كەشە ەلىمىزگە تۇركىمەنستان پرەزيدەنتى سەردار بەردىمۇحامەدوۆ مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلدى. قۇرمەتتى قوناقتى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ اۋەجايدان كۇتىپ الدى.

ال بۇگىن تۇركىمەن باسشىسى بەردىمۇحامەدوۆتى اقوردادا قارسى الىپ، قوس تاراپ مەملەكەتارالىق كەلىسسوزدەر وتكىزدى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ:

– قۇرمەتتى پرەزيدەنت سەردار گۋربانگۋلىەۆيچ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا مەملەكەتتىك ساپارمەن قوش كەلدىڭىز! ەلىمىز تۇرىكمەنستاندى ستراتەگيالىق سەرىكتەس، باۋىرلاس مەملەكەت، ەڭ جاقىن شەكارالاس كورشى سانايدى. ءبىزدى عاسىرلاردان جالعاسىپ كەلە جاتقان دوستىق، ورتاق تاريح، ءتىل مەن مادەنيەت بىرىكتىرەدى. مەملەكەتتەرىمىز اراسىنداعى ساۋدا-ساتتىق، ەكونوميكالىق ىقپالداستىقتىڭ باسقا دا تۇرلەرى جانە مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستار قارقىندى دامىپ كەلەدى. ەكى ەل سەرىكتەستىگىنىڭ اۋقىمى مەن ساپاسىنا كوڭىلىمىز تولادى دەپ ايتۋعا نەگىز بار. بۇل ىنتىماقتاستىق ستراتەگيالىق سيپاتقا يە. دەگەنمەن العا قادام باسۋ قاجەت. كۇن تارتىبىندە وتە ماڭىزدى ماسەلەلەر تۇر. بۇگىن ولاردىڭ شەشىمىن بىرلەسىپ تابامىز دەپ ويلايمىن، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

سەردار بەردىمۇحامەدوۆ:

– قۇرمەتتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى، ەڭ الدىمەن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلۋگە شاقىرعانىڭىزعا ريزاشىلىق بىلدىرەمىن. قازاق جەرىندە كورسەتكەن قوناقجايلىعىڭىز بەن سىي-قۇرمەتىڭىز ءۇشىن ءوزىمنىڭ جانە دەلەگاتسيا اتىنان العىس ايتامىن. سونداي-اق سىزگە تۇرىكمەن حالقىنىڭ ۇلت كوشباسشىسى، قۇرمەتتى گۋربانگۋلى مياليكگۋلىەۆيچ بەردىمۇحامەدوۆتىڭ سالەمى مەن ىزگى تىلەگىن جەتكىزۋگە رۇقسات ەتىڭىز. بۇگىندە تۇرىكمەنستان مەن قازاقستاننىڭ قارىم-قاتىناسى دوستىق، باۋىرلاستىق جانە تاتۋ كورشىلىك قاعيداتتارى نەگىزىندە دامىپ كەلەدى. ءوزارا ىقپالداستىعىمىز ساياسي-ديپلوماتيالىق، ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە مادەني-گۋمانيتارلىق سالالاردى قامتيدى، – دەدى تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى.

قازاق-تۇرىكمەن قاتىناستارى

قازاقستان مەن تۇرىكمەنستان اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قاتىناستار 1992 جىلعى 5 قازاندا ورناتىلعان.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇرىكمەنستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى – ن.ا.نوگاەۆ (2024 جىلعى 20 ماۋسىمنان باستاپ).

تۇرىكمەنستاننىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى – ب.د.رەدجەپوۆ (2020 جىلعى 31 جەلتوقساننان باستاپ).

ساياسي سالاداعى ءوزارا ءىس-قيمىل

قازاقستان مەن تۇرىكمەنستان اراسىنداعى قاتىناستار تاۋەلسىزدىك العان ساتتەن باستاپ دوستىق پەن ستراتەگيالىق ارىپتەستىك رۋحىندا دامىپ كەلەدى. ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ شارتتىق-قۇقىقتىق بازاسىن 81 قۇجات قۇرايدى.

نەگىزگىلەرى:

– ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋ تۋرالى دەكلاراتسيا (1997 جىلعى 27 اقپان),

– ستراتەگيالىق ارىپتەستىك تۋرالى شارت (2017 جىلعى 18 ءساۋىر),

– دوستىق پەن كوپقىرلى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى نىعايتۋ تۋرالى دەكلاراتسيا (2024 جىلعى 10 قازان).

قازاقستان مەن تۇرىكمەنستان حالىقارالىق ۇيىمدار، ەڭ الدىمەن بۇۇ، ەقىۇ، تمد، ەىۇ جانە باسقا دا فورماتتار اياسىندا ءوزارا قولداۋ كورسەتەدى.

جوعارى دەڭگەيدەگى ساپارلار

2021 جىلعى 24–25 قازان – قازاقستان پرەزيدەنتى ق.توقاەۆتىڭ تۇرىكمەنستانعا مەملەكەتتىك ساپارى ءوتتى. ساپار قورىتىندىسى بويىنشا 20 قۇجاتقا قول قويىلدى، ونىڭ ىشىندە:

– قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن تۇرىكمەنستان اراسىنداعى مەملەكەتتىك شەكارانى دەليميتاتسيالاۋ جانە كاسپي تەڭىزىندەگى ىرگەلەس بالىق اۋلاۋ ايماقتارىن شەكتەۋ تۋرالى شارت;

– قر ۇكىمەتى مەن تۇرىكمەنستان ۇكىمەتى اراسىنداعى مەملەكەتتىك شەكارا رەجيمى تۋرالى كەلىسىم.

ساپار بارىسىندا مەملەكەت باسشىسى تۇرىكمەنستاننىڭ ەڭ جوعارى مەملەكەتتىك ناگراداسى – «بيتاراپلىك» (بەيتاراپتىق) وردەنىمەن ماراپاتتالدى.

2022 جىلعى 15 قازان – تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى س.بەردىمۇحامەدوۆتىڭ قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارى ءوتتى.

ساپار قورىتىندىسى بويىنشا 13 قۇجاتقا قول قويىلدى، ونىڭ ىشىندە 2022–2024 جىلدارعا ارنالعان قر ۇكىمەتى مەن تۇرىكمەنستان ۇكىمەتى اراسىنداعى كەشەندى ىنتىماقتاستىق باعدارلاماسى.

2024 جىل:

– 4–5 شىلدە – تۇرىكمەنستان حالك ماسلاحاتىنىڭ توراعاسى گ.بەردىمۇحامەدوۆتىڭ استاناعا شىۇ-عا مۇشە مەملەكەتتەر باسشىلارى كەڭەسىنە قاتىسۋ ءۇشىن جۇمىس ساپارى.

– 9 تامىز – تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى س.بەردىمۇحامەدوۆتىڭ استاناعا 6-شى ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرى باسشىلارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك كەزدەسۋىنە قاتىسۋ ءۇشىن جۇمىس ساپارى.

– 8 قىركۇيەك – گ.بەردىمۇحامەدوۆتىڭ 5-ءشى دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنىڭ اشىلۋىنا قاتىسۋ ءۇشىن جۇمىس ساپارى.

– 17 قىركۇيەك – تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى س.بەردىمۇحامەدوۆتىڭ استانادا وتكەن «ورتالىق ازيا – گەرمانيا» ەكىنشى سامميتىنە قاتىسۋى.

– 10–11 قازان – قازاقستان پرەزيدەنتى ق.توقاەۆتىڭ تۇرىكمەنستانعا رەسمي ساپارى. مەملەكەت باسشىسى «ۋاقىت پەن وركەنيەتتەر ساباقتاستىعى – بەيبىتشىلىك پەن دامۋدىڭ نەگىزى» اتتى حالىقارالىق فورۋمعا دا قاتىستى.

ساپار بارىسىندا:

• دوستىق پەن كوپقىرلى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى نىعايتۋ تۋرالى دەكلاراتسيا;
• 2025–2027 جىلدارعا ارنالعان دوستىق پەن كوپقىرلى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى نىعايتۋ جونىندەگى كەشەندى باعدارلاما;
• ساياسات، كولىك، ەنەرگەتيكا، اۋىل شارۋاشىلىعى، شەكارا ماڭى ىنتىماقتاستىعى، سپورت جانە تۋريزم، ءبىلىم جانە مادەنيەت سالالارىنداعى 21 قۇجاتقا قول قويىلدى.

2025 جىل:

– 21–22 ءساۋىر – تۇرىكمەنستان حالك ماسلاحاتىنىڭ توراعاسى گ.بەردىمۇحامەدوۆتىڭ تۇركىستانعا جۇمىس ساپارى.

– 30 مامىر – تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى س.بەردىمۇحامەدوۆتىڭ قازاقستانعا «ورتالىق ازيا – يتاليا» ءبىرىنشى سامميتىنە قاتىسۋ ءۇشىن جۇمىس ساپارى. قر پرەزيدەنتى ق.توقاەۆپەن ەكىجاقتى كەزدەسۋ ءوتتى.

– 17 ماۋسىم – تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتىنىڭ «ورتالىق ازيا – قىتاي» ەكىنشى سامميتىنە قاتىسۋ ءۇشىن جۇمىس ساپارى.

– 5 تامىز – قازاقستان پرەزيدەنتى ق.توقاەۆتىڭ تۇرىكمەنستانعا (اۆازا) بۇۇ-نىڭ تەڭىزگە شىعۋ مۇمكىندىگى جوق دامۋشى مەملەكەتتەر جونىندەگى ءۇشىنشى كونفەرەنتسياسىنا قاتىسۋ ءۇشىن جۇمىس ساپارى. وندا ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرى باسشىلارىنىڭ كەزدەسۋى ءوتتى.

ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق

2024 جىلى قازاقستان مەن تۇرىكمەنستان اراسىنداعى تاۋار اينالىمى 555,7 ملن اقش دوللارىن قۇرادى (ەكسپورت – 335 ملن $, يمپورت – 220,7 ملن $). بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىنەن 1,3% تومەن (562,9 ملن $).

2025 جىلدىڭ قاڭتار–قىركۇيەك ايلارىندا:

– 363,6 ملن $,

– بۇل وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 5,36% جوعارى.

مپك وتىرىستارى تۇراقتى تۇردە وتۋدە. قر تاراپىنان تەڭ توراعا – قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى، ۇكىمەت اپپاراتى باسشىسى گ.كويشىباەۆ. تۇرىكمەنستان تاراپىنان – مينيسترلەر كابينەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ن.اتتاگۋلىەۆ.

ترانسپورت جانە كوممۋنيكاتسيالار

ەكى ەل تەمىرجول، اۆتوموبيل جانە سۋ كولىگى سالاسىندا ءوزارا ءتيىمدى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋدا.

«جەتىباي – جاڭاوزەن» اۆتوجولىنىڭ (73 كم) رەكونسترۋكتسياسى اياقتالدى. «جاڭاوزەن – تۇرىكمەنستان شەكاراسى» ۋچاسكەسىن جوندەۋ بويىنشا قۇرىلىس-مونتاج جۇمىستارى باستالدى.

تۇرىكمەنستان «تۇرىكمەنباشى – گارابوگاز – قازاقستان شەكاراسى» اۆتوجولىن (225 كم) جانە گارابوگازكول شىعاناعى ارقىلى وتەتىن جاڭا كوپىردىڭ قۇرىلىسىن باستادى.

«اشحاباد–الماتى» جانە «استانا–اشحاباد» باعىتتارى بويىنشا جولاۋشىلار اۋە قاتىناسىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر.

قازاقستان تۇرىكمەنستانمەن بىرلەسىپ «تۇرعىندي – گەرات – كانداعار – سپين-بولداك» تەمىرجول جەلىسىن سالۋ بويىنشا ءىرى ينۆەستيتسيالىق جوبانى ىسكە اسىرۋعا مۇددەلى.

مادەني-گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىق

2024 جىلى اشحابادتا قۇرمانعازى ساعىربايۇلى مەن اباي قۇنانبايۇلىنىڭ، استانادا ماحتۋمقۇلي فراگي ەسكەرتكىشتەرى اشىلدى.

2025 جىل:

– 5 ءساۋىر – تۇرىكمەنستان دەلەگاتسياسى اقتاۋدا وتكەن «اقتاۋ – 2025 جىلعى تۇركى دۇنيەسىنىڭ مادەني استاناسى» اشىلۋ راسىمىنە قاتىستى.

– 16–17 ءساۋىر – استانادا II ورتالىق ازيا مەديافورۋمى ءوتتى، وعان تۇرىكمەنستان باق وكىلدەرى قاتىستى.

– 15 مامىر – تۇركىستاندا «ياساۋي مۇراسى – ۋاقىت پەن مادەنيەتتەر ديالوگىندا: گۋمانيستىك باعدارلار جانە قازىرگى سىن-قاتەرلەر» اتتى حالىقارالىق سيمپوزيۋم ءوتتى، وعان تۇرىكمەن عالىمدارى قاتىستى.

– 13–15 مامىر – قازاقستان دەلەگاتسياسى (مKI, «قازاق گازەتتەرى»، «Qazcontent») اشحابادتا وتكەن كليمات وزگەرىسى جونىندەگى 7-ءشى ورتالىق ازيا كونفەرەنتسياسىنا قاتىستى.

– 20–22 مامىر – الماتىدا III حالىقارالىق ستۋدەنتتىك تەاتر فەستيۆالى «TYRKI DYNIYESI» ءوتتى. تۇرىكمەنستان «انانىڭ وسيەتى» سپەكتاكلىن ۇسىندى.

– 24 قازان – اشحابادتا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كۇنى جانە اباي قۇنانبايۇلىنىڭ 180 جىلدىعىنا وراي د.نۇرپەيىسوۆا اتىنداعى قازاق ۇلتتىق اسپاپتار وركەسترىنىڭ كونتسەرتى ءوتتى.

Abai.kz