇرمەتتىڭ جانايعايىنا ەشكىم ءماۋ دەي قويمادى. سوسىن ىسكە ءبىزدىڭ ۇجىم - "وڭتۇستىك قازاقستان" گازەتىنىڭ قىز-جىگىتتەرى كىرىستى. لەزدەمەدە ء"بارىمىز قولىمىزعا شالعى، وراق الىپ، قۇرمەتكە كومەك كورسەتەيىك، وسى ارقىلى بۇكىل وتانداستارىمىزدىڭ نازارىن قۋاڭشىلىققا اۋدارايىق" دەپ شەشتىك. ەرتەسىنە ازانىمەن ايدالادا ءبىر ءوزى نە ىستەرىن بىلمەي وتىرعان قۇرمەتتىڭ قاسىنان تابىلدىق. ءبىر كۇن بويى قامىس وردىق. سول جەردەن ارىپتەسىمىز ەربولات اينابەكوۆ فەيسبۋك پاراقشاسى ارقىلى رەپورتاج جۇرگىزدى. ناتيجەسىندە سول كۇنى-اق بۇكىل قازاقستان قىزىلوردا مەن ماڭعىستاۋعا ءشوپ دايىنداي باستادى. "مەشىت جاماعاتىنان ەدىك" دەپ كەلگەن جىگىتتەر 1000 پرەستىڭ اقشاسىن اۋداراتىن بولىپ كەتتى. سارىاعاش اۋدانىنىڭ اكىمى مۇحيت وتارشيەۆ قاراپ جاتا الماي، قاسىمىزعا تەحنيكالارىمەن ونشاقتى جۇمىسشى قوستى. ەرتەسىنە "وڭتۇستىكتىڭ" جىگىتتەرى قالتامىزدان كىشكەنە قاراجات جيناپ، تراكتورمەن 5 گەكتار جەردىڭ ءشوبىن تاعى ورعىزدىق. ال، سودان بۇكىل قازاقستان ناعىز ىنتىماقتىڭ ۇلگىسىن تانىتتى. ناتيجەسىن بىلەسىزدەر.
مەن مۇنداي ىستەردى باسقا ايماقتارداعى ارىپتەستەرىمنىڭ دە اتقارىپ جۇرگەنىنە كامىل سەنەمىن.

ايتايىن دەگەنىم، ءۇيىنىڭ قامىنان بۇرىن ەلىنىڭ قامىن ويلايتىن جۋرناليستەردى ءبىزدىڭ بيلىكتىڭ ءتىپتى دە كوزگە ىلمەيتىندىگى. جۋرناليستەردىڭ مىنا مەملەكەتكە كەرەك بولماي قالعاندىعى. كوزگە ىلگەنىنىڭ ءتۇرى جىلىنا ءبىر رەت داڭعازالاتىپ، شۇلەن ۇلەستىرەتىنى. ەگەر مىنا بيلىككە ءجۋرناليستىڭ قىزمەتى قاجەت بولسا، ونىڭ مارتەبەسىن بەلگىلەپ بەرەر ەدى عوي! بىلەسىزدەر مە، جۋرناليستەر نە بيۋدجەت سالاسىنىڭ قىزمەتكەرىنە، نە مادەنيەت سالاسىنىڭ قىزمەتكەرىنە، نە مەملەكەتتىك قىزمەتشىگە جاتپايدى. بيۋدجەت سالاسى قىزمەتكەرىنىڭ، مادەنيەت سالاسى قىزمەتكەرىنىڭ، مەملەكەتتىك قىزمەتشىنىڭ جالاقىسى كوتەرىلگەندە وبلىستىق گازەتتىڭ بىلدەي ءتىلشىسى ۇلاس ۇسەنبايدىڭ جالاقىسى 80 مىڭ تەڭگە بولىپ تۇرا بەرەدى. بۇل - كوتەرىلگەندەگىسى!

مەملەكەتتىك گازەتتىڭ قىزمەتكەرلەرى ستاتۋسى ايقىندالماعاندىقتان پاتەر كەزەگىنە دە تۇرا المايدى. قازاقستانداعى مەملەكەتتىك گازەتتىڭ قىزمەتكەرلەرى تۋرا قىتايداعى جوسپاردان تىس تۋعان سابيلەر سياقتى مەملەكەتتەن ەشنارسە دامەتە المايدى. ءتىپتى شىعارىپ وتىرعان گازەتىن جازدىرتا المايدى. "گازەتكە جازىل" دەسە باسى داۋعا قالادى. مىنا قوعام "اناشا تارت!" دەپ ايقايلاعان ادامعا قاراعاندا "گازەتكە جازىل!" دەپ ايتقان ادامدى كوبىرەك تاياقتايدى. سوعان قاراعاندا بيلىك جاڭا قازاقستاندى يدەولوگياسىز، يدەولوگيا قىزمەتكەرلەرىنسىز قۇرماق پا ەكەن! تۇسىنبەدىم...

وسىدان كەيىن بە، جۋرناليستەر مەرەكەسى دەگەنگە بۇرىنعىداي ەلپىلدەپ تۇرمايتىن بولىپپىن. دەگەنمەن، كەلە جاتقان مەرەكەلەرىڭىز قۇتتى بولسىن، ارىپتەستەر!

اباي بالاجان

Abai.kz