ءماجىلىستىڭ بۇرىنعى دەپۋتاتى بەكبولات تىلەۋحانوۆ ەلوردانىڭ قايتا «استانا» دەپ اتالۋىنا قارسى ەكەنىن ايتىپتى. ول ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا جاريالاعان ۇندەۋىندە باس قالانىڭ اتاۋى نۇر-سۇلتان بولىپ قالۋى كەرەك ەكەنىن ايتتى.

«مەن كەشەگى دوسپامبەت، قازتۋعان، شالكيىز، اقتامبەردى، بۇحارلاردىڭ مۇراسىن دارىپتەپ، ونەرىن جالعاپ كەلەمىن. سول جىراۋلاردىڭ سارقىنشاعى ىسپەتتى ادام بولعاندىقتان دا، وسى ءبىر ءسوزدى ايتۋ مىندەتىم دەپ بىلگەندىكتەن دە سوزگە قوناق الىپ وتىرمىن.

وسىدان وتىز-اق، جىل بۇرىن بوداننان بوساعان ەلدەردىڭ اراسىندا اي ماڭدايى جارقىراپ، وزا شاپقان قازاق ەلىنىڭ تىزگىنىن نۇرسۇلتان نازارباەۆ ۇستاعان ەدى. «باسقا-باسقا، تاپ وسى – قازاقستان ەل بولمايدى. ۇستاعاننىڭ قولىندا، تىستەگەننىڭ اۋزىندا كەتەدى. كوپۇلتتى ەل. وق-ءدارى تولتىرعان بوشكە سياقتى. ەرتەڭ بۇرق ەتە قالادى»، - دەپ بولجام جاساعان بجەزينسكيگە ارادا بىرنەشە جىل وتكەننەن كەيىن: «بجەزينسكي مىرزا، بولجامىڭىز بولمادى عوي»، - دەگەندە: «مەن نازارباەۆ فەنومەنىن ەسكەرمەپپىن»، - دەگەنىن ۇمىتىپ كەتتىك پە، اعايىن؟ بۇكىل جاقسىلىقتىڭ باستاۋىندا بەيبىت كۇن، تىنىشتىق تۇراتىنىن بىلەسىزدەر. وسىنىڭ كەپىلى نازارباەۆ ەدى. قاپيادا جول تاپقان، قاراڭعىدا ەل تاپقان، ايلاسى الدى ون بولعان نازارباەۆ ورىس ورمانمەن دە، باسقامەن دە، قىتايدىڭ ءتىلىن تاۋىپ شەكارا شەگەندەگەنى ەسىمىزدەن شىعىپ كەتكەنى قالاي، اعايىن؟ كاسپيدە دە الاشتىڭ ەسەسىن جىبەرمەي ۇلكەن ۇلەس الىپ قالعان دا نازارباەۆ ەدى. قانداستاردى تاريحي وتانىنا قايتارعان، قازاقتان باسقا قانداي ەل بار ەدى؟ يزرايل مەن گەرمانيانى ايتپاعاندا… ميلليون قازاق. جەر بەتىندە ميلليونعا جەتپەيتىن ۇلتتار بار. ميلليوننان استام قازاق تاريحي وتانىنا، قازاقياعا قايتا ورالدى. قارا شاڭىراققا قايتارعان كىم؟ نازارباەۆ! ورىسى قايىسقان سولتۇستىككە قازاقتى اكەلۋدىڭ قانداي ءبىر ساياسي ءتاسىلىن تاپتى؟ ول دا ءبىر بەينە ەسىمىزدەن شىعىپ كەتكەندەي»، – دەدى بەكبولات تىلەۋحان.

ول بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ ەلگە سىڭىرگەن ەڭبەگىن ايتا كەلە، ەلوردا اتاۋىن نۇر-سۇلتان اتالۋىن «تاريحي ادىلەتتىلىك» دەپ باعالادى.

«الاتاۋدىڭ باۋىرىندا تۋعان، الماتى وبلىسىنىڭ جىگىتى الماتىدان استانانى اقمولاعا اۋىستىردى. رۋلاسى دا، سىرلاسى دا قارسى بولدى. سول كەزدە ءبارى قارسى بولدى. ءبارىمىز وعان كۋامىز. ەشتەڭەگە قاراعان جوق. ساياسي تەگەۋرىنىنە سالدى دا اۋىستىرىپ الىپ كەلدى. ويتكەنى، مۇراتى – اسىل، ماقساتى – ايقىن بولاتىن. قازاققا قاجەتتى بولاشاقتى بولجاي بىلگەندىكتەن دە نازارباەۆ سولاي ىستەدى. وسى ءبىر تەرەڭ سارابدال ساياساتتىڭ تەرەڭىنە بويلاي الماي قالعانىمىز با، اعايىن؟

كەشە عانا حرۋششەۆتىڭ شەڭگەلىنەن اۋپىرىممەن امان قالعان اقمولا ەدى عوي. سول اقمولانى الاشقا استانا قىلعانداعى ويدىڭ تەرەڭىن تۇسىنەتىن ءجونىمىز بار عوي، اعايىن. وسى نارسەسى ءۇشىن-اق استانامىزدىڭ نۇر-سۇلتان اتالۋى – تاريحي ادىلەتتىلىك. ەردىڭ ەرەكشە ەڭبەگىنە بەرىلگەن باعا. الاشتىڭ العىسى. قۇسىعىن قايتا جەگەن قۇنسىز قۇساماي، ايتىلعان ءسوز، اتالعان ەسىم اتقان وقتاي قايتپاسا، ناعىز ادىلدىك وسى بولار ەدى»، - دەدى ەكس-دەپۋتات.

ايتا كەتەيىك، تاياۋدا «جاڭا قازاقستان» دەپۋتاتتار توبىنىڭ مۇشەلەرى ەلورداعا استانا اتاۋىن قايتارىپ بەرۋ تۋرالى باستاما كوتەرگەن ەدى.

«كونستيتۋتسيامىزعا وزگەرىس ەنگىزەتىن بولساق، وندا وسى مۇمكىندىكتى پايدالانا وتىرىپ، اتا زاڭعا تاعى ءبىر اسا ماڭىزدى ماسەلەنى ەنگىزۋ كەرەك. ول – ەلوردانىڭ اتىن قايتا قايتارۋ. ادامنىڭ كوزى تىرىسىندە قالاعا ونىڭ ەسىمىن بەرگەن دۇرىس دەپ ەسەپتەمەيمىز جانە قالانىڭ جاڭا اتاۋىن حالىق تا قابىلدامادى. سوندىقتان تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ ءوزى ۇسىنعان استانا اتاۋىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋ تاريحي ادىلدىك بولار ەدى. بۇل تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ باس قالامىزدىڭ قۇرىلىسىن سالدىرۋداعى ەڭبەگىن دە باعالاۋ جانە حالقىمىزدىڭ ۇسىنىس-پىكىرىن دە ەسكەرۋ»، - دەلىنگەن ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنىڭ مالىمدەمەسىندە.

بەكبولات تىلەۋحان دەپۋتاتتاردىڭ باستاماسىن قاتە دەپ سانايتىنىن ايتتى.

«كەشە عانا نازارباەۆتىڭ كوزىنە قالاي تۇسەرىن بىلمەي جۇرگەن 1-2 دەپۋتات نۇر-سۇلتاننىڭ اتىن جويىپ، الاشتىڭ اياۋلى اقساقالىنىڭ ساعىن سىندىرماققا باستاما كوتەرىپتى. بىراق، بۇل بۇكىل قازاقتىڭ كوزقاراسى دەپ تۇسىنبەيمىز، اعايىن.

ءيا، جازا باسقان جەرى بار شىعار. وتىز جىل ەل باسقاردى. بىراق، ءبىز كەشىرىمشىل، دارحان قازاق ەدىك قوي. تابلودا تاعى دا قازاقستاننىڭ استاناسى اۋىسىپ جاتسا، بەرەكەسى كەتكەن، مازاسى قاشقان ەل دەيدى عوي، اعايىن-اۋ. سوندىقتان تاريحي ادىلدىگىنە جۇگىنىپ، استانا قالاسىنىڭ اتاۋى نۇر-سۇلتان دەپ وزگەردى. سول اتاۋىندا قالۋى كەرەك. كوشەلەردىڭ اتاۋى، تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى سياقتى دۇنيەلەر وزگەرە بەرسىن. مۇمكىن وعان لايىق، مۇمكىن لايىقسىز. بىراق، تاپ نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ اتى – نازارباەۆتىڭ ەڭبەگىنە بەرىلگەن تاريحي باعا. مەنىڭ عانا پىكىرىم ەمەس. وسى پىكىردە تالاي قازاق بارىن بىلىڭىزدەر. ۇندەۋدى مەن توقاەۆقا، پارلامەنتكە جولداعانىم جوق. مەن جولداۋىمدى، اينالايىن، كوزىقاراقتى قازاقتىڭ ازاماتتارى – سىزدەرگە سالماق ەتىپ ارتىپ وتىرمىن…»، – دەدى بەكبولات تىلەۋحان.

Abai.kz