جەلتوقسان وقيعاسى كەزىندە، ءبىرىنشى كۇنى ولجاستىڭ (سۇلەيمەنوۆ) بولمەسىندە شاعىن ماجىلىستە وتىر ەدىك، قابىلداۋ بولمەسىنەن بىرەۋ تەلەفونعا شاقىردى. وسىنى حابارلاعان سەكرەتار قىزعا «قوسا عوي» دەپ تەلەفون ترۋبكاسىن الدى. بىرەر سەكۋند ار جاقتاعى ادامدى تىڭداپ بولدى دا ترۋبكانى ورنىنا سالىپ قويدى. ءوڭى بۇزىلىپ سالا بەردى.

– قارت كوممۋنيست، اتى-ءجونىن اتاعان جوق، – دەدى ولجاس. – الاڭعا شىققان بۇزىقتار سەنىڭ سوزىڭە ەرگەندەر، سەنىڭ ولەڭدەرىڭدى وقىپ جەلىككەندەر. وسىنىڭ بارىنە سەن كىنالىسىڭ دەيدى.

تاعى ءبىر-ەكى ادام ىلە-شالا تەلەفون سوعىپ ەدى، المادى. كوڭىلى بۇزىلىپ، جايى بولماي، قاباعىن شىتىپ ورنىنان تۇردى. «باسىم اۋىرىپ تۇر» دەپ ۇيىنە كەتتى.

سول كۇنى جازۋشىلار وداعىنىڭ قاسىنان وتەتىن داڭعىلمەن جاستار كولونناسى لەك-لەگىمەن اعىلىپ جاتتى. ەكى-ءۇش رەت كولوننا توقتاپ، جاستار «ولجاس! ولجاس!» دەپ ايقاي سالدى. ءبىر توپ جىگىت وداققا كىرىپ، ولجاستى ىزدەدى. ونىڭ “اۋىرىپ ۇيىنە كەتكەنىن” ايتتىق.

...ولجاس پەن كولبيننىڭ ارا قاتىناسىنا قايران قالۋشى ەدىم. كولبين قوناەۆپەن جاقسى بولعان ادامداردى اياعان جوق. كەيىن سولار كولبيننىڭ الدىنا كەلىپ، قوناەۆتى قانشا جامانداسا دا جىبىمەدى. ال، ولجاس ويتكەن جوق، قوناەۆتى سىيلايتىنىن، قادىرلەيتىنىن جاسىرعان جوق، تالاي جينالىستاردا اشىق ايتىپ ءجۇردى. كولبين وسىنى كوتەردى، كەك تۇتپادى، ولجاستى قۋدالاپ، سوڭىنا تۇسپەدى. ولجاستى جامانداۋشىلار دا ونى وسى ارادان ۇستاپ، كولبيننىڭ قاحارىنا ىلىكتىرگىسى كەلدى. بىراق، ودان ەشتەڭە شىقپادى. كولبيننىڭ ولجاس تۋرالى جەكە پىكىرى، قارىم-قاتىناسى ونداي كەكشىلدىككە جىبەرمەگەن سياقتى.

ولجاس ءوزىن كولبينمەن تەرەزەسى تەڭ ادامداي ۇستادى. ونىمەن دە ەركىن سويلەسەتىن. ءبىر رەت موسكۆادان ءبىر جينالىستان الماتىعا قاراي ۇشقاندا، كولبين مەن ولجاس الدىڭعى ورىندا قاتار وتىرىپ كەلدى. ەكى ارا ءتورت ساعاتتىق جەر. وسى ءتورت ساعات بويى ەكەۋى اڭگىمەلەسىپ وتىردى. سوندا سول ماڭايدا ۇكىمەت مۇشەلەرى، مينيسترلەر دە بولدى، بىراق بىرەۋى كولبيننىڭ قاسىنا جاقىنداي العان جوق. كولبين دە ولجاستان باسقا ەشكىمگە ءتىل قاتقان جوق.

كولبيندى ولجاسقا قارسى ايداپ سالعىسى كەلگەن ادامدار كوپ بولدى. تومەندەگى جازۋشىلاردىڭ جامانداۋى ءوز الدىنا، ال كولبيننىڭ ماڭايىنداعىلار دا قاتتى ارەكەت جاساپ باقتى. يدەولوگيانى باسقارعان حاتشى كاماليدەنوۆ پەن ونىڭ ماڭىنداعىلار دا ولجاستىڭ سىرتىنان قانشاما قارسى اشكەرەلەۋشى ماتەريالدار جيناپ، كولبيننىڭ الدىنا توسۋمەن بولدى. وداق جۇمىسىن قاراعان بيۋرو ماجىلىسىندە يدەولوگيا حاتشىسى ولجاستىڭ قانشا كۇن جۇمىسقا شىقپاعانىن ايتىپ جامانداعاندا كولبين قاباق شىتقان جوق، مۇنىسى نە دەمەدى، ەلەۋسىز قالدىردى. بىراق، ول دا ءتىرى جان عوي، جامانداپ كەلە بەرگەن سوڭ ويلانىپ قالاتىن كەزى دە بولادى ەكەن. اۋەزوۆتىڭ 90 جىلدىعىن تويلاعاندا وسىنداي جاي بولدى. رەسپۋبليكا سارايىندا سالتاناتتى ماجىلىستە ءبىرىنشى بولىپ كولبين سويلەدى. ودان كەيىن ءسوز ولجاسقا ءتيدى. ولجاس اۋەزوۆ تۋرالى ويىن بىتىرگەننەن كەيىن زال ورنىنان تۇرىپ، ۇزاق قول شاپالاقتادى. كولبينگە ءدال مۇنداي قوشامەت كورسەتىلمەدى.
يدەولوگيا حاتشىسى كاماليدەنوۆ وسىنى پايدالانىپ، ولجاس زالعا تەك ءوز جاقتاستارىن عانا جيناپ، ادەيى جاسادى، ءسىزدىڭ بەدەلىڭىزگە نۇقسان كەلتىرگىسى كەلدى دەپ شاعىستىرىپ، جانتىقتىققا بارادى.

– كولبين مەنى شاقىرىپ، وسى راس پا دەپ سۇرادى، – دەدى ولجاس كەيىن اڭگىمەسىن ايتىپ. – مەن اۋەزوۆتىڭ مەرەكەسى كەزىندە اۋرۋحانادا جاتىپ ەدىم. سويلەيتىن ءسوزىمدى سوندا دايىندادىم. باس دارىگەردەن سۇرانىپ، ەكى ساعاتقا سالتاناتتى ماجىلىسكە بارىپ قايتتىم. مەن قاي جەردە ءجۇرىپ كىسى جينايمىن. ءۇش مىڭ ادام سياتىن ۇلكەن زالعا مەن قاي جاقتاسىمدى شاقىرام. وداققا تيگەنى 400 شاقىرۋ بيلەتى. قالعانىن قالالىق، اۋداندىق پارتيا كوميتەتتەرى تاراتتى. وسىنىڭ ءبارىن كولبينگە ايتىپ ءتۇسىندىردىم، – دەدى ولجاس يدەولوگيا حاتشىسىنىڭ قىلىعىنا ىزا بولىپ.

ولجاس پەن «كىشكەنتاي» حاتشىنىڭ ارالارى وسىلاي شيەلەنىسىپ كەتتى. حاتشى سونشاما ءوشى كەتكەندەي سوڭىنا ءتۇستى. بۇرىنعى حاتشىلارداي ەمەس، بوسقا تىراشتانىپ، اۋرە بولدى. كىشكەنە حاتشىنىڭ قاتەلىگى وسى ەدى. قانداي
تورە بولماسىن، ۇلى اقىندارمەن الىسىپ، ابىروي تاپقان ەمەس. تاريح بەتىنە قاراماعان بىلىمسىزدىك تە كەيدە وسىلاي ورعا جىعادى ەكەن.

بەكەجان تىلەگەنوۆ

Abai.kz