بۇگىن استانادا العاشقى ورتالىق ازيا مەديافورۋمى ءوتىپ جاتىر. 100-دەن استام سپيكەردى، حالىقارالىق دەڭگەيدەگى بەلگىلى عالىمدار، ساياساتكەرلەر، جۋرناليستەر، بەدەلدى ساراپشىلار مەن مەديا سالاسىنداعى حالىقارالىق ۇيىم وكىلدەرىن جيناعان فورۋمدا ورتالىق ازيادا ورتاق مەديا كەڭىستىك قۇرۋ يدەياسى ەكى كۇن بويى تالقىلانباق.

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ءى ورتالىق ازيا مەديافورۋمى قاتىسۋشىلارىنا قۇتتىقتاۋ حات جولدادى. ونى پرەزيدەنت كەڭەسشىسى ەرلان قارين وقىپ بەردى.

«سىزدەردى ءى ورتالىق ازيا مەديا فورۋمىنىڭ اشىلۋىمەن قۇتتىقتايمىن! بۇقارالىق كوممۋنيكاتسيالار قارقىندى دامىعان قازىرگى زاماندا مەديا سالاسىندا تاجىريبە الماسۋ جانە وڭىردەگى مادەني-گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىق اياسىن كەڭەيتە ءتۇسۋ ايرىقشا ماڭىزدى. ايماقتاعى تانىمال جۋرناليستەردىڭ، ساراپشىلار مەن مەديا مەنەدجەرلەردىڭ باسىن قوسقان فورۋم مامانداردىڭ كاسىبي پايىمدارىن بىرلەسە تالقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن بىرەگەي پىكىرتالاس الاڭى. وسى ولكەدەگى مەملەكەتتەردىڭ جان-جاقتى ىقپالداستىعى باۋىرلاس حالىقتاردىڭ باي تاريحى مەن ورتاق مۇراسىنا نەگىزدەلگەن. بيىل اعايىن ەلدەردىڭ اراسىندا ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورناعانىنا 30 جىل تولىپ وتىر»، - دەلىنگەن پرەزيدەنت قۇتتىقتاۋىندا.

سونداي-اق پرەزيدەنت وسى فورۋمدا ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرى باسشىلارىنىڭ 4-كونسۋلتاتيۆتىك كەزدەسۋىندە ۇسىنعان وڭىرلىك ورتاق تەلەارنا اشۋ نەمەسە ارنايى سايت قۇرۋ يدەياسىنىڭ تالقىلاناتىنىن اتاپ وتكەن.

ورتالىق ازيا مەديا فورۋمىنىڭ قاتىسۋشىلارى وڭىرلىك بىرەگەيلىك، جاڭا مەديانى دامىتۋ، جاساندى ينتەللەكت تەحنولوگيالارىن مەديادا قولدانۋ، ورتالىق ازياداعى كرەاتيۆتى يندۋستريانىڭ دامۋى، پوست-شىندىق كەزەڭىندەگى اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك، مەديا سالاسىنداعى ءبىلىم بەرۋ ترانفورماتسياسى، ءوزارا ىنتىماقتاستىقتاعى حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ ورنى، ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋداعى گەندەرلىك تەڭدىكتىڭ ءرولى، وڭىرلىك جانە جاھاندىق كووپەراتسيا مۇمكىندىكتەرى سياقتى كوكەيكەستى ماسەلەلەردى نازارعا الادى.

فورۋمدا ءسوز سويلەگەن تۇركيانىڭ 11-ءشى پرەزيدەنتى ابدۋللا گۇل قازاقستانداعى رەفورمالاردىڭ ەلدەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا ۇلكەن ۇلەس قوساتىنىن اتاپ ءوتتى.

«پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ەلدەگى ۇلكەن وكىلەتتىكتەردى پارلامەنتكە بەرۋ، جۇرتشىلىقپەن جانە ۇكىمەتپەن قارىم-قاتىناستى ارتتىرۋ ءۇشىن، شەشىم قابىلداۋدا قازاقستاندىق ينستيتۋتتارعا ۇلكەن وكىلەتتىكتەر بەرۋ ءۇشىن تاڭعاجايىپ رەفورمالارعا باستاماشى بولدى. بۇل رەفورمالار بيلىكتىڭ ورتالىقسىزدانۋىنا، مونوپوليانىڭ الدىن الۋعا ىقپال ەتەدى جانە ارينە، ادامداردىڭ مەملەكەتتى باسقارۋعا قاتىسۋىن قامتاماسىز ەتەدى. سونىمەن قاتار، بۇل رەفورمالار حالىقارالىق سەرىكتەستەرگە ءتۇرلى سالالارداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى ابدۋللا گۇل.

ول سونداي-اق ۇكىمەتتەردىڭ ەركىن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنان قورىقپاۋى كەرەگىن ايتتى.

«وسىلايشا ءبىز ادامداردىڭ ارمان-مۇددەسىن كورسەتەتىن رەفورمالارعا شاقىرا الامىز. ەكىنشى جاعىنان، بۇل رەفورمالار پاكەتىنىڭ كورىنىسى بولۋى مۇمكىن. باق ينستيتۋتى مەملەكەتتىك باسقارۋعا ەلەۋلى قيىندىق تۋدىراتىن كەز كەلگەن دەزينفورماتسيا ارەكەتتەرىنەن تازارتادى. باق قوعامدى اعارتىپ، جالعان اقپاراتتان قورعاۋى كەرەك، اعارتۋشىلىق، ءبىلىم بەرۋ ءرولىن اتقارۋى كەرەك. جاساندى ينتەللەكت پەن ۇلكەن دەرەكتەردىڭ ارقاسىندا باق جاڭا تەحنولوگيادا ارتىقشىلىققا يە بولا الادى، ولارسىز قازىرگى ءومىردى ەلەستەتە المايمىز. وسىلايشا، ءبىز بۇل تەحنولوگيالاردى قوعام يگىلىگى ءۇشىن پايدالانۋىمىز كەرەك، قۇقىقبۇزۋشىلىق پەن كيبەرقىلمىسقا جول بەرمەۋىمىز كەرەك. وسىلايشا، الەۋمەتتىك جەلىلەردە ارازدىقتى، جالعان اقپاراتتى سەبۋگە تىرىسۋدىڭ الدىن الۋ قاجەت. سونىمەن بىرگە، ۇكىمەتتەر ەركىن، اشىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنان قورىقپاۋى كەرەك. ەركىن باق ەسەپ بەرۋ، اشىقتىق ءۇشىن وزدەرى كۇرەسەدى جانە دۇرىس باسقارۋعا ىقپال ەتەدى. جاھاندىق ماڭىزدىلىعىن كورسەتەتىن ورتالىق ازيا ەلدەرى الەم بوستاندىعىمەن ءبىر تولقىندا بولاتىن باق-تى دامىتۋى كەرەك. وسىلايشا، بۇل ءبىزدى بولاشاققا دايىندايدى»، - دەيدى ابدۋللا گۇل.

ال «ۆالداي» حالىقارالىق پىكىرتالاس كلۋبىنىڭ دامۋ جانە قولداۋ قورى باسقارماسىنىڭ توراعاسى اندرەي بىستريتسكي قازىرگى زامانعى جۋرناليستيكانىڭ باستى ماسەلەلەرىمەن تانىستىردى.

«ەڭ باستى پروبلەما - اقپاراتتار دەرەككوزىنىڭ كوپتىگىنەن باعدار جاساۋ قيىنعا ءتۇسىپ وتىر. ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى مەديالار اراسىنداعى ايىرماشىلىق جويىلىپ بارادى. شارتتى تۇردە ايتار بولساق، قانداي دا ءبىر جۋرنال سالماقتى دۇنيە جازسا، ەندى ءبىر گازەت كەشە عانا ءارىپ تانىعان، ەشتەڭە بىلمەيتىن ادام دا جەڭىل وقي الاتىن ماقالا باسادى.

مۇنداي جاعدايدا نە ىستەۋگە بولادى؟ اقپاراتتى بارىنشا قىسقا نەمەسە ورايلى جازۋعا تىرىسۋ كەرەك. ءتۇرلى ادىستەر ويلاپ تابۋعا بولادى. جالپى، ساراپتامالىق اقپاراتتى قولداناتىن ادامداردىڭ مىندەتى - باعدارلاماسىنا قىزىعۋشىلىقتى ارتتىرۋ، اۋديتورياسىن ۇلعايتۋ. ال بۇل اقپاراتتى شىعارۋعا جانە تۇسىنۋگە تىرىساتىن ادامداردىڭ مىندەتى – شىنايى جاعدايدا نە بولىپ جاتقانىن تۇسىنىكتى تىلدە جەتكىزۋ. الايدا، بۇگىندە جاۋاپتان ساۋال كوپ»، - دەدى ول.

قر پرەزيدەنتى جانىنداعى ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىنىڭ ديرەكتورى اسقار وماروۆ ايتۋىنشا، بۇگىندە بۇكىل ءبىر رەداكتسيانى ۇستاپ وتىرۋدىڭ قاجەتى جوق.

«اقپاراتتار اعىنى ارتقان كەزدە بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى دا كوبەيە تۇسەدى. وزىندىك اقپاراتتىق نەمەسە كونتەنتتىك باعىت قۇرۋ مۇمكىندىگى ارتىپ كەلەدى. بۇگىندە بۇكىل ءبىر رەداكتسيانى ۇستاپ وتىرۋدىڭ قاجەتى جوق. ءوزىڭ ءۇشىن قانداي دا ءبىر بوس كەڭىستىك تاۋىپ الىپ، سول باعىتتا جۇمىس ىستەۋ قاجەت. سوعان وراي اقپارات اعىنى دا ارتا تۇسەدى. ەگەر 90-جىلداردىڭ باسىندا قولدانۋشى كۇنىنە 20-30 حابارلاما السا، بۇگىندە ول 2-3 مىڭ اقپارات الۋى مۇمكىن. سوندىقتان ول قاتەلەسەدى، كۇماندى اقپاراتتار دا تۇسە باستايدى. دەگەنمەن، ەرتە مە، كەش پە بۇل جايت تۇتىنۋشىنىڭ اقپاراتتى تاڭداي باستاۋىنا الىپ كەلەدى. سول سەبەپتى مەدياساۋات، اقپاراتتىق گيگيەنا قالىپتاسادى»، - دەدى اسقار وماروۆ ءى ورتالىق ازيا مەديافورۋمى بارىسىندا.

Abai.kz