اكادەميك كەنجەعالي ابەنۇلى ساعاديەۆتىڭ - 75 جاس مەرەيتويىنا وراي

تورعاي... تورعاي توپىراعى. تورعاي تاريحى. تورعاي تاڭى. تورعاي تارلانى. تورعاي تارحانى.تورعاي وزەنى. تورعاي ولكەسى. تورعاي اڭعارى. تورعاي ءۇستىرتى. تورعاي دۋانى. تورعاي كوتەرىلىسى. تورعاي تولعاۋىبىرىنەن-ءبىرى وزا شاپقان قانداي سۇلۋ تىركەستەر دەسەڭىزشى!«تەڭدەسسىز تورعاي» دەسەڭ ءتىپتى، ساردالانىڭ اجارى اشىلا تۇسكەندەي. بۇعان «تورعاي تىلسىمىن» تاعى قوسىڭىز. قويناۋىنا تالاي قۇپيانى بۇگىپ جاتقان قارت تورعايدى سويلەتسەڭ قالاي سايرار ەدى؟! البەتتە، ونى تىڭدايتىن قۇلاق، ەلتيتىن ەس، سەزىنەتىن جۇرەك كەرەك.وسى جەردىڭ تۋماسى، اقىن اعامىز عافۋ قايىربەكوۆ: «...تورعايدىڭ وزىنەن - ءوزى تۋرالى اڭىزى ءوسىپ كەتكەن ولكە، داڭقى وزىپ كەتكەن دالا»دەپ بەكەر ايتپاعان. شىندىعىندا، تورعايدان شىققان تاريحي تۇلعالاردى تىزە باستاساڭ، سانىنان جاڭىلاسىڭ. ال، «وسى ولكەگە كەلگەن وزگە وڭىرلىكتەر ميداي دالانى كورگەندە، «يت بايلاسا تۇرعىسىز جەر ەكەن» دەپ، باستارىن ءبىر شايقاسا، سول ساقارادا تۋعان اتى ايگىلى دانالار مەنتۋما تالانتتاردىڭ تۋىندىسىنا تاعى تاڭداي قاعاتىندىعى» تۋرالى تانىم قالىپتاسقالى قاشان؟! سول تاڭدانعانداردىڭ قاتارىندا احمەتتانۋشى رەتىندە مەن دە بارمىن.

اكادەميك كەنجەعالي ابەنۇلى ساعاديەۆتىڭ - 75 جاس مەرەيتويىنا وراي

تورعاي... تورعاي توپىراعى. تورعاي تاريحى. تورعاي تاڭى. تورعاي تارلانى. تورعاي تارحانى.تورعاي وزەنى. تورعاي ولكەسى. تورعاي اڭعارى. تورعاي ءۇستىرتى. تورعاي دۋانى. تورعاي كوتەرىلىسى. تورعاي تولعاۋىبىرىنەن-ءبىرى وزا شاپقان قانداي سۇلۋ تىركەستەر دەسەڭىزشى!«تەڭدەسسىز تورعاي» دەسەڭ ءتىپتى، ساردالانىڭ اجارى اشىلا تۇسكەندەي. بۇعان «تورعاي تىلسىمىن» تاعى قوسىڭىز. قويناۋىنا تالاي قۇپيانى بۇگىپ جاتقان قارت تورعايدى سويلەتسەڭ قالاي سايرار ەدى؟! البەتتە، ونى تىڭدايتىن قۇلاق، ەلتيتىن ەس، سەزىنەتىن جۇرەك كەرەك.وسى جەردىڭ تۋماسى، اقىن اعامىز عافۋ قايىربەكوۆ: «...تورعايدىڭ وزىنەن - ءوزى تۋرالى اڭىزى ءوسىپ كەتكەن ولكە، داڭقى وزىپ كەتكەن دالا»دەپ بەكەر ايتپاعان. شىندىعىندا، تورعايدان شىققان تاريحي تۇلعالاردى تىزە باستاساڭ، سانىنان جاڭىلاسىڭ. ال، «وسى ولكەگە كەلگەن وزگە وڭىرلىكتەر ميداي دالانى كورگەندە، «يت بايلاسا تۇرعىسىز جەر ەكەن» دەپ، باستارىن ءبىر شايقاسا، سول ساقارادا تۋعان اتى ايگىلى دانالار مەنتۋما تالانتتاردىڭ تۋىندىسىنا تاعى تاڭداي قاعاتىندىعى» تۋرالى تانىم قالىپتاسقالى قاشان؟! سول تاڭدانعانداردىڭ قاتارىندا احمەتتانۋشى رەتىندە مەن دە بارمىن.

ءحۇIII عاسىردا قازاق ۇلىسىن ءبىر تۋدىڭ استىنا جيناعان ابىلاي حاننىڭ اقىلمانى ءھام سەرiگi, جوڭعارلارعا قارسى سوعىستا قول باستاعان باتىرى، قازاقتان شىققان تۇڭعىش تارحان قوشقارۇلى شاقشاق جانiبەك، حIح عاسىرداعى ۇلى اعارتۋشى ىبىراي التىنسارين، حح عاسىرداعى قازاق حالقىنىڭ ار-وجدانى، ۇلت كوسەمi احمەت بايتۇرسىنۇلى، الاش ارداگەرi مiرجاقىپ دۋلاتۇلى، حالىق باتىرى امانگەلدi يمانوۆ، رەۆوليۋتسيونەر ءالiبي جانگەلديندەي نارقاسقالار شىققان. ولاردىڭ الدىنداعى جانە كەيiنگi دارابوزدارى مەن تالانتتارى قانشاما!     يا، ادامزاتتىڭ الىبى احاڭنىڭ عۇمىر جولىن زەرتتەۋ بارىسىندا عۇلامانىڭ تۋعان جەرىنە ارنايى ساپارمەن بىرنەشە رەت بارىپ، تالاي وقيعالاردىڭ  كۋاسى بولعاندىقتان احاڭنىڭ بۇگىنگى ءىزباسارى، اقكولدەن شىققان اكادەميك كەنجەعالي ابەنۇلى ساعاديەۆ تۋرالى تانىمىممەن بولىسسەم، وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ تاربيەسىنە سەپتىگى تيەر دەگەن ۇمىتتەمىن.    بابالار عيبراتىنا جۇگىنسەك، «جەرشىل بولما، جەرىڭدى ءسۇي»، «رۋشىل، ءجۇزشىل بولما، تەگىڭدى ءبىل»، «ۇلتشىل بولما، ۇلتىڭدى قۇرمەت تۇت» دەگەن تاعىلىم بار. بۇل ءوزىن قازاقپىن دەيتىندەردىڭ جادىندا ماڭگى ساقتالۋعا ءتيىس اتالى ءسوز. ۇلتتىق ساناعا جەتكەن ۇلىلاردىڭ ۇلاعاتىن ومىرىنە تەمىرقازىق ەتكەن كەنجەعالي اعايدىڭ شاپاعاتى تالايلاردى «تۇلعا» دەگەن مارتەبەگە جەتكىزىپ، جەتەكشى لاۋازىم يەلەرى اتاندىردى.بۇعانار ۇلىستان، ءار ايماقتان، ءار جۇزدەن، ءار رۋدان، ءار اۋىلدان، ءار شاھاردان شىققان ۇزەڭگىلەس زامانداستارى مەن شاكىرتتەرىنىڭ جازعاندارى دالەل، ال مەنىڭ ايتارىم باسقا.

ءالى ەسىمدە احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ 125 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي، ۇكىمەت تاراپىنان 1997 جىلى قاۋلى شىعىپ، قىم-قۋىت جۇمىستار باستالىپ كەتكەن-ءدى. بۇل تۇستا الماتىداعى احاڭ مۇراجايىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى بولىپ جۇمىس ىستەپ جۇرگەن ماعان «اكادەميك ساعاديەۆ بايتۇرسىنۇلىنىڭ ەكونوميكالىق كوزقاراستارى تۋرالى وزەكتى ماقالا جازىپتى، ارنايى بارىپ، سۇحباتتاس» دەگەن تاپسىرما ءتۇستى. اۋەلى، «ءيا» دەپ كەلىسكەنىممەن، ارتىنشا «جوو-نىڭ رەكتورىنا بارۋعا بىلىك پەن دايىندىعىم» ءالسىز كورىنىپ، كەيىنگە ىسىرا بەردىم... جالپى، كىم-كىم دە ءوز ورەسىنىڭ تانىمىنا قاراي، تىرلىك ەتەدى ەمەسپە؟! بۇيىلىقپا، الدە تاربيە سولاي بولدىما، ايتەۋىر ساعاديەۆپەن سۇحباتتاسۋعا جۇرەگىم داۋالامادى. بۇعان سەبەپ جوق تا ەمەس ەدى. ويتكەنى، ەكونوميست-عالىم كەنجەعالي ابەنۇلى ساعاديەۆتىڭ اتاعى جەر جارىپ، الەمدىك ارەناعا تانىلعان «مەن مۇندالاعان تۇلعا» بولاتىن. العاشىندا وبلىستىق، سوڭىرا رەسپۋبليكالىق گازەتتەردە ءتىلشى بولىپ جۇمىس جاساعان تاجىريبەم دە كومەك بولمادى. ارادا تالاي جىلدىڭ ءجۇزى ءوتتى. 2003-2006 جىلدارى «احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ ءومىربايانى، شىعارماشىلىعى» اتتى كانديداتتىق زەرتتەۋ جۇمىسىنقورعادىم. 2005 جىلدان عالىم مۇراجايىنىڭ جۇمىستارىنا جەتەكشى ەتىپ تاعايىندادى، مۇنى قوعامدىق نەگىزدە ءالى كۇنگە اتقارىپ كەلەمىن، ءارى ەڭ سۇيىكتى ىسىمە اينالدى.

2009 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت مينيسترلىگى تاراپىنان «احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ شىعارماشىلىق مۇراسىن ناسيحاتتاۋدا كەشەندى شارالاردى ۇيىمداستىرۋ جوباسى» بويىنشا تۇلعا ءومىرى تۋرالى دەرەكتى فيلم جانە عالىمنىڭ مۇراسى جونىندە انىقتامالىق دايىنداۋعا تاپسىرىس الدىق. اتاعى دارداي، كۇردەلى جۇمىس. كۇردەلى جۇمىستىڭ باسىندا كۇردەلى تۇلعانىڭ تۇرۋى - عىلىمي جوباعا ابىروي اكەلەرى انىق. «ساباقتى ينە ساتىمەن» دەمەكشى، اكادەميك ساعاديەۆپەن جۇزدەسۋدىڭ ەندى ناعىز رەتى دەگەن شەشىمگە كەلدىم. بۇرىنعى قوبالجۋ ارتتا قالدى. قازاقى ورتاعا احمەتانۋشى رەتىندە تانىلا باستاعاندىقتان، اكادەميكتىڭ قابىلداۋىنا ۇلكەن ءبىر سەنىممەن كەلدىم. جىلى جۇزبەن قارسى العان اكادەميك اعاي، ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن تىڭداپ بولعان سوڭ، جوباعا عىلىمي كەڭەسشى ءارى تەڭتورالقا بولۋعا كەلىسىمىن بەردى.    جىل ىشىندە يگەرىلۋگە ءتيىستى بۇل جوباعا شامامەن، 10-12 ادام قاتىستىق. قوردىڭ باسشىسى سەرىك سامىراتۇلى بايتۇرسىنوۆ باستاعان ايمان بايسالوۆا، مەرۋەرت باكىبايقىزى، سابىرجان شۇكىرۇلى، قايدار بايدەبەكوۆ، ءومىرحان ءابديمانۇلى، جانتەمىر حامزين، ەربول تىلەشوۆ، گۇلجاحان وردا، توعاتاي وماروۆ، ورىناي جۇباەۆا، ۇلان ەركىنباەۆ، ماقپال ەسكەندىرقىزى جانە ەسەپشىمىز ليۋدميلا يۆانوۆا ىسكە كىرىستىك.بەرىلگەن مەرزىم شەكتەۋلى. ۋاقىت - تار، جانتالاسقان قوعام، ايتەۋىر اينالا ازان-قازان... بەينە ءبىر قۇددى ۇدەرە كوشكەن جۇرت سىقىلدى. اراسىندا اكادەميكتىڭ اقىل-كەڭەسىنە جۇگىنۋگە كەلسەڭ، كەنجەعالي اعاي سول باياعى سابىرلى جۇزبەن جىميا تىڭداپ، سىرباز سويلەگەندە «وسى ءبىز نەگە القىنىپ ءجۇرمىز» دەپ، تەز ساباڭا تۇسەسىڭ. اكادەميك اعاي ارالاسقان بۇل جۇمىستىڭ تاۋداي جاۋاپكەرشىلىگىن ءبىر تۇيسىنسەك، مينيسترلىكتىڭ الدىندا ۇياتقا قالماۋ ءۇشىن جوباعا بار كۇش-جىگەرىمىزدى سالىپ باقتىق. ابىروي بولعاندا، 8-9 ايدىڭ ىشىندە عىلىمي جۇمىستىڭ 90 پايىزىن يگەرىلىپ، قالعان ۋاقىتى ەسەپ بەرۋمەن وتە شىقتى. جىل سوڭىندا قالىڭ جۇرتقا 32 مينۋتتىق «ۇلت ۇستازى» دەگەن دەرەكتى فيلم، 18 باسپا تاباق «ۇلاعاتتى ۇلت ۇستازى» اتتى انىقتامالىق-كورسەتكىشتى ۇسىندىق.

عىلىمي جوبانىڭ ناتيجەسى ويىنان شىققان بولۋى كەرەك، كوپ ۇزاماي اكادەميك اعايدىڭ تاراپىنان ويىما كەلمەگەن وتەماقىعا يە بولدىم. ول -الاش ارىستارىنىڭ رۋحانى ورداباسى ورىنبور ساپارى. البەتتە، مۇنىڭ ءبارى قارجىعا كەلىپ تىرەلەتىنى بەلگىلى. بۇل ءىستىڭ ءمان-جايىناكادەميك كەنجەعالي ساعاديەۆ شەشىپ بەردى. وسىندايدا الاقاندى اسپانعا جايماي، ادامىنا كەز كەلسەڭ، «ىزدەگەن جەتەر مۇراتقا» دەگەننىڭ راستىعىنىڭ كۋاسى بولدىم. بۇل اكادەميك اعايدىڭ مەن بىلەتىن جۇمىستارىنىڭ ءبىر پاراسى عانا. امەريكانىڭ ايگىلى جازۋشىسى مارك تۆەن: «...مەيىرىمدى بولۋ  - ۇلى ءىس. ال ءوز جاقسىلىعىن جۇرتشىلىققا ايتپاي، قۇپيا ساقتاعان ادام ودان دا ۇلى» دەگەن ەكەن. ءدال وسى ءسوز كەنجەعالي ساعاديەۆ اعايدىڭ بويىنداعى قاسيەتتى پاش ەتكەندەي. ويتكەنى، «كەنجەعالي اعاي اۋىل مەكتەبىنىڭ وقىتۋشىلارىنا قارجىلاي كومەكتەسىپتى»، «بۇل كۇرمەۋى جوق ماسەلەنى كەنجەكەڭ شەشىپ بەرىپتى» دەگەندى تالايلاردىڭ اۋزىنان ەستىگەندىكتەن، ءبىر قاراعاندا پاڭ ءارى سۇستىلاۋ كورىنەتىن اعايدىڭ كەڭدىگى مەن جومارتتىعىنا ەشقاندايدا شەك كەلتىرە المايسىڭ. ءبىر عاجابى، وسى قاسيەتتەردى ءبىر ادامنىڭ بويىنا سىيعىزعان ءتاڭىرىنىڭ قۇدىرەتىنە قايران قالاسىز. سونان سوڭ توپىراعى بولەك تورعايدىڭ ساعاسىندا بابالار رۋحىمەن قاناتتانىپ وسكەن جاننىڭ باسقاشا بولۋى مۇمكىن ەمەستەي كورىنەدى.

اڭگىمەنىڭ وزەگى - تورعايدىڭ اقكولىنەن ۇشقان احاڭ مەن ونىڭ تۇياقباسارى كەنجەكەڭ بولعاندىقتان، ەندى اكادەميكتىڭ رۋحاني ۇستازىنىڭ قاعيداتتارىن نەگىز ەتكەن كەيبىر ەڭبەكتەرىنە توقتايىق. 2006 جىلى «گاۋھار» باسپاسىنان «رەفورمى: اناليتيچەسكي ۆزگلياد» اتتى 4 كىتابى، تارالىمى 1000 دانا جارىق كوردى. جيناققا عالىمنىڭ ءار جىلدارى جاريالانعان ماقالالارى، سۇحباتتارى، مەكەمەلەرگە جازعان حاتتارى، ءتۇرلى عىلىمي كونفەرەنتسيالاردا جاساعان باياندامالارى ەنگەن. ءبىرىنشى كىتابى «جاڭارۋ كوشىندە» دەپ اتالىپ، ءۇش بولىمگە جۇيەلەنگەن. بەتاشارى رەتىندە حح-عاسىررەفورماتورى احاڭنىڭ: «...دۇنيەنىڭ تورىنە قىزىققاندار توردە ورىن الىپ جاتىر. تىرىسپاعاندار ەسىكتە قالىپ جاتىر. ەسىكتە قالماي تورگە تىرمىسالىق، باسقالار تورگە قالاي بارا جاتقانىنا قاراپ، بىزدە سولاردىڭ ىستەگەنىن ىستەيىك» دەگەن ايشىعى بەرىلىپتى. وتە قونىمدى قيسىن. ادام بالاسى ۋاقىت وزعان سايىن، زامانا يلەۋىندەگى كوشتەن قالعىسى كەلمەيدى. ىرگەڭدەگى وزىق ەلدىڭ ەكپىنىنە توتەپ بەرەر ەكونوميكاڭ، ءبىلىمىڭ مەن عىلىمىڭ ساي بولماسا، ادىرا قالاتىنىمىزدى  سۇڭعىلا ويلى عالىم ءدوپ باسىپ، انىق تۇستەگەن.

ءدال وسى ويدى بۇگىنگى جاھاندانۋ كەزەڭىندەگى وركەنيەتتى ەلدەردىڭ كوشىنەن قالماس ءۇشىن قالاي، قانداي قادامدار جاساۋ قاجەتتىلىگى جونىندە ءححى-عاسىردىڭ توعىسىندا تورعايدىڭ تۇلەگى ساعاديەۆ ءوزىنىڭ ءومىر تاجىريبەسىنەن جيناقتاعان ساليقالى وي-تۇجىرىمدارىن ورتاعا سالادى. ارادا عاسىرعا جۋىق مەزگىل وتسە دە، ادامزات بالاسىنىڭ عىلىمنىڭ عالامدانۋ كوشىندە ءوزىنىڭ ۇلتتىق بولمىسىن جوعالتپاۋى ەڭ وزەكتى ماسەلە ەكەنىن العاشقى رەفورماتور-عالىم دا كەيىنگى زاماناۋي كاسىبي-عالىم دا ايتادى. كەنجەعالي ساعاديەۆ جاھاندانۋ داۋىرىندەگى ءتۇرلى جاڭارتۋلاردىڭ جاڭاشىلدىعى ۇلتتىق رۋحىمىزدىڭ دىڭگەگىن شايقامايتىنىنا سەنىمدى. ونىڭ پايىمداۋىنشا، جەر بەتىندەگى بارلىق ۇلتقا ورتاق تەحنيكا عىلىمدارىمەن قاتار، ءار ۇلتتىڭ بولمىسىن تانىتاتىن ۇلتتىق عىلىمى - ونىڭ ءتىلى، ادەبيەتى، ونەرى، مادەنيەتى، تاريحى ءبىر سوزبەن ايتقاندا گۋمانيتارلىق عىلىمى قاتار دامىپ، بىرگە جۇرگىزىلىپ وتىرۋ كەرەك ەكەن. ءوزىنىڭ كەلەلى ويىن «عىلىمسىز عۇمىر - تۇل» دەپ قورىتادى تاۋەلسىزدىك كەزەڭنىڭ بۇگىنگى كاسىبي-عالىمى.

كەنجەعالي ساعاديەۆتىڭ ەكىنشى كىتابى وسى العاشقى كىتاپتىڭ جالعاسى ىسپەتتى. مۇندا بۇگىنگى ەگەمەندى قازاقستانداعى ەكونوميكا عىلىمىنىڭ ەلىمىزدەگى ءوندىرىستىڭ بارلىق سالاسىنداعى تۇراقتى دامۋ جولدارىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى ءسوز بولادى. ەكونوميست-عالىم قازاق عىلىمىنا كەڭىنەن ەنگەن ەكونوميكا تەرمينىنىڭ ادامزات قوعامىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋ ۇردىسىندە قاتار جۇرەتىن ەگىز ۇعىم ەكەنىن جاڭاشا پايىممەن تۇسىندىرەدى. ءارى بۇل سالاداعى وي-تانىمنىڭ «وتكەنى، بۇگىنى، كەلەشەگى ۇنەمى جالعاستىقتا دامىپ، ءوربىپ وتىراتىنى تابيعي قۇبىلىس ياعني، ۇرپاقتار ۇندەستىگى» دەپ تانيدى. ول عاسىر باسىنداعى ۇلت زيالىلارىنىڭ ەكونوميكا سالاسىنداعى وي-تۇجىرىمدارىنا «احمەت بايتۇرسىنۇلى جانە الاشورداشىلاردىڭ ەكونوميكالىق كوزقاراسى» اتتى تاقىرىپ اياسىندا كەڭىنەن توقتالىپ، ادامزاتتىڭ دامۋ تاريحىنداعى جويقىن وزگەرىستەرگە شولۋ جاسايدى. ماسەلەن، احمەت بايتۇرسىنۇلى عاسىر باسىنداعى ۇلتتىق مادەنيەتتىڭ شىڭى عانا ەمەس، قازاق حالقىنىڭ كوسەمى دەپ دارىپتەلۋىنىڭ تىلسىم تاريحىنا توقتالادى. ۇلتىمىزدىڭ ار-وجدانى دەپ تانىلعان احاڭ باستاعان الاش زيالىلارىنىڭ عاسىر باسىندا قالاعان الەۋمەتتى-ەكونوميكالىق پلاتفورماسىنىنىڭ بۇگىنگى تاڭداعى تاريحي جانە ەكونوميكالىق عىلىمدارىنىڭ ماماندارى تاراپىنان جەتكىلىكتى كوڭىل ءبولىنىپ، زەرتتەلمەي وتىرعانىنا وكىنىش بىلدىرەدى.ءۇشىنشى، ءتورتىنشى كىتابىندا قازاق ەلى وركەنيەتتى 50 ەلدىڭ قاتارىنا ەنۋ ءۇشىن زايىرلى مەملەكەت رەتىندە ونىڭ بۇگىنگى كەلبەتى قانداي بولۋىنىڭ شارتتى جولدارى ءارى ەكونوميكاسى دامىعان ەلدەرمەن قالاي يىقتىرەسۋدىڭ قاجەتتىلىكتەرى تۋرالى وي-تانىمدارى مەن پايىم-تۇجىرىمدارى ايتىلعان.

قوستاناي وبلىسى، ارقالىق وڭىرىنە قاراستى تورعاي - ەلىمىزدىڭ ورتالىق ايماعىنداعى سارىارقانىڭ بەل ورتاسىندا ورنالاسقان بەتپاق دالالاردىڭ ءبىرى. تورعاي دالاسى - قازاق ەلىنىڭ كىندىگى سانالاتىن ۇلىتاۋمەن شەكتەسەدى. ياعني، سوزىلعان سار دالانىڭ ءبىر شەتى - كۇنشىعىس جاعىندا جەزقازعاننىڭ كەڭ جازيرالارىمەن تۇيىسسە، سولتۇستىگى اقمولا، قاراعاندى اۋماعىنا بارىپ قۇلايدى. باتىسىندا اقتوبەنىڭ حرومتاۋى قوس وڭىرگە ورتاق مەكەن بولسا، وڭتۇستىگى قىزىلوردانىڭ بۇيرا قۇمىمەن شەكتەسە، ءيىن تىرەسىپ جاتىر. مىنە، وسى ەجەلگى تورعايدىڭ تاريحي اتاۋى، سول ەلدەن تۇلەپ ۇشقان حاس ۇلدارىمەن اسقاقتاپ، بارشا بۇقاراعا ايان بولسا، ال سول تورعايدان شىققان تاريحي تۇلعالاردىڭ ەرەكشە قاسيەتپەن دارالانۋى، كونە تورعاي توپىراعى كيەسىنىڭقۇدىرەتىلىگىنەن بولسا كەرەك.ىلايىم، بابالار مۇراسىمەن رۋحتاناتىن ەل ازاماتتارىنىڭ قاتارى كوبەيىپ، ۇلت مۇددەسىنە جۇمىس جاساعاي دەپ تىلەيىك.

يماحانبەت رايحان ساحىبەكقىزى،
احمەت بايتۇرسىنۇلى مۇراجاي-ءۇيىنىڭ ديرەكتورى    
ABAI.KZ