شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى

بەردىبەك ماشبەكۇلى ساپارباەۆتىڭ نازارىنا!

«مەنىڭ ەلىم - مەنىڭ قازاقستانىم!» دەيدى لوندوندىق وليمپيادا جۇلدەگەرى، وسكەمەندىك ولگا رىپاكوۆا.  «العا، العا، قازاقتىڭ جىگىتتەرى!» دەپ شىرقايدى وسكەمەندىك ءانشى، بالالار ءۇيىنىڭ تۇلەگى جەنيا ۆىبىلوۆ. «گۇلىڭ بولىپ ەگىلەمىن، جىرىڭ بولىپ توگىلەمىن» دەيدى قولدارىن جۇرەك تۇسىنا قويعان كرۋپسكايا اتىنداعى مەكتەپ-ينتەرناتتىڭ سارى ۇرپەك بالالارى. ەلىن ماقتانىش تۇتقان سەزىمدەرىنىڭ شىنايىلىعى سونداي، كوزىڭە ەرىكسىز جاس كەلەدى. ال، وسكەمەندىك قازاق ەل الدىنا شىقپاي-اق، تەك تۇرىپ تۋعان ءتىلى ءۇشىن تىرناقتاي تىرلىك ىستەگىسى كەلسە، قالالىق بيلىك ونى تۋلاقتاي تارتقىلاپ، جابىلا قۋدالاتقىزىپ وتىر. الەم ەلدەرىنىڭ قازىرگى جاھاندانۋ زامانىنىڭ وزىندە ەڭ الدىمەن وتانسۇيگىشتىككە شاقىراتىن، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتايتىن دۇنيەلەر جاساۋعا ۇمتىلىس جاساپ جاتقانى تاپ ءبىزدىڭ قالا ءۇشىن ۇلگى ەمەس سياقتى.

شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى

بەردىبەك ماشبەكۇلى ساپارباەۆتىڭ نازارىنا!

«مەنىڭ ەلىم - مەنىڭ قازاقستانىم!» دەيدى لوندوندىق وليمپيادا جۇلدەگەرى، وسكەمەندىك ولگا رىپاكوۆا.  «العا، العا، قازاقتىڭ جىگىتتەرى!» دەپ شىرقايدى وسكەمەندىك ءانشى، بالالار ءۇيىنىڭ تۇلەگى جەنيا ۆىبىلوۆ. «گۇلىڭ بولىپ ەگىلەمىن، جىرىڭ بولىپ توگىلەمىن» دەيدى قولدارىن جۇرەك تۇسىنا قويعان كرۋپسكايا اتىنداعى مەكتەپ-ينتەرناتتىڭ سارى ۇرپەك بالالارى. ەلىن ماقتانىش تۇتقان سەزىمدەرىنىڭ شىنايىلىعى سونداي، كوزىڭە ەرىكسىز جاس كەلەدى. ال، وسكەمەندىك قازاق ەل الدىنا شىقپاي-اق، تەك تۇرىپ تۋعان ءتىلى ءۇشىن تىرناقتاي تىرلىك ىستەگىسى كەلسە، قالالىق بيلىك ونى تۋلاقتاي تارتقىلاپ، جابىلا قۋدالاتقىزىپ وتىر. الەم ەلدەرىنىڭ قازىرگى جاھاندانۋ زامانىنىڭ وزىندە ەڭ الدىمەن وتانسۇيگىشتىككە شاقىراتىن، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتايتىن دۇنيەلەر جاساۋعا ۇمتىلىس جاساپ جاتقانى تاپ ءبىزدىڭ قالا ءۇشىن ۇلگى ەمەس سياقتى.

انا تىلىمىزدەگى جالعىز قالالىق گازەت «وسكەمەن» 2009 جىلى يسلام ابىشەۆ قالا اكىمى بولىپ تۇرعاندا  العاش قازاق تىلىندە شىعىپ، ىشىندە ورىس تىلىندە بىرنەشە بەت قانا بولعان. قالالىق اكىمدىككە قاراستى گازەتتە قاۋلى-قارارلار، ءماسليحات شەشىمدەرى ت.س.س. رەسمي ماتەريالدار جاريالاناتىندىقتان، كوبىنەسە بيۋدجەتتىك مەكەمەلەر مەن مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر جازىلادى. «وسكەمەن» گازەتىنىڭ شىعا  باستاعانىنا 1 جىل تولعاندا،  گازەت ەكىگە ءبولىنىپ، ورىس تىلىندە «ۋست-كامەنوگورسك» شىعا باستاعان. ورىس گازەتى رەداكتورىنىڭ مىندەتىن ديرەكتور ن.ا. شيمولينا قوسا اتقارىپ كەلەدى. «ايقىن ليتەر» گازەتىندە، «ۋك.كز» سايتىندا ءتىلشى بولىپ ىستەيتىن ول بۇل جەردەگى قىزمەتىنە بۇرىن ءجۇردىم-باردىم قاراپ كەلگەن.

وتكەن جىلعى ماۋسىم ايىنىڭ سوڭىندا «وسكەمەن» گازەتىنىڭ رەداكتورى قالا اكىمىمەن وتكىزىلگەن تىكەلەي جەلىدە تۇسكەن ساۋالدارعا ءبولىم باسشىلارىنىڭ قايتارعان جاۋاپتارىن قازاقشاعا اۋدارىپ بەرۋدى ءوتىندى. اقشاسىنا كەلىسىپ، 64 بەت ءماتىندى ۇيدەن اۋدارىپ اكەپ بەرگەن بولاتىنمىن. سول كۇنى قالالىق ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ باستىعى ب.باكينوۆا مەنى كابينەتىنە شاقىرىپ الىپ، «مىنە، كەزىندە «التاي الاشى» دەپ اشپاق بولعان گازەتىمىز جابىلۋعا اينالىپ بارادى. ادام تۇراقتامايتىن بولدى.  گازەتتە ىستەگەن تاجىريبەڭ بار عوي، قالىپ كومەكتەس» دەگەن سوڭ 1 قىركۇيەككە دەيىن ىستەيتىن بولىپ، كەلىسكەنمىن. سەنبى، جەكسەنبى كۇندەرى دە ءىس-شارالارعا بارىپ، وعان اقى دا، قوسىمشا دەمالىس تا سۇراماي، گازەتتىڭ ساپاسىن جاقسارتۋ ءۇشىن، كوبىرەك ماتەريالدار جازۋعا تىرىستىم. وعان قوسا جەرگىلىكتى ماتەريالدارمەن «قىلمىس پەن جازا»، جەرلەس اقىن-جازۋشىلار شىعارماشىلىعىمەن «ادەبيەت» بەتتەرىن جۇرگىزىپ وتىردىم. گازەت شىعاتىن كۇنى تۇستە كەلىپ، كوبىنەسە تۇنگە تامان گازەتتى بىزگە تاستاپ، كەتىپ قالاتىن رەداكتور مەنى كوررەكتور ەتىپ، بار جۇمىستى ارتىپ قويعىسى كەلدى. ديرەكتوردى دا كوپ كورمەگەندىكتەن، ونىمەن ارامىزدا الدىڭعى 4 ايدا ەش رەنىش بولماعان. بىراق، قازاق رەداكتورىنا قاتىستى جازىلعان 3 اكتىگە دە قول قويۋدان باس تارتقانمىن.

قازان ايىنىڭ 3-نەن باستاپ، قالالىق ىشكى ساياسات ءبولىمى رەداكتور بولاتىن ادام ىزدەستىرىپ، تابا المادى. بۇرىن ىستەگەندەردى قايتا العىسى كەلمەدى. 7 قاراشادان باستاپ، رەداكتور مىندەتىن اتقارۋشى ەتىپ مەنىڭ اتىما سىرتىمنان بۇيرىق جازدى. جارايدى، كاسىبي ءتىلشى ەمەسپىن، ادامى تابىلعانشا، تاعدىرى ماعان قاراپ قالعان گازەتتى شىعارا تۇرايىن دەگەن ويدا عانا بولعانمىن. ايلىق الاتىن كەز تاقاعاندا بارىپ، وتكەن كۇن رەتىن قويىپ، ىشكى ساياسات ءبولىمى باستىعىنىڭ اتىنا ءوتىنىش جازعانمىن.

سوڭعى رەداكتور جۇمىستان كەتكەن كەزدە قازاق رەداكتسياسىندا بىردە-ءبىر جوعارى ءبىلىمدى مامان، بىردە-ءبىر ديكتوفون قالماعان بولاتىن. قۇجات اتاۋلىدان 3 جىل بويى بىتپەگەن 1 قارا جۋرنال عانا. ونىڭ ىشىندە ءساۋىر ايىندا جازىلعان «وسكەمەن» گازەتىنىڭ جابىلۋى تۋرالى ماقالا جازۋ» دەگەن تاپسىرما تۇر. 3 ستۋدەنت-ءتىلشى، ۇشەۋى دە كۇندىزگى ءبولىمنىڭ 2-3 كۋرسىندا، ەكەۋى جارتى ستاۆكامەن 13,5 مىڭ، بىرەۋى 27 مىڭ تەڭگە ايلىق الادى. ۆەرستالششيك سىرتتاي ءبولىمنىڭ 2 كۋرس، كوررەكتور ماگيستراتۋرانىڭ كۇندىزگى ءبولىمىنىڭ 1 كۋرسىندا وقيدى. قازاق رەداكتسياسى ەل اۋزىندا باياعىدان «دەتساد» اتانىپ جۇرگەن. ديرەكتور  باس كوتەرەر ادامدى كورسە،  جەكە باسىنا ءتيىسىپ، جۇمىس ىستەتپەۋگە ماشىقتانعانى سونداي، مۇندا ىلعي ستۋدەنتتەر عانا ىرىكتەلىپ قالعان. جۇمىسىنا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراپ، كۇندە (!) جۇمىس ىستەيتىن ادام مۇنىڭ قولايىنا جاقپايدى.  جۇمىسقا كەلە سالىپ، «ا ۆى ەششە زدەس؟» دەيدى دە، كۇنى بويى ۇساق-تۇيەكپەن مازاسىن الىپ، جۇيكەسىن جۇقارتىپ بىتىرەدى.  كەزىندە قازاق رەداكتسياسىنا قانشاما تالانتتى، تالاپتى تىلشىلەر ايلىقتىڭ از ەكەنىن بىلە تۇرا، انا تىلىندەگى گازەت ءۇشىن كەلگەنمەن، شىعارماشىلىق تۇر عوي، جاي جۇمىسقا جاعداي جاسالمايتىنىن كورگەن سوڭ، جۇمىستان كەتىپ وتىرعان. «ارقادا اياز قىسپاسا، ارقار اۋىپ نەسى بار؟» ولار ىستەگەن كەزدە گازەت ءداپ وسىنداي يەسىز قالماعان، جۇمىس ىستەيتىن باسقا ادامدار بولسا، قازاق ءتىلىنىڭ قادىرىن قاشىرعان جەردەن مەن دە كەتىپ قالار ەدىم عوي.

ءبىر عانا زاڭدى تۇلعانىڭ اتىنا تىركەلگەن ەكى گازەتتىڭ جاعدايى ەكى ءتۇرلى ەكەنىن قالالىق بيلىك كورمەي وتىرعان جوق،  قازاق ءتىلدى گازەتتىڭ سىرتقى بەتىنە دەيىن قاتە ءورىپ، مازمۇنى ناشارلاپ، وقىرمانىن جوعالتىپ جاتقانىن ءبىلىپ وتىرسا دا، گازەت ايتەۋىر شىعىپ جاتسا بولعانىمەن 3 جىل بويى قاراماعان. جابىلىپ قالىپ، جۇرت شۋلاماسا، وبلىس اكىمىنىڭ قۇلاعىنا جەتپەسە بولدى. قازاق ءتىلدى گازەتكە تيەسىلى، وسىنشا ۋاقىت ۇنەمدەلگەن قاراجاتتى ءوز قالتالارىنا باسپاعان بولار، بىراق قانداي ماقساتقا جۇمساپ جاتقاندارى تاعى بەلگىسىز.

تەگى، «اۋىلباي ايەل» گازەت  شىعارا الادى دەپ كۇتپەسە كەرەك، العاشقى ءنومىر شىعىسىمەن-اق، ديرەكتور مەنى جاڭا كورگەندەي شۇيلىگە كەتتى. بۇرىن تۇگەل وتەتىن 2,5 مىڭ گازەتتىڭ تەڭ جارتىسىن وتپەدى دەپ رەداكتسياعا اكەپ تاستادى. سەبەبىن سۇراعانىمدا، «قازاقتار گازەت وقىمايدى، قاراشا ايىنا دەيىن عانا جازىلعان» دەپ جاۋاپ بەردى. ودان كەيىن سىرتقى بەتى، ودان مازمۇنى ناشار دەپ ورىس رەداكتسياسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى (!) مەن قازاق رەداكتسياسىنداعى 2 ءتىلشى-ستۋدەنتكە قول قويعىزىپ، جينالىس اشپاق بولىپ، قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى ا. نۇرعازيەۆ پەن ىشكى ساياسات ءبولىمى باستىعى ب.باكينوۆانىڭ اتىنا 2 رەت شاعىم جازدى.  سوڭعى 2 ايداعى سىرتقى بەتىنىڭ تاقىرىپتارى: «ۇلتتىق ونەردى ۇلىقتاعان «جىگەر» ءانسامبلى جۇلدەلى ورالدى»، «جاستار ساياساتىنىڭ جاي-كۇيى قانداي؟»، «تۋىڭا تۋرا قارا! ەلتاڭبانى ەلدىكتىڭ بەلگىسى دەپ ءبىل!»، «قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش پرەزيدەنتى كۇنى مەرەكەسىمەن!»، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگى كۇنىمەن!»، ەلباسىنىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋى «قازاقستان - 2050 ستراتەگياسى - قالىپتاسقان مەملەكەتتىڭ جاڭا ساياسي باعىتى»، «تورلەت، قۇتتى جاڭا جىل!»، «كوبەيسىن شىلدەحانا، قونىس تويلار، كەز كەلدى ورىندالار جاقسى ويلار!» بولاتىن. باسقى بەتتەردە، قالاعا بايلانىستى جاڭالىقتاردا ارتىق-اۋىس ەشتەمە بولماعان. سوڭعى بەتتەردەگى ينتەرنەتتەن الىناتىن، مىسالى كينو جايلى «قازاق كينوسىنىڭ جاڭا قالىبى»، «قازاق تىلىندەگى كينو كورەرمەنىن قالىپتاستىرۋ قانداي دەڭگەيدە؟»، «بالاڭىز  قانداي كينو كورەدى؟» ، «قازاقستاندا ۇلتتىق ونلاين ويىندار پايدا بولادى» ، «قازاقستان پرەمەرالارى -2012» دەگەن تاقىرىپتارمەن قاتار، «ەركىن ەلدىڭ ۋنيۆەرسيتەتى دە ەركىن بولۋى كەرەك»  دەگەن قاەۋ پرەزيدەنتى، اكادەميك، وسكەمەن قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى ە.مامبەتقازيەۆپەن ينتەرۆيۋ،  رۋحانيات بەتىندە «باۋىرجان مومىشۇلى: التىن-كۇمىسكە ەشقاشان قىزىققان دا، سوعان مويىن بۇرعان دا ەمەسپىن» ءتارىزدى ماتەريالدار بولعان، كەيبىرەۋدىڭ مازاسىن وسىلار قاشىرعان ءتارىزدى. ىشكى ساياسات ءبولىمى 1-2 رەت قانا شاعىن ماتەريال بەرىپ، ءىس-شارانى حابارلاعانى بولماسا، اقپارات جاعىنان كومەكتەسپەگەن بولاتىن. تەك باسىلۋعا ءتيىس قاۋلى-قارارلاردى جىبەرىپ، سولاردى  عانا تۇگەندەيتىن.

ديرەكتورعا ءاۋ باستان «بىرلەسىپ جۇمىس ىستەيىك، ماعان كومەك كەرەك» دەگەندە باس تارتقان بولاتىن. ورىس رەداكتسياسىمەن ءبىر بولمەدەمىز،  پوشتا، تەلەفون ورتاق بولعاندىقتان،  اقپاراتتاردى بىزدەن جاسىرىپ قالىپ وتىردى. تەك قالالىق اكىمدىكتىڭ عانا ءىس شاراسىنا بارىپ، وزگەسى تۋرالى حابارسىز قالدىق. ەكى ستۋدەنتتى قىسقى سەسسيا باستالدى دەپ 1 ايلىق دەمالىسقا قويا بەردى، ءۇشىنشى ستۋدەنتتىڭ دە سەسسياسى باستالىپ، سوڭعى سانداردى مەن مۇلدە جالعىز شىعاردىم.  كوررەكتور دا، بەتتەۋشى دە ستۋدەنت، ولاردى دا ساباقتارىنان قالتىرماۋعا تىرىستىم.  اپتا سايىن شىعاتىن 24 بەتتىك گازەتتىڭ 17 بەتىن (قالعانى تەلەباعدارلاما) تولتىرۋ ءۇشىن، قانشاما ءىس-شارالارعا بارۋ، ماقالا جازۋ، جاڭالىقتاردى جيناۋ، ماتەريالداردى ىرىكتەۋ، پوچتا قاراۋ،  ينتەرنەت اقتارۋ، اۆتورلاردىڭ جازعانىن وڭدەۋ، ءتىپتى جۇلدىزناماعا دەيىن اۋدارۋ، ەڭ سوڭىندا گازەت بەتتەۋشىنىڭ جانىنا وتىرىپ، (ديزاينەر جوق)  بارلىق بەتتى كوركەمدەپ، ينتەرنەت فوتولارىنا دەيىن تاۋىپ قويۋ (فوتوگرافقا فوتو بەرگىزبەي قويعان) بۇكىل ۋاقىتىمدى الدى. كۇندىز مازا بەرمەگەن سوڭ، جۇمىستى ۇيدە تۇندە ىستەگەن كەزدەرىم بولدى. 2 اي بويى گازەتكە حابارلاندىرۋ بەرسەك تە، ءتىلشى تابىلمادى. قالادا قازاق ءتىلدى جۋرناليست از، بوس جۇرگەن ەشكىم جوق، ءارى مۇنداعى جاعدايدان ءبارى حاباردار. «قازاق ءتىلى ءۇشىن كەلىڭدەر» دەپ نامىستارىن جانىسام دا، «اپتا سايىن 2-3 ماقالا جازىپ بەرسەڭ بولدى» دەپ جالىنسام دا، ەشكىم كەلمەدى. ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ باستىعى ۇنەمى «جاڭا جىلدان كەيىن جاعداي جاقسارادى» دەپ  سەندىرۋمەن بولدى. 3 قاڭتار كۇنى قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى ا.نۇرعازيەۆ شاقىرىپ الىپ، مەنى ءبىرىنشى رەت كورىپ تۇرسا دا، ءبىر اۋىز سوزگە كەلمەستەن ديرەكتوردى  «رەنجىتەتىنىم» ءۇشىن جۇمىستان قۋدى. قالا اكىمىنىڭ قابىلداۋىنا جازىلدىم، ول شاقىرمادى. وبلىس اكىمىنىڭ قابىلداۋىنا بارۋ ءۇشىن كوزگە كورىنبەيتىن سانسىز كەدەرگىلەرگە تاپ بولىپ، كىرە المادىم. الدىمەن وبلىستىق ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ باستىعى قاڭتاردىڭ 20-نا دەيىن ديرەكتوردى اۋىستىرىپ، جاڭا ورىنعا كوشىرىپ، ەكى رەداكتسيانى بولەك وتىرعىزۋ تۋرالى كومەكشىسىنە تاپسىرما بەردى. ودان كەيىن قالالىق ىشكى ساياسات ءبولىمى ديرەكتورمەن قوسىلىپ، مەنى «ۇجىمعا جۇمىس ىستەتپەيتىن ۇرىسقاق» اتاندىرىپ شىعاردى. الدىڭعى 2 شاعىمدى وزگەرتىپ، وسىلاي دەپ قايتا جازعىزعان. «جالعىز ادام قالاي 20 ادامعا جۇمىس ىستەتپەيدى، قالاي جارتى جىل بويى بۇعان ءتوزىپ كەلگەن، ورىس رەداكتسياسىندا بىرنەشە ديكتوفون بار، باياعىدان بەرى نەعىپ ەشتەمە جازىپ الماعان» دەگەنىمدى تىڭداماستان، «ۇجىمنىڭ شىرقىن بۇزۋشى» رەتىندە ەسكەرتۋ جاريالادى. جشس بولعانى جايلى حابارلاندىرۋ بەرىپ، ەكى گازەتتىڭ دە تيراجىن 1مىڭ ەتىپ، باسپاحانانى اۋىستىردى. ەكى كۇننەن كەيىن جاڭا جىلدىڭ العاشقى نومەرىنىڭ سىرتقى بەتىندەگى ءوزىمىزدىڭ ۋنيۆەرسيتەتتە وقىتۋشى، ابايتانۋشى - عالىمنىڭ سۋرەتىن، ىشكى بەتتەگى ينتەرۆيۋىن  «قايداعى بىرەۋىڭ كىم؟ بۇل اكىمنىڭ گازەتى!» دەپ سىناپ-مىنەپ تاعى شىقتى. مىنە، وسى ساتتەن باستاپ، مۇندا قالۋدىڭ ەش ماعىناسى قالماعانىن ءتۇسىنىپ، ءارى قاتتى زورىققاننان دەنساۋلىعىم سىر بەرىپ، بۇل جۇمىستان شىعۋعا بەل بايلادىم. وبلىستىق ىشكى ساياسات ءبولىمى ۇسىنعان جۇمىس ورنىنا بارسام، «جۋرناليست ەمەسسىڭ» دەپ جۇمىسقا المادى. سوندا ەكى اي بويى جۋرناليست ەمەس ادامعا بيلىكتىڭ گازەتىن جالعىز شىعارتىپ قويىپ، ءبارى قايدا قاراپ وتىرعان؟ ۋادە بەرگەن ادام ورنىندا بولماعان سوڭ، وبلىس اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارىنا كىردىم. ول دا مەنى ءبىرىنشى رەت كورىپ تۇرسا دا، «بۇرىن قايدا ىستەدىڭ، ول جەرلەردەن نەگە شىقتىڭ، ەندى بارعان جەرىڭدە سىيىسپاي جاتساڭ نە ىستەمەكسىڭ» دەپ وزىمە دۇرسە قويا بەردى. تۇسىنىكتى، ديرەكتور مەن قالالىق بيلىك بىرىگىپ، مەن تۋرالى «پىكىر» قالىپتاستىرىپ، اكىم ورىنباسارى ا.نۇرعازيۆتىڭ كابينەتىندە باستالعان داۋ وبلىستىق كولەمدەگى «داۋىلعا» اينالىپ ۇلگەرگەن. وسى سەبەپتەن ەندى قالاعان جۇمىسىما دا كىرە المايتىن سياقتىمىن. مەنىڭ «گازەت شىعاتىن كۇنى كەشكى 8-دە مەنىمەن جۇمىس ىستەۋگە پسيحولوگ شاقىردى» دەپ ديرەكتوردى سوتقا بەرۋىمە، «قازاق رەداكتسياسىندا ستۋدەنت بولسىن، 40 جىل ەڭبەك ءوتىلى بار زەينەتكەر بولسىن 15 مىڭ تەڭگە الادى، ال اكىمدىكتە وتىراتىن ەڭبەك ءوتىلى كوپ ەمەس، ۆيدەووپەراتور بالا رەداكتسيا كاسساسىنان 70 مىڭ الادى» دەپ قارجى پوليتسياسىنا دا كەزىندە شاعىمدانۋىما بولۋشى ەدى. بىراق، بالە ىزدەۋگە ۋاقىتىم دا، قۇلقىم دا بولمادى، انا تىلىمدەگى گازەت شىقپاي قالماسىنشى دەپ عانا ءوز-ءوزىمدى قيناپ، ايانباي جۇمىس ىستەدىم. اقىن سەرىك عابدۋلليننىڭ ءسوزىن، قالامەن اتتاس كىشكەنتاي گازەتكە  قاراتىپ: «وسكەمەنىم! مەن سەنىڭ كەلتىرمەدىم اتىڭا ءمىن!» دەپ سەنىممەن ايتا الامىن، وعان گازەتتى بۇرىنعىسىمەن سالىستىرىپ، باعا بەرىپ جۇرگەن وقىرماندار پىكىرى كۋا. ال مەنىڭ جارتى جىل جۇمىس ىستەپ،  9 اپتا جالعىز جۇرگەندە، دەنساۋلىعىمدى توزدىرعان گازەت نومىرلەرىنەن باسقا ەشقانداي كۋام جوق، اق نيەتتىڭ سوڭى بۇلاي اياقتالاتىنىن بىلگەن جوقپىن. 10-12 ادام جابىلىپ شىعاراتىن ورىس ءتىلدى گازەتتى قازاق تىلدىدەن ارتىق ەتىپ كورسەتۋ ءۇشىن جاساعان ۇساق-تۇيەك قاستىقتارىن ءتىزىپ ايتىپ جاتۋدىڭ ءوزى ۇيات. اسقار قيساەۆيچ قازاققا قىرىن قاراپ قولداپ وتىرعان سوڭ، شيمولينا شي شىعارۋىن قويماعان. قازاق ءتىلدى گازەتتىڭ توزعانىن ەلگە بىلدىرگەنشە، ءبىر ادامدى جابىلىپ قۋدالاعان بيلىك اتاۋلىنىڭ بارىنە ءتيىمدى بولىپ وتىر.

ەندى مىنە، جالدامالى پاتەرىمىزدىڭ جالعىز تەرەزەسىنەن انىق كورىنىپ تۇراتىن بوتباي تاۋىنداعى «قازاقستان» دەگەن جازۋعا، بيىكتەگى كوك تۋدىڭ جەلبىرەگەنىنە قاراپ، توسەك تارتىپ اۋىرىپ جاتقانىما بىرنەشە كۇن بولدى. مەنى بيۋدجەتتىك مەكەمەلەر جۇمىسقا الماي جاتسا، ارەنداعا بەرىلەتىن پاتەر كەزەگىنەن دە شىعىپ قالامىن. پاتەراقى مەن وقۋ اقىسىنا جىلىنا 700 مىڭ تەڭگە تابۋىم كەرەك. وزدەرى ايلاپ قۋعان جۇمىستان «1 اي وترابوتكاسىز-اق كەتە بەر» دەپ 10 كۇن بۇرىن قۋانا-قۋانا قول قويىپ بەرگەن. بۇيرىقتا بويىنشا 7 كۇن وتسە دە، ءالى ەڭبەك كىتاپشاما جازۋ جازباي، اقشالاي ەسەپ ايىرىسپاي وتىر. وبلىس اكىمىنەن تومەنگى بيلىك تۇگەل سولاردىڭ ءسوزىن سويلەپ وتىرعاندا، سىرتىمنان ستاتيامەن شىعارىپ، مەن كورمەگەن قۇجاتتار پايدا بولىپ جاتسا دا، تاڭ قالمايتىن دارەجەگە جەتتىم. نە ىستەپ جاتقاندارىن كىم ءبىلسىن؟ مەيلى، «ءيتتىڭ يەسى بولسا، ءبورىنىڭ ءتاڭىرىسى بار» دەگەن...

«وسكەمەنىم، قاشان سەنەن قازاقى وت كورەمىن» دەپ جىرلاپ وتكەن تالانت يەسى رۇستەم ەسداۋلەتوۆ تۋرالى «رۇستەم جاققان شىراق باردا، قازاق تەاترىنىڭ وتى وشپەيدى!» دەيدى حالقى قازىر.  ال ول ارمانداعان وسكەمەننىڭ قازاقى وتى قاشان كورىنەدى؟ انا ءتىلىمىز لاتىن الىپبيىنە كوشىپ بولعانشا، تالاي شىراق ءوشىپ قالماي ما؟  ەشكىم دە كوشەگە شىعىپ، ايقايلاعالى جاتقان جوق، اركىم الدىنا كەلگەن ءىستى ارلارىنا قاراي ابىرويمەن ورىنداعىسى كەلەدى. تەك جۇرگەن ادامدى «تەنتەك» اتاندىراتىن بيلىكتىڭ قۇرىعى ۇزىن، بىراق...

P.S.

جەر بەتىندەگى ءومىر جاڭا كەزەڭگە اياق باستى. بالىقتار ءداۋىرى اياقتالىپ، سۋقۇيعىش كەزەڭى باستالدى. بۇرىن ادامدار بالىقتار ءتارىزدى ءومىر ءسۇرىپ كەلدى، ءوز ورتاسىنىڭ قالاۋىمەن عانا ءجۇرىپ، ودان الىستاۋعا قورىقتى. ەندى جاڭا ويلار مەن يدەيالار سۋشا ساپىرىلىسىپ، سانا سىلكىنەتىن ۋاقىت باستالىپ كەلەدى. اباي ايتقانداي اللانى، ادامزاتتى، اقيقاتتى شىن مانىندە سۇيە بىلەتىندەرگە وزگەرىستەن قورقىپ، قيىندىقتان قاشۋدىڭ ەش قاجەتى جوق.

ءاليا سادىباەۆا، وسكەمەن قالاسى.

Abai.kz