ۋكراينا سوعىسى قىزا ءتۇستى. انىعى پوزيتسيالىق سوعىس قالپىنان شىعىپ، بەلسەندى شابۋىلدارمەن جالعاسىن تاپتى. 

ەكى كۇن بۇرىن ۋكراينا پرەزيدەنتى زەلەنسكي قۇپيا جاعدايدا جيىن وتكىزدى. اسكەري سالانىڭ جىلىگىن شاعىپ، مايىن ىشكەن قولباسشىلار جينالعان جيىندا نە ايتىلعانى بەلگىسىز. الايدا قۇپيا جاعدايدا وتكەنىنىڭ ءوزى تالقىلانعان ماسەلەنىڭ اسا اۋقىمدى ەكەنىن كورسەتەدى جانە ماڭىزدى ەكەنىن ايشىقتايدى. جيىندا ۋكراينانىڭ قارسى شابۋىلعا شىعۋ مۇمكىندىگى ايتىلعانى انىق. كوپ ۇزاماي، 29 تامىز كۇنى ۋكراينا اسكەرى ەلدىڭ وڭتۇستىگىندە بىرنەشە باعىتتا شابۋىلعا شىقتى. حەرسون جانە زاپاروجە وبلىستارىنداعى شابۋىلدى كەي اقپارات كوزدەرى ازات ەتۋ وپەراتسياسى باستالدى دەپ جارىسا جازدى.

ۋكراينانىڭ "وڭتۇستىك" شتابىنىڭ وكىلى  ناتاليا گۋمەنيۋك قارسى شابۋىلدىڭ ءوتىپ جاتقانىن راستادى، الايدا الەۋمەتتىك جەلىدە فوتو جانە ۆيدەو جاريالامايتىنىن ايتتى. بۇل شابۋىلدىڭ ءوتۋ بارىسىنا كەرى اسەرىن تيگىزۋى مۇمكىن دەپ ءتۇسىندىردى ول.

باتىستىق ساراپشىلار بۇل شابۋىل الدىنداعى جاۋدىڭ قورعانىس شەبىندەگى وسال تۇستارىن انىقتاۋ ارەكەتى دەيدى. ال ناقتى، تولىققاندى قارسى شابۋىل قازان ايىندا باستالۋى كەرەك. وعان بىرنەشە سەبەپ بار.

1. ۋكرايناعا بەرىلەتىن لەند-ليز قىركۇيەكتە باستالادى. بىراق كەلگەن زاماناۋي قارۋدى يگەرۋگە ءسال ۋاقىت كەرەك. قارۋ ەكى جولمەن كەلەدى. ول اۋە جانە مۇحيت ارقىلى. اۋە جولىمەن قارۋ جەتكىزۋ جىلدام، بىراق كولەمى از. كەمە ارقىلى قارۋ جەتكىزۋ كوپ ۋاقىتتى الادى، الايدا ءبىر مەزەتتە وتە كوپ قارۋ اكەلۋگە بولادى. اقش ەۋروپا پورتتارىنا قارۋدى اكەلەدى، ارتىنشا تەمىرجول ارقىلى پولشاعا جەتىپ، كەيىن ۋكرايناعا كىرگىزىلەدى. وسىنىڭ بارلىعى شامامەن قىركۇيەكتىڭ سوڭى قازاننىڭ باسىنا جەتىپ قالادى. ال قارۋدى جەتكىزۋ ءتىپتى ۇزاق ۋاقىتتى الۋى مۇمكىن.

2. قىركۇيەكتىڭ 8 كۇنى گەرمانيادا كەزەكتى "رامشتاين" كەزدەسۋى وتەدى. ول بويىنشا دا بەرىلەتىن قارۋلار بەرەتىن ەلدىڭ ساياساتكەرلەرى تاراپىنان بىردەن ماقۇلدانسا، قىركۇيەكتىڭ سوڭىندا جەتۋى ءتيىس. الايدا كىم قانداي قارۋ بەرەتىنى ءالى بەلگىسىز. شابۋىلعا شىعاتىن الدە قورعانىستى كۇشەيتەتىن قارۋ ەكەنى دە انىقتالمادى. بۇعان دەيىن "رامشتاين" فورماتىندا وتكەن كەزدەسۋلەردە ۋادە ەتكەن كەي قارۋ تۇرلەرى ءالى جەتكىزىلمەگەن. سوندىقتان بۇل پروتسەسس تە ۇزاق ۋاقىتتى الادى.

3. ۋكرايناعا باتىس قارۋىن مەڭگەرگەن كاسىبي اسكەر كەرەك. ول اسكەر قازىر ۇلىبريتانيادا جاتتىعىپ جاتىر. باعدارلاما 120 كۇن سايىن 10 مىڭ كاسىبي ساربازدى دايىنداۋعا ارنالعان. ول ماۋسىمدا باستالدى، قازاندا العاشقى لەك وقۋىن اياقتايدى. قازاندا ۋكرايناعا 10 مىڭ كاسىبي اسكەر كەلۋى ءتيىس، ول ناتيجەلى قارسى شابۋىلعا سەپ بولادى. قازىردىڭ وزىندە ۋكراينادا باتىستان تاجىريبە جيناپ، وقىپ كەلگەن ساربازدار بار. ولار درونداردى باسقارۋ مەن ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ باعىتىندا قىزمەت ەتۋدە. بۇل تولىققاندى قارسى شابۋىل وتكىزۋگە جەتكىلىكسىز.

بۇل فاكتىلەرگە سۇيەنە وتىرىپ، ۋكراينا اسكەرى تولىققاندى شابۋىلدى قازان ايىندا باستايدى دەۋگە بولادى. الايدا حەرسون مەن زاپاروجە باعىتىندا جاۋ شەبىنە سوققى جاساپ، بەرەكەسىن قاشىرىپ، ۇرەي سەبۋدى جالعاستىرارى انىق. ۋكراينا وڭتۇستىك ايماعىن ءبىر ناقتى سوققىمەن ازات ەتۋگە دايىندالىپ جاتىر. ايماقتاعى رەسەيدىڭ اسكەري بازالارى مەن قويمالارىنا Himars-تارمەن ناقتى سوققى جاساپ، جويىپ وتىرۋ ارقىلى رەسەي اسكەرىنىڭ مانەۆر جاساۋ مۇمكىندىگىن ازايتتى. ال قويمالارعا سوققى جاساۋ ارقىلى رەسەيدىڭ شابۋىل جاساۋ اياسىن تارىلتتى. سونىمەن قاتار رەسەي اسكەرىنە قارۋ جەتكىزۋ جولدارىنا سوققى جاسالۋدا. حەرسوندى ازات ەتۋ ماقساتىندا قالانىڭ ەكى جاعىن جالعاپ تۇرعان ءۇش ءىرى كوپىر ىستەن شىعارىلدى. ۋكراينا پارتيزاندارى دا جاۋ جاعىنا وتكەن شەنەۋنىكتەردى جويىپ، ماڭىزدى اسكەري نىساندارعا ءورت قويۋدا. وسى ارقىلى وڭتۇستىكتى ازات ەتۋ وپەراتسياسىنىڭ ىرگەتاسى قالانۋدا.

ۋكراينا ناتيجەلى شابۋىلداردى قار تۇسكەنشە جاساۋعا تىرىسادى. سەبەبى قىستا فرونت پوزيتسيالىق جاعدايعا اۋىسۋى ىقتيمال. ەۋروپا ەلدەرىن ماسكەۋ گاز بەرۋدى شەكتەۋ ارقىلى ساياسي بوپساعا سالادى. بۇل كيەۆكە بەرىلەتىن كومەكتىڭ ازايۋىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن. زەلەنسكي بيلىگى ونى جاقسى تۇسىنەدى، سوندىقتان كۇزدە بارىنشا بەلسەندى شابۋىلدار ۇيىمداستىرۋعا تىرىسادى.

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz