اراب قارجىسى جانە قازاقستان. ءبىزدىڭ پرەزيدەنتتى ينۆەستورلار نەگە جاقسى كورەدى؟

ۋكرايناداعى قاقتىعىس سالدارىنان الەم ەلدەرى استىق دەفيتسيتىن سەزىنە باستادى. قامبالار بوس تۇر. مەملەكەتتەر وزدەرىنىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن ويلاپ، جانتالاسۋدا. بيىلدان - فەرمەرلەر مەن اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جاڭا ءداۋىرى باستالدى دەپ ايتۋعا بولادى. ازىق-تۇلىك مۇنايدان دا ماڭىزدى. ءتىپتى كوپتەگەن ەلدەر وزدەرىندە ىشكى زاپاس قالسىن دەپ، تاعام ەكسپورتىنان باس تارتى. ول نارىقتا جەتىسپەۋشىلىك تۋعىزىپ جاتىر. كۇزدە قيىن كەزەڭ باستالادى.

الەمدەگى اگرارلى الپاۋىت كومپانيالار، فوندتار بولاشاقتى ناقتى بولجاي الادى. قازىر ولار بالاما جوبالار ىزدەي باستادى. وسى جولدا كوبى قازاقستانعا كوز تىگىپ وتىر.

سەبەپ؟ قازاقستان ەگىستىك كولەمى بويىنشا الەمدەگى التىنشى ەل. مەملەكەت سىرتتان ينۆەستيتسيالار مەن جاڭا تەحنولوگيالار تارتۋعا مۇددەلى. زاڭدارى مەن سالىق رەجيمى وتە قولايلى. قازاق جەرىندەگى ەگىستىككە تەك ينۆەستيتسيا، جاڭا تەحنولوگيالار مەن لوگيستيكالىق شەشىمدەر عانا جەتىسپەي تۇر. ال ول حالىقارالىق كومپانيالاردا بار.

سوندىقتان قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆقا باسقا ەلدەر تاراپىنان قىزىعۋشىلىق كوپ.

2021 جىلى قازاق اۋىل شارۋاشىلىعى 7,4 تريلليون تەڭگەگە ءونىم ء(داندى داقىلدار، مال، كوكونىس، جەمىس) وندىرگەن. ءبىزدىڭ مۇمكىندىگىمىزبەن سالىستىرىپ قاراعاندا، بۇل وتە از.

قازىرگى ەگىستىك كولەمى 22,9 ملن گەكتار. ەندى ونىڭ اۋماعىن جالپيتىپ كوبەيتە بەرۋدىڭ قاجەتى شامالى. تەك جەردىڭ ساپاسىن ارتتىرىپ، ەگۋ، ورۋ مەن باپتاۋدىڭ جاڭا تەحنولوگياسىن ءوندىرۋ كەرەك. ءبىز ەگىسكە سۋدى تىم ۇنەمسىز جۇمساپ، ىسىراپ ەتىپ وتىرعان ەلمىز. تامشىلاپ سۋعارۋ تەحنولوگياسى تەك ازىن-اۋلاق تەپليتسالاردا عانا قولدانىلادى.

22,9 ملن گەكتاردى ءبىز قالاي بولدىك؟
ءداندى جانە ءداندى-بۇرشاقتى داقىلدار 16 ملن گەكتاردى الادى. ونىڭ ىشىندەگى بيداي ۇلەسى– 12,9 ملن گا. مايلى داقىلدار 3,1 ملن گا، ازىقتىق داقىلدار – 3,1 ملن گا، ماقتا – 109,9 مىڭ گا، كۇرىش – 96,8 مىڭ گا، قانت قىزىلشاسى – 21,7 مىڭ گا، كارتوپ – 195,8 مىڭ، كوكونىس (قيار، پوميدور) - 168,6 مىڭ گا، باقشا داقىلدارى (قاربىز، قاۋىن) – 110,0 مىڭ گا.

كورىپ تۇرعانىمىزداي، ەگىستىكتىڭ جارتىسىنان استامى بيدايعا بەرىلگەن. قازاقستان ءوز-ءوزىن اسىراي الادى. ەل پرەزيدەنتىن شاقىرىپ وتىرعان ارابتار، اگروكەشەنىمىزگە ينۆەستيتسيا سالىپ، بولاشاق زور ۇسىنىستى يگەرۋگە دايىن ەكەنىن بايقاتتى.

قازاقستان وسى ينۆەستيتسيالاردى تارتا السا، ايماقتاعى ەڭ الەۋەتتى ەل بولايىن دەپ تۇر. تەك مۇناي، مەتالل مەن ۋرانعا يەك ارتا بەرمەي، اگرورلىق الپاۋىت بولۋ ءوز قولىمىزدا. ول ءۇشىن ينۆەستيتسيامەن قاتار، جاڭا تەحنولوگيانى ەنگىزۋ وتە ماڭىزدى.

ەگەر ءبىز اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرى كولەمىن جىلىنا 50 ملرد دوللار دەڭگەيىنە جەتكىزە الساق، وندا بولاشاعىمىز مىقتى بولادى. قازىر 14-15 ملرد دوللار شاماسىندا تۇرمىز. بۇل كەنجەلەپ قالعان ەلدەردىڭ كورسەتكىشى جانە وسى باعىتتاعى دامۋىمىزعا ەرەكشە كۇش سالۋ كەرەك.

ساۋد ارابياسىنداعى كەلىسسوزدەر - ءار قازاقتىڭ بولاشاعىنا اسەر ەتەتىن اسا ماڭىزدى ءسات. ءبىزدىڭ پرەزيدەنت مىقتى ديپلومات جانە ارابتارعا نە كەرەك ەكەنىن بىلەدى. اراب قارجىگەرلەرى مىقتى اناليتيكتەر، ولار دا قازاقستاننىڭ قازىرگى جاعدايىن ءبىلىپ وتىر. وسى تۇسىنىكتەردەن ءبىز ءۇشىن ءتيىمدى كونتراكتتار الساق، وندا اۋىلشارۋاشىلىعىنىڭ جاڭا داۋىرىندە قازاقستان دا كوشتەن قالمايتىنى انىق.

ايبار ولجاەۆ

Abai.kz