جۋرنالىمىزدان «م-اگەنتتە - اقبەرەن» دەپ قىسقا قايىرعان اڭگىمەمىزدى وقىعاندار: «ءۇش قىزعا ابايلاپ سويلەيتىن بولدىق قوي» - دەيتىندى شىعاردى. ەشكىمدە «التى الاسىمىز، بەس بەرەسىمىز» جوق. بىرەۋگە بارىپ «ۇرىنايىق» دەيتىن دە وي جوق بىزدە. اڭگىمەنىڭ ورايى كەلگەندە، ايتارىمىزدى ايتىپ قالامىز. تۇسىنگەنى تۇسىنەر، تۇسىنبەسە - ءوز شارۋالارى.

شىنى كەرەك، م-اگەنتتەگى اڭگىمەدەن كەيىن اقبەرەنمەن بىرازعا دەيىن «حات» جازىسپاي قويدىق. بىردە: «سالەم. بۇل جولى ەشقانداي دا توسىن حات ەمەس»، - دەگەن جازبا اقىننىڭ «ادرەسىنەن» ساپ ەتە قالدى. قايتادان دوستىعىمىز جاراسقانداي بولدى. «اق جەلكەننىڭ» قالىڭ وقىرمانى ءبىرازدان بەرى كوز جازىپ قالعان اقبەرەندى ىزدەي باستاعان سوڭ، اگەنتتەگى سىرىمىزدى اقىننىڭ ءوز رۇقساتىمەن بەرۋدى ءجون كوردىك.

- اقبەرەن, بىزگە رەنجىپ جۇرگەن جوقسىز با?

- قاي ادام ءوزىن جامانمىن دەپ ويلايدى دەيسىڭ... «جاقسى ادامنىڭ اشۋى ءشايى ورامال كەپكەنشە». ۇمىتىپ كەتتىك. رەنىش جوق. ءبارىمىز باۋىرمىز عوي.

- قۋانىشتىمىز. قازىر ult.kz

جۋرنالىمىزدان «م-اگەنتتە - اقبەرەن» دەپ قىسقا قايىرعان اڭگىمەمىزدى وقىعاندار: «ءۇش قىزعا ابايلاپ سويلەيتىن بولدىق قوي» - دەيتىندى شىعاردى. ەشكىمدە «التى الاسىمىز، بەس بەرەسىمىز» جوق. بىرەۋگە بارىپ «ۇرىنايىق» دەيتىن دە وي جوق بىزدە. اڭگىمەنىڭ ورايى كەلگەندە، ايتارىمىزدى ايتىپ قالامىز. تۇسىنگەنى تۇسىنەر، تۇسىنبەسە - ءوز شارۋالارى.

شىنى كەرەك، م-اگەنتتەگى اڭگىمەدەن كەيىن اقبەرەنمەن بىرازعا دەيىن «حات» جازىسپاي قويدىق. بىردە: «سالەم. بۇل جولى ەشقانداي دا توسىن حات ەمەس»، - دەگەن جازبا اقىننىڭ «ادرەسىنەن» ساپ ەتە قالدى. قايتادان دوستىعىمىز جاراسقانداي بولدى. «اق جەلكەننىڭ» قالىڭ وقىرمانى ءبىرازدان بەرى كوز جازىپ قالعان اقبەرەندى ىزدەي باستاعان سوڭ، اگەنتتەگى سىرىمىزدى اقىننىڭ ءوز رۇقساتىمەن بەرۋدى ءجون كوردىك.

- اقبەرەن, بىزگە رەنجىپ جۇرگەن جوقسىز با?

- قاي ادام ءوزىن جامانمىن دەپ ويلايدى دەيسىڭ... «جاقسى ادامنىڭ اشۋى ءشايى ورامال كەپكەنشە». ۇمىتىپ كەتتىك. رەنىش جوق. ءبارىمىز باۋىرمىز عوي.

- قۋانىشتىمىز. قازىر ult.kz

دەگەن سايت اشقانىڭىزدان حاباردارمىز. شىنى كەرەك, بۇرىندارى ۇلت جاناشىرلارى «abai.kz-تە نە جازىپتى?» دەيتىن بولسا, قازىر «ult.kz-تە نە جاڭالىق?» دەيتىن بولىپتى... كەزىندە ءوزىڭىزدىڭ دە «ابايدا» جارناماڭىز جاپ-جاقسى ءجۇرىپ تۇراتىن. ابايلىقتاردان ءتالىم الىپ, ەنشى الىپ شىققانىڭىز با بۇل?

- جالپى، abai.kz -ءتىڭ العاشقى شىعارۋشىلارىنىڭ ءبىرى بولعانىمدى بىلايعى جۇرت بىلەتىن بولۋى كەرەك. abai.kz عالامتور كەڭىستىگىندە جۇمىس جاساي باستاعان العاشقى ايلاردا داۋرەن قۋات ەكەۋمىز جارىسىپ، اپتاسىنا 2-3 ماقالادان جازىپ تۇراتىنبىز. ول كەزدە ينتەرنەتتە بىرەن-ساران، بىراق تانىمالدىعى وتە تومەن سايتتار بار بولاتىن. بىراق abai.kz  پورتالىنىڭ قارقىنى وزگەشە بولدى. abai.kz بۇگىنگى قازاق ءتىلدى سايتتاردىڭ كوشباسشىسى رەتىندە دە، العاشقى بولىپ ۇلتتىق ماسەلەلەردى ەشكىمنەن قورىقپاي كوتەرگەن وجەت ينتەرنەت-باسىلىم رەتىندە دە تاريحقا ەنىپ كەتتى. ايدوس سارىم، داۋرەن قۋات جانە وزگە دە قازاققا جاناشىر، ۇلتجاندى جاس ازاماتتار باس قوسقاندا، «ۇلتتىق مۇددەگە جۇمىس جاسايتىن، قازاقتىڭ ماسەلەسىن وتكىر كوتەرەتىن ينتەرنەت-جوبالار كوبەيۋى كەرەك» دەپ ايتىپ وتىراتىنبىز. ارينە، ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قازىرگى زاماندا سايت اشىپ، ونى تولىققاندى جۇرگىزىپ وتىرۋعا شاماسى بولا بەرمەيدى. بۇل ءسىز ايتقانداي جەكە وتاۋ تىگىپ، بولەك شارۋامەن اينالىسۋ ەمەس. ۇلت پورتالىن قۇرعانداعى ماقساتىم - بۇگىنگى قازاقتىڭ ەرتەڭگى پروگرەسسيۆتى ساناسىن قالىپتاستىرۋعا، الاشتىڭ مۇددەسىن قورعاۋعا اتسالىسۋ ەدى. بايقاساڭىز، مەنىڭ بۇل پورتالدا ءسىز ايتقانداي «جارنامام» ءجۇرىپ جاتقان جوق قازىر. مەن بۇگىن كەرىسىنشە، قازاقتى قالاي وركەندەتۋگە بولادى دەگەن ءساتتى يدەيالاردىڭ جارناماشىسى بولىپ وتىرمىن.

- بۇگىندە سايت اشىپ، تابىس تابۋعا بولا ما؟ مۇنى سۇراپ وتىرعان سەبەبىم، سوڭعى ۋاقىتتا سايت اشۋشىلار كوبەيىپ كەتتى. جۋرناليستەرگە بولماعىر تيىن-تەبەن بەرىپ، ماقالا جازىپ بەرۋىن وتىنەتىندەر جەتەرلىك. سونداي ۇسىنىس تۇسكەندە «ون ەكىدە ءبىر سايمانى جوق»، سايت اشىپ نەسى بار دەيمىز. ءسىزدىڭ سايتتا جۋرناليستەردىڭ، اۆتورلاردىڭ قارجىلىق ماسەلەسى قاراستىرىلعان با؟ ەرتەڭگى كۇنى قارجىنىڭ جوقتىعىنان اتى بار دا، زاتى جوق بولىپ قالمايسىزدار ما؟

- قوعامدىق-ساياسي باعىتتا سايت اشىپ، سودان تابىس تابام دەگەن ادامنىڭ قيالىنا قۋانار ەدىم. الايدا، مۇندا ينتەرنەت-دۇكەندەگى سەكىلدى تاۋار بولمايدى. مۇنداي سايتتار ادامنىڭ ساياسي كوزقاراستارىنا عانا اسەر ەتىپ وتىراتىن قۇرال دەسەك بولاتىن شىعار. ەگەر بۇگىنگى ەڭبەگىمىزدىڭ ەرتەڭگى تابىسى - شىن مانىندەگى دەموكراتيالىق، زايىرلى جانە وركەندەگەن ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋ، قوعامىمىز سەرگەك، زيالى بولسا، وندا بۇدان اسقان باياندى تابىس بولماق ەمەس. ال، جۋرناليستەرگە تاريحى ونجىلدىقتارمەن سانالاتىن، بولماسا بيۋدجەتى ەداۋىر گازەت-جۋرنالداردىڭ ءوزى ماردىمدى قالاماقى بەرمەيتىنىن ءبارىمىز دە بىلەمىز عوي. سايتتىڭ وقىلىمدى بولۋى ءۇشىن اۆتورلار كەرەك، ارينە. ەڭ ءبىرىنشى اۆتور ول ءوزىڭ بولۋعا ءتيىسسىڭ. قوعامداعى ماسەلەلەرگە ءوزىڭ العاشقى بولىپ ءۇن قاتىپ وتىرۋىڭ قاجەت. سول كەزدە سايتىڭ وقىلىمدى بولادى. باسقا اۆتورلار دا ماقالا بەرۋگە ۇمتىلادى. بىزگە ماسەلەن تۇراقتى جازىپ جۇرگەن جانە ازىرگە قالاماقى تالاپ ەتىپ وتىرماعان ءبىراز اۆتورلار بار. مىسالى، ءار ماقالاسى عىلىمي تۇجىرىمنان تۇراتىن بولات دۇيسەمبى اعامىزدى ايتار ەدىم. ءبىز ول كىسىگە ءوز ۇلتىنا ءسىڭىرىپ جاتقان ەڭبەگى ءۇشىن ءاردايىم ريزا بولىپ وتىرامىز. سوسىن قارجىنىڭ جوقتىعىنان توقتاپ قالاتىن بۇل - گازەت نە ءوندىرىس ەمەس. باسپاحاناعا تولەيتىن اقشاڭ بولماسا، ارينە، گازەتىڭ جابىلىپ قالادى. ينتەرنەتتەگى جاعداي مۇلدە باسقا.

- سايت ارقىلى تابىس تاۋىپ، قارق بولمايتىنىڭىزدى ايتىپ وتىرسىز. ءوزىڭىز اقىنسىز. تاپ قازىرگى كەزدە اقىندىقپەن دە ەشكىم كۇن كورە المايتىنى انىق. سوندا بالا-شاعاڭىزدى قالاي اسىراپ ءجۇرسىز؟

- بالا-شاعا دەيتىندەي ۇلكەن جانۇيا جوق مەندە. شىنىمدى ايتسام، جۇمىستان كەتەردەگى ەسەپتەسكەن اقشاما وسى پورتالدى اشقان بولاتىنمىن. قازىر وزىمە ءوزىم قوجامىن جانە وزىمە ۇنايتىن ىسپەن اينالىسىپ ءجۇرمىن. بۇرىنىراق «ەلگە تيتتەي پايداڭ جوق، قالاي بولسا، سولاي ءومىر ءسۇرىپ جاتىرسىڭ» دەپ وزىمە ءجيى ءتيىسۋشى ەدىم. سول وزىمە ءوزىم كوڭىل تولماۋشىلىقتان بولار، از دا بولسا ۇلتقا كىشكەنتاي پايدام ءتيسىن دەپ اڭگىمەمىزگە ارقاۋ بولىپ وتىرعان پورتالدى اشتىم. ال، ءجۇرىپ-تۇرۋعا، شاي-جەمگە دەگەندەي ازىن-اۋلاق تيىن-تەبەندى تاپسىرىسپەن تابامىن. اۋدارما جاسايمىن، ءارتۇرلى ۇيىمدارعا ساراپتامالىق ماقالالار جازام. شالقىپ جۇرۋگە جەتپەسە دە، ادال اس ىشۋىمە جەتەدى.

- وسىعان دەيىن ءتاپ-ءتاۋىر قىزمەتتەر ىستەدىڭىز. سول قىزمەت ورىندارىڭىزعا قاراپ، «اقبەرەننىڭ جولى بولعىش» دەيتىن زامانداستارىمىز دا بار. سوسىن «اقبەرەن ءبىر جەردە تۇراقتاي المايدى، قۇيىن سياقتى» دەيتىندەر دە كەزدەسەدى. ەندى «اقبەرەن ساياساتقا، بيلىككە قاراي بارعىسى كەلەدى ەكەن» دەگەن سىبىستى دا ەستىدىك. وتكەندە ult.kz-تە جاستار ساياساتىنا قاتىستى ۇندەۋ ماقالاڭىزدى جاريالادىڭىز. استاناعا قونىس اۋدارعان اقبەرەندەر وتەشوۆتەردى بيلىكتەن ىعىستىرا الا ما؟

- وسىنداي اڭگىمەلەردەن العاش «تاياق جەپ» جۇرگەنىمدە ءبىر اعام ماعان ايتىپ ەدى: «ءوزىڭ تۋرالى ەشتەڭە ەستىگىڭ كەلمەسە، ەشتەڭە ىستەمە» - دەپ. سول كىسىنىڭ ايتقانى كەلدى، نەگىزى. شىنىندا، ەشتەڭە ىستەمەسەڭ، ارتىڭنان ءسوز ەرمەيدى. مەن تۋرالى اڭگىمە كوپ قوي. دالەلسىز-دايەكسىز سويلەي بەرەتىن اڭقاۋ حالىقپىز. وعان ەشتەڭە ىستەي المايسىڭ. رەنجىمەيمىن دە، اقتالمايمىن دا. راسىندا، مەن - مەملەكەتتىك قىزمەتتە تەز وسكەن جىگىتپىن. اكەم دە جوق، كوكەم دە جوق. ءبارى الگىندەي تىنىش وتىرا المايتىندىعىمنان بولار دەپ ويلايمىن. ورىستا «ۇسىنىس بەرگەن جازالانادى» دەگەن ءتامسىل بار. سونىڭ ناتيجەسى. مەن جوبالاردى كوپ ۇسىنعاندىقتان بولار، «كەرەمەت بولساڭ، سونى ءوزىڭ جۇزەگە اسىر» دەپ وسىرەتىن بولۋى كەرەك. سودان كەيىن ادامعا جۇعىمىڭ بولماسا، ەشكىم سەنى كوزىنە دە ىلمەيدى عوي. بۇل ەندى كەزىندە بولعان شارۋا. ءبىر ورىندا وتىرا المايدى دەگەن اڭگىمە، ۇنەمى ءوسۋ پروتسەسىمدى كورسەتسە كەرەك. بىراق جۇرت ونى تۇراقسىز دەپ قابىلدايتىن سەكىلدى. ەلگە اڭگىمە كەرەك، بىزگە جۇمىس جاساۋ كەرەك. بار بولعانى سول عانا.

وتەشوۆ مىرزاعا قاتىستى اڭگىمە بىلاي. مەن سول جاستار ساياساتىنا قاتىستى ەكىنشى ماقالامدا: «ماعان وتەشوۆتىڭ، بولماسا باسقا بىرەۋدىڭ ورنى كەرەك ەمەس، ماعان ماقالاداعى كوتەرىلگەن ماسەلەلەردىڭ شەشىلۋى قاجەت» دەگەن سارىنداعى پىكىر ايتقان بولاتىنمىن. سوندىقتان مەندە ەشقانداي رەۆوليۋتسيالىق ويلار جوق. وتەشوۆتە دە جەتى اتامنىڭ قۇنى قالعان ەمەس. مەن قازاقتىڭ ازاماتى رەتىندە جاستار ساياساتىنىڭ ولقى تۇستارىن ايتۋعا مىندەتتىمىن. سەبەبى، ولاردىڭ ناتيجەسى ەرتەڭ ەرەسەك بولاتىن بۇگىنگى جاستىڭ تاعدىرىنا اسەر ەتەدى. ەگەر ۇندەمەي وتىرسام، جەكە قالعان ساتىمدە مەن ءوزىمدى جۇندەي تۇتەمىن.

- ءجون ەكەن. بىلۋىمىزشە، ورىسشاعا دا جەتىكسىز. اۋدارمامەن اينالىساسىز. باسقا قانداي ءتىل بىلەسىز؟ قولدان كەلسە، الەمدىك دەڭگەيدەگى جاۋھارلاردى تۇپنۇسقادا وقىعانعا نە جەتسىن... الدە ءسىز وسىعان دا قاناعات دەيتىندەردىڭ قاتارىنانسىز با؟

- مەكتەپتىڭ سوڭعى سىنىپتارىن عانا قازاق تىلىندە بىتىرگەندىكتەن، كەز كەلگەن ورىسپىن دەگەن سارىباسپەن پىكىر تالاستىرا الاتىن جاعدايدامىن. بۇل مەنىڭ ءومىرىمدى جوسپارلاعان اللانىڭ نىعمەتى دەپ بىلەمىن. ءتاۋبا. بىراق مۇنىمەن ءبىزدىڭ قوعامدا ەشكىمدى تاڭعالدىرا المايسىز. سوسىن مەن ەشقاشان ءوزىمنىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرىمە كوڭىلىم تولمايتىن اداممىن. اعىلشىن تىلىندە سويلەپ تۇرعان ادامدى ورتاشا دەڭگەيدە تۇسىنەمىن. بىراق مەڭگەردىم دەپ ايتا المايمىن. سوندىقتان الەم ادەبيەتىنىڭ جاۋھارلارىن تۇپنۇسقادان وقۋ ءۇشىن اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرۋىم كەرەك ەكەنىن دە سەزىپ ءجۇرمىن. سوعان دەن قوياتىن ۋاقىت تا تاياپ قالعان سەكىلدى. اللا قالاسا، ول ءتىلدى دە مەڭگەرەرمىز.

- وسىدان ەكى جىل بۇرىن جۋرنالىمىزدا ءسىزدىڭ بالالىق شاعىڭىزدان سىر شەرتەتىن حيكاياڭىز باسىلىپ ەدى. وقىرماندارىمىز وقىپ، پىكىرىن ءبىلدىرىپ، «شىنىمەن دە اقبەرەن اعانىڭ بالالىق شاعى تۋرا سولاي بولعان با؟» -

دەپ سۇرايدى... اتا-اناڭىز تۋرالى ايتىپ بەرىڭىزشى... سول جازعانىڭىزدى مەمۋارلىق دۇنيە دەپ قابىلداۋعا بولا ما؟

- بۇل پوۆەستەگى جازىلعان وقيعالاردىڭ بارلىعى شىندىق. بوياماسىز جازعاندىقتان جۇرتقا ۇناعان بولۋى كەرەك. پوۆەست «اق جەلكەنگە» شىققان سوڭ، تۋعان-تۋىستارىمنان اۋىر-اۋىر ءسوز دە ەستىدىم. ولارعا كوركەم ادەبيەت دەپ تۇسىندىرە المايسىڭ. «مۇقىم قازاققا ماسقارامىزدى شىعاردىڭ» دەگەندەر دە بولدى. امال جوق، بولعان ءىس بولدى. ال، مەن بۇل پوۆەستە بىرەۋدى اسىرەلەپ جاقسى قىلىپ، بىرەۋدى جاعىمسىز ەتىپ كورسەتكەم جوق. قالاي بولدى، سولاي جازىلدى. بۇل مەنىڭ بالا كەزدەگى العان سترەسستەرىم مەن ۇزاق جىلدارى جۇرەگىمدى كەمىرگەن دەپرەسسيانى جەڭۋىمە وتە جاقسى كومەكتەستى. ءبىر پايداسى وسى. بىردە ماعان انام: «اۆتوبۋستا كەلە جاتسام، ءبىر-ەكى ءجاسوسپىرىم بالا سىبىرلاپ سويلەسىپ تۇر ەكەن «مىنا اپا الگى اقبەرەننىڭ پوۆەسىندەگى كىسى عوي، سۇرايىق»، - دەپ. سوسىن جاقىن كەلىپ، سۇرادى. «راس پا؟»، - دەپ. «راس، مەن سول اقبەرەننىڭ اناسىمىن»، - دەدىم. سودان قازىر اۋدان بويىنشا مەنى جۇرت ادەبي كەيىپكەر رەتىندە تانيدى، «جۇلدىز» بولىپ كەتتىم» - دەيدى. سول سوزدەرىنە قاراعاندا ماعان رەنجىمەگەن سەكىلدى. ءبىر جاعىنان نەگە رەنجىسىن؟ وتىرىك ەمەس قوي. ال، پوۆەستى جازۋداعى نەگىزگى ماقساتىم مىناداي بولعان. مەنىڭ باسىمنان وتكەن جاعداي كوپتەگەن ادامداردىڭ باسىنان دا وتكەن، ءوتىپ تە جاتىر. وسى شىعارمانى وقىعان ادامدا جەتىم قالعان بالاعا كىشكەنە بولسىن مەيىرىمى ويانسىن دەگەن ويىم بولدى. مەن ءوستىم، جەتىلدىم، ول كۇندەر ارتتا قالدى. ال، تۋرا مەنىڭ كورگەنىمدى كورىپ جۇرگەن بالاعا بۇل پوۆەست كوڭىلىنە مەدەت، ۇلكەندەرگە وي سالار دەپ ەسەپتەدىم.

اتا-انام تۋرالى ايتاتىن بولسام، ءتاۋبا، انام بار. شىعىس قازاقستاننىڭ ءۇرجار اۋدانىندا تۇرىپ جاتىر. اكەم ءتورت جاسىمدا باقيلىق بولدى. ول كىسى تۋرالى ءبىزدىڭ قازىرگى ادەبي ورتا جاقسى بىلەدى. كەزىندە جۋرناليست، ادەبيەت سىنشىسى بولعان ەلگەزەك ازبەرگەنوۆ دەگەن ازامات. مەنىڭ ەسىمدە ول كىسى جوق. تەك تۇسىمدە كورەم. ونىڭ ءوزى سيرەك. انام ءومىر بويى مەكتەپتە ۇستازدىق ەتتى، ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ مۇعالىمى. قازىر زەينەتتە. ەكىنشى رەت تۇرمىس قۇرعان، ودان ەكى ءىنىم بار. قازىر ارالاسا باستادىق. ءومىر ءبىر ورىندا تۇرمايدى، ادامعا تۋىس كەرەك. سوسىن كوپتەگەن دۇنيەنى تۇسىنە باستادىق، كەز كەلگەن جاعدايعا بىرجاقتى قاراۋعا بولمايدى. اللانىڭ بۇيىرعان تاعدىرىنان ەشقايدا قاشىپ قۇتىلمايسىڭ. سوندىقتان اششى دا بولسا، شىندىعى بار بۇل پوۆەستى جازعانىما دا وكىنبەيمىن. ال، بىرەۋدىڭ شىمبايىنا ءتيىپ كەتكەن تۇستارى بولسا، كەشىرىم سۇرايمىن. ول كەشىرىمدى مەن پوۆەستىڭ العىسوزىندە دە سۇراعام. پوۆەسىم قازاقتىڭ باي ادەبي قازىناسىنا تامشىداي ۇلەسىن قوسسا، وندا اسا جامان بولا قويمايتىن شىعار دەپ ويلايمىن.

- ءسىزدىڭ شىعارماشىلىعىڭىزدى اقىن امانحان ءالىمۇلى ىلعي سىناپ جۇرەدى. بۇل شامىڭىزعا تيمەي مە؟ شىنىڭىزدى ايتىڭىزشى، امانحان اعاڭىزعا رەنىشىڭىز جوق پا؟

- وتىرىك ايتا المايمىن، رەنجىدىم. بىراق مەنىڭ رەنىشىم تەز قايتادى. رەنىشىمنىڭ سەبەپتەرى مىناداي: بىرىنشىدەن، امانحان اعامىز بارلىق ادەبيەتتى ءوزىنىڭ تالعامىنا سالىپ قارايدى. ول كىسىگە سالساق، ءالىمۇلىنىڭ تالعامىنان، دەڭگەيىنەن، كوزقاراسىنان باسقا دۇنيە بولماۋى ءتيىس. امانحان اعام باتاسىن بەرمەگەن ادەبي شىعارمانىڭ ءومىر سۇرۋگە قۇقىسى جوق بولىپ قالدى ما سوندا؟ ەندى قايتتىك؟ امانحان اعامىزدىڭ دەڭگەيىندەگى ادەبيەتتى امانحان اعام سەكىلدىلەر وقىسىن، امانحان اعامنىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىنداي جازسىن. ەشقانداي قارسىلىق جوق! بىراق، ادەبيەت تە الەم سەكىلدى، كوپتەگەن قۇبىلىستاردان، ادام بايقاي بەرمەيتىن پروتسەستەردەن تۇرادى عوي. امانحان اعام ەشقاشان ارحيتەكتوردىڭ ءستيلى مەن پايىمىن تۇسىنبەيدى، ول كىسى ءۇشىن ونىڭ سالعان عيماراتى جاي عانا ۇنامايدى، بولدى. ول كىسى بۇل عيماراتتى ساتىپ الا الماعان سوڭ، ول «مەن بۇل ۇيدە تۇرعىم كەلمەيدى» دەي سالادى. ول مەنىڭ ەمەس، امانحان اعامنىڭ ماسەلەسى. ءبىر گازەتتەگى وتە «تەرەڭ ويلاردان» تۇراتىن سۇحباتىندا اعامىز: «اقبەرەنگە مەن ەسكەرتۋ جاساعان ەدىم، ءالى ناتيجە شىعارماپتى» - دەپ وتىر. اينالايىن-اۋ، قايداعى ناتيجە؟ ادەبيەت - ول جاننىڭ يىرىمدەرىنەن قۇرالاتىن دۇنيە. اقىننىڭ كوڭىل-كۇيىن سەزە الماساڭىز، قانداي جاعدايدا جانە نەنى مەڭزەپ وتىرعانىن كورە الماساڭىز، استارىن تۇيسىنە الماساڭىز، سىندا نەڭىز بار؟ ءوز شيمايىڭىزعا ريزا بولىپ، جۇرە بەرمەيسىز بە؟ جالپى، ول كىسى سىناعان ولجاس سۇلەيمەنوۆ، مۇحتار ماعاۋين، تىنىشتىقبەك ابدىكاكىمۇلى دا جامان بولعان جوق. سوعان قاراعاندا، مەن دە اسا ناشار بولا قويمايتىن سەكىلدىمىن. بۇل - ءبىر. سىناعان-مىنەگەنىن كوتەرەمىن عوي، ودان ەشتەڭەم كەمىپ قالمايدى. مەنىڭ جانىما باتقانى - «ماما» دەگەن ولەڭىمە تيىسكەنى. ول ولەڭدى سىناۋ ءۇشىن، امانحان اعامىز الدىمەن جوعارىدا ايتقان پوۆەسىمدى وقۋى كەرەك ەدى. سول كەزدە بۇل ولەڭنىڭ ستيحياسىن تۇسىنەر مە ەدى؟ ودان بۇرىن مەنىڭ باسقا دا كوپتەگەن ناشار ولەڭدەرىم بار، سولارعا تيىسسە، ۇندەمەس ەدىم. «ماما» دەگەن ولەڭگە سىن ايتقانى ماعان قاتتى ءتيدى. سەبەبى، امانحان اعا مەنىڭ مارقۇم اكەمنىڭ 5 جىل بويى بىرگە وقىعان كۋرستاسى. انامنىڭ قولىنان تالاي ءدام تاتقان ادام. اكەم باقيلىق بولعاسىن، ءبىزدىڭ توز-توزىمىز شىققانىن بىلمەيدى ەمەس، بىلەدى. ساعىنىشقا، وكپەگە، جەتىمدىك ىزاعا تولى ولەڭدى ۇقپاسا، وندا ەشتەڭە ۇقپاعان ەكەن دەپ شەشتىم دە، ول كىسى تۋرالى ويلاۋدان باس تارتتىم. امانحان اعام امان بولسىن، ايتەۋىر! باسقا ايتارىم جوق.

- قازىرگى كەزدە ادەبيەتتىڭ، مادەنيەتتىڭ جاس وكىلدەرى استاناعا قاراي اعىلا باستادى. ەلوردا سالقىن قابىلداپ جاتقان جوق پا؟

- استانانىڭ الماتىدان ەش ايىرماشىلىعى جوق. الماتى دا كوپ جاستىڭ ماڭدايىنان سيپاماعان ەدى. قولىندا ەشتەڭەسى جوق، بىراق كەۋدەسىن ارمان كەرنەگەن قازاق جاسى جاقسىلىققا، جاڭالىققا قاراي ۇمتىلادى. ال، استانا - جاڭا ءومىردىڭ سيمۆولى. ءبىز دە سول ويمەن كەتكەنبىز. مۇندا دا پاتەر جالداۋ، مۇندا دا ولمەستىڭ كۇنىن كورۋ بار. بىراق ءبىر كەرەمەت بولاشاق باستالاتىن سەكىلدى بولادى دا تۇرادى. ۇمىتپەن جۇرگەنگە استانانىڭ اۋا-رايىنىڭ سۋىعى دا، رەسمي جۇزدەردىڭ سالقىندىعى دا اسا اسەر ەتە قويمايدى. بۇل - قازاقتىڭ ەلورداسى. وسى جەرگە قازاق ۇيىسۋى كەرەك. وزىمە استانا قاتتى ۇنايدى. استاناعا كوشكەلى كوپ دۇنيەگە كوزقاراسىم وزگەردى، الماتىداعى «ەركەلىكتى» دە قويدىق، تازالىققا قاراي ۇمتىلىس بار. سوندىقتان قاي ورتا بولماسىن، ونى ادەمى قىلۋ ءبىزدىڭ عانا قولىمىزدا.

جادىرا نارماحانوۆا

«اق جەلكەن» جۋرنالى