بۇگىن قىرعىزستان حالقىنىڭ سانى 7 ميلليونعا جەتتى. بۇل كۇللى تۇركى الەمى ءۇشىن قۋانىشتى جاڭالىق. وسى رەتتە الەۋمەتتىك جەلىدە "تۇركىنىڭ سانى قانشا" دەگەن ساۋال اينالاسىندى ىزۋ-قىزۋ پىكىرتالاس بولۋدا. 

قازىرگى ۋاقىتتا الەمدە التى تۇركى ەلى بار. ولار مويىندالعان جانە شەكاراسى شەگەندەلگەن. قازاقستان، قىرعىزستان، ازەربايجان، تۇركيا، وزبەكستان جانە تۇركىمەنستان. سونىمەن قاتار مويىندالماعان سولتۇستىك كيپر تۇرىك رەسپۋبليكاسى بار، ول 1974 جىلعى "اتيلا" وپەراتسياسىنان كەيىن كيپر ارالىن ەكىگە ءبولۋ ناتيجەسىندە پايدا بولدى. جالپى التى تۇركى ەلىندە 162 ملن حالىق تۇرادى. ال الەم بويىنشا زەرتتەۋشىلەر تۇركىلەردىڭ سانى 150-180 ملن اراسىندا دەگەندى ايتادى.

قازاقستان حالقىنىڭ سانى 19 ملن، وزبەكستان 35 ملن، قىرعىزستان 7 ملن، تۇركىمەنستان 6 ملن، ازەربايجان 11 ملن، تۇركيا 84 ملن حالقى بار تۇركى ەلدەرى. سولتۇستىك كيپر تۇرىك رەسپۋبليكاسىندا 350 مىڭ حالىق تۇرادى.

الايدا وزگە ەلدىڭ قۇرامىندا، ءوز ەلدىگىنەن ايىرىلىپ، تاۋەلسىزدىك الۋ ءساتىن كۇتىپ وتىرعان تۇركىلەر جەتەرلىك. وبب (تسرۋ) مالىمەتىنشە پارسى ەلدەرى سانالاتىن يران، تاجىكستان جانە اۋعانستاندا 25 ملنعا جۋىق تۇركى حالىقتارى بار. ولاردىڭ باسىم كوپشىلىگى نەگىزىنەن ازەربايجاندار، حازارلار، وزبەكتەر، تۇرىكتەر، تۇركىمەندەر.

قىتايدىڭ قۇرامىندا 15 ملن ۇيعىر، 3 ملنعا جۋىق قازاق پەن قىرعىز، وزبەك بار دەگەن اقپاراتتار كەزدەسەدى. رەسەي قۇرامىنداعى ساقا، چۋۆاش، تاتار، قۇمىق جانە باسقا تۇركىلەردىڭ سانى 12-15 ملن اراسىندا دەگەن اقپارات جانە بار. الىس ەۋروپا ەلدەرىندە دە تارىداي بىتىراپ كەتكەن تۇركى حالىقتارى جەتەرلىك. ستاتيستيكاعا قاراپ وتىرىپ، تۇركىنىڭ سانى 200 ملننان اسىپ جىعىلادى دەۋگە بولادى.

سوڭعى جىلدارى "تۇركىلەردى بىرىكتىرۋ" يدەياسى ماڭىزدى بولا باستادى. بۇل ازەربايجاننىڭ قاراباقتى ازات ەتۋ سوعىسىنان كەيىن ءتىپتى وزەكتى ماسەلەگە اينالدى. ال رەسەيدىڭ ۋكرايناعا اشىق سوعىس اشۋى، تۇركى ەلدەرى اراسىنداعى بايلانىستى كۇشەيتە ءتۇستى. سەبەبى تارازى باسىندا تاۋەلسىزدىك، تەڭدىك ماسەلەسى تۇر.

تۇركى حالىقتارىنىڭ ينتەگراتسياسى باياۋ، الايدا ۇزدىكسىز جۇرۋدە. تۇركى كەڭەسى ءبىر جىل بۇرىن "تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ۇيىمى" بولىپ وزگەرىپ، جاڭا ستاتۋسقا يە بولدى. "ستامبۇل-2040" قۇجاتى قابىلداندى. ول تۇركى مەملەكەتتەرى اراسىنداعى ساۋدا، ەكونوميكا، لوگيستيكا، مادەنيەت، قورعانىس، ءتۋريزمدى دامىتۋعا باعىتتالعان قۇجات دەسەك تە بولادى. كەڭەستىڭ ۇيىمعا اينالۋى بارلىق تۇركى حالىقتارىنا جاڭا دەم بەرگەندەي اسەر قالدىردى. الايدا جاسالعان كەلىسىمشارتتاردى ىسكە اسىرۋ ماسەلەسى وزەكتى تۇر.

Abai.kz