عالىم بوقاش. پياز
ىلكىدە ءبىر شاھاردىڭ تۇرعىندارى پياز دەگەن زاتتىڭ نە ەكەنىنەن بەيحابار تۇردە عۇمىر كەشىپ جاتىپتى. كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە بازبىرەۋ بازاردىڭ قاق ورتاسىندا تۇرعان قاساپشىنىڭ ۇستەلىنە ۇلكەندىگى قوس جۇدىرىقتاي بولاتىن پياز قالدىرىپ كەتەدى. بەلگىسىز وسىمدىكتى ءبىرىنشى رەت كورگەن ۇلكەندى-كىشىلى جۇرت ۇستەلدى اينالا قورشاپ، تاڭداي قاعىسىپ، ساۋساقتارىن شوشاڭداتىپ، داۋرىعىسىپتى دا قالىپتى.
توپ ىشىنەن سۋىرىلىپ شىققان بىرەۋى بەيتانىس زاتقا بارىنشا جاقىن كەلىپ قاراپتى دا، تۇشكىرىپ جىبەرىپتى.
- ويباي، جولاماڭدار. مىناۋ تۇشكىرتەدى ەكەن. اۋرۋ تاراتادى، - دەپ باجىلداي جونەلىپتى الگى.
باتىلىراق بىرەۋى كەلىپ، پيازدى باكىسىمەن شۇقىپ كورىپتى دە، تىجىرىنىپ وزىنشە قورىتىندى جاساپتى:
- مىنانىڭ سىرتى وسىنشاما ساسىپ تۇر. ال ىشىنەن قانداي مۇڭكىگەن ءيىس شىعارىن كىم ءبىلسىن؟
ءۇشىنشى ادام پيازدىڭ ىشكى قاتپارىنىڭ ءبىرىن اجىراتىپ الىپتى دا:
- ءاي، مىناۋىڭ تەگىن زات ەمەس. مىنادا ءبىر كيە بار. ءھام كيەلى، ءھام سيقىرلى. قاراڭدارشى، قابىعىن ارشىپ الساڭ، ىشىندە جانە سونداي ءبىر قابىق تۇر! العاننىڭ ۇستىنە الا بەرۋگە بولادى. تاۋسىلمايدى ەكەن! - دەپ تامسانىپتى.
ءتورتىنشى بىلگىش: «بايقاڭدار. مىنالارىڭ ءبىزدىڭ بەرەكەلى بازارىمىزدىڭ باق قونعان باسشىسىنا دۇشپاندارى ادەيى سالىپ جىبەرگەن ۋ بولماسىن» دەپ كۇدىكتەنىپتى.
ىلكىدە ءبىر شاھاردىڭ تۇرعىندارى پياز دەگەن زاتتىڭ نە ەكەنىنەن بەيحابار تۇردە عۇمىر كەشىپ جاتىپتى. كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە بازبىرەۋ بازاردىڭ قاق ورتاسىندا تۇرعان قاساپشىنىڭ ۇستەلىنە ۇلكەندىگى قوس جۇدىرىقتاي بولاتىن پياز قالدىرىپ كەتەدى. بەلگىسىز وسىمدىكتى ءبىرىنشى رەت كورگەن ۇلكەندى-كىشىلى جۇرت ۇستەلدى اينالا قورشاپ، تاڭداي قاعىسىپ، ساۋساقتارىن شوشاڭداتىپ، داۋرىعىسىپتى دا قالىپتى.
توپ ىشىنەن سۋىرىلىپ شىققان بىرەۋى بەيتانىس زاتقا بارىنشا جاقىن كەلىپ قاراپتى دا، تۇشكىرىپ جىبەرىپتى.
- ويباي، جولاماڭدار. مىناۋ تۇشكىرتەدى ەكەن. اۋرۋ تاراتادى، - دەپ باجىلداي جونەلىپتى الگى.
باتىلىراق بىرەۋى كەلىپ، پيازدى باكىسىمەن شۇقىپ كورىپتى دە، تىجىرىنىپ وزىنشە قورىتىندى جاساپتى:
- مىنانىڭ سىرتى وسىنشاما ساسىپ تۇر. ال ىشىنەن قانداي مۇڭكىگەن ءيىس شىعارىن كىم ءبىلسىن؟
ءۇشىنشى ادام پيازدىڭ ىشكى قاتپارىنىڭ ءبىرىن اجىراتىپ الىپتى دا:
- ءاي، مىناۋىڭ تەگىن زات ەمەس. مىنادا ءبىر كيە بار. ءھام كيەلى، ءھام سيقىرلى. قاراڭدارشى، قابىعىن ارشىپ الساڭ، ىشىندە جانە سونداي ءبىر قابىق تۇر! العاننىڭ ۇستىنە الا بەرۋگە بولادى. تاۋسىلمايدى ەكەن! - دەپ تامسانىپتى.
ءتورتىنشى بىلگىش: «بايقاڭدار. مىنالارىڭ ءبىزدىڭ بەرەكەلى بازارىمىزدىڭ باق قونعان باسشىسىنا دۇشپاندارى ادەيى سالىپ جىبەرگەن ۋ بولماسىن» دەپ كۇدىكتەنىپتى.
بەسىنشىسى كوپ ءسوزىن شىعىنداماي جاڭاعى «تاۋسىلمايتىن قابىقتىڭ» ءبىرىن سىدىرىپ الىپ، ۇيىنە اپارىپتى دا، تۇزبەن قۋىرىپ جەپ كورىپتى. ءتىل ۇيىرگەن ءدامىن تاتقان سوڭ، سەنىمدى دەگەن از عانا ادامعا پيازدى قۋىرىپ جەۋدى ۇيرەتىپ قويىپتى.
بۇل ۋاقىتتا «تاۋسىلمايتىن كيەلى، ءھام سيقىرلى ءونىم» تۋرالى حابار ەلگە تۇتاس جايىلىپ، كورۋشىلەر سانى ارتا تۇسكەن. «ويپىرماي، قابىق ىشىندە قابىق. كەرەمەت-اۋ، كەرەمەت! تاۋسىلمايتىن كەن! كيە قونعان ءدام!» دەپ شۋلاسقان جۇرتتىڭ داۋىسى ەكى-ءۇش جەردەن ەمىس-ەمىس شىققان «وسى كيەلى زاتىمىز كىشىرەيىپ بارا جاتقان جوق پا؟» دەگەن ءالسىز سۇراقتى كومىپ كەتە بەرىپتى.
ءبىر كۇنى تاڭعى بازارعا جينالعان جۇرت پيازدىڭ ورنىن سيپاپتى دا قالىپتى. كوپشىلىك مۇنىڭ سىرىن ۇعا الماي ەسەڭگىرەپ ءبىراز تۇرىپتى. سول كەزدە ماناعى بىلگىشتىڭ داۋىسى ساڭق ەتە ءتۇسىپتى:
- ۋاي، مىناۋ نە دەگەن وپاسىزدىق، ا؟ ءتامام جۇرتتى وزىنە قاراتىپ قويدى دا، سوسىن بىردەن عايىپ بولدى.
- راس، راس، - دەپ قوسارلانا كۇڭىرەنىپتى جۇرت، - ونىمەن قويماي تاۋسىلاتىنىن الدىن-الا ەسكەرتپەدى دە عوي! نەتكەن وپاسىزدىق!
از-كەم كەڭەسكەسىن جاميعات مىناداي قورىتىندىعا كەلىپتى: «مۇنداي كەنەتتەن تۇگەسىلەتىنىن الدىن-الا ەسكەرتپەيتىن وپاسىز، ءھام زياندى زاتسىز دا ءومىر سۇرە الامىز!»
P.S. قىزىقستانداعى تەرىس توڭكەرىلگەن قۇندىلىقتار كورمەسىنىڭ سيرەك ەكسپوناتتارى مەن ابسۋرديزم ارەناسىندا كولەڭكەسىمەن كۇرەسكەن «بالۋانداردىڭ» ونەرىن تاماشالاپ، قايران قالىپ وتىرعام. باسىمدى شايقاپ قالىپ ەدىم، شىعىستاعى وسى ءبىر ءتامسىلدىڭ سارت ەتىپ ويىما تۇسپەسى بار ما.
جەلتوقسان، 2010 جىل
جازبا اۆتوردىڭ فەيسبۋك پاراقشاسىنان الىندى
Abai.kz