بەلارۋستىڭ رەسەيگە ەكونوميكالىق جاعىنان تاۋەلدىلىگى ونىڭ ساياسي، سونىڭ ىشىندە، گەوساياسي تاۋەلدىلىگىنە الىپ كەلگەنىن بارشا جۇرت بىلەدى. ۋكرايناعا قارسى سوعىس اشىپ، الەمدىك بويكوت پەن سانكتسيالارعا ۇشىراعان رەسەيدىڭ ەڭ جاقىن ءارى ەڭ سەنىمدى وداقتاسى ءدال وسى بەلارۋس ەكەنىن الەم جۇرتشىلىعى كۇندە كورىپ وتىر.

باسقاسىن ايتپاعاندا، رەسەيدىڭ اسكەري مانەۆرلەرىنە دە ورىسقا باۋىرلاس بۇل ەل تىكەلەي قاتىسىپ وتىر.

ءجا. ول بەلارۋس باسشىلىعىنىڭ ساياسي تاڭداۋى دەپ تانيىق. ءار ەلدىڭ ءوز ۇلتتىق مۇددەسى بار. بالكىم، لۋكاشەنكو سول تۇرعىدان ويلاپ، شەشىم قابىلداپ وتىرعان بولار.

بىراق ءوزىنىڭ ۇستانىمىن باسقا ەلدەرگە تاڭىپ نەسى بار ەكەن؟

كەشە عانا ۇحشۇ-نىڭ جاڭادان تاعايىندالعان باس حاتشىسى يمانعالي تاسماعامبەتوۆتى قابىلداپ وتىرىپ، ول:

«ەگەر دە بىرەۋ ۋكراينا مە رەسەي اراسىنداعى قاقتىعىس – ءبىزدىڭ قاتىعىس ەمەس، ءبىر جەردە تىپ-تىنىش وتىرىپ-اق، قۇتىلامىز دەپ ويلاسا، مۇلدەم ولاي ەمەس، ولاي بولمايدى. ۋاقىتى كەلەدى، ول الىستا ەمەس، ەرتەڭ-اق كەلەدى، سول كەزدە اركىم ءوز پوزيتسياسىن انىقتاۋى ءتيىس. ءوزىنىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرىنە قارسى بولسىن دەپ تۇرعان جوقپىن. بىراق ءوزىمىزدىڭ وداقتىق كەمشىن تۇستارىمىزبەن بىرگە ءبىز بىرلەسە قيمىلداۋىمىز ءۇشىن ءوز ساياساتىمىزدى، ءوز باعىتىمىزدى ناقتى انىقتاپ الۋىمىز كەرەك».

مەنىڭشە، ونسىز دا رەسەيدىڭ باسقىنشىلىق ساياساتىن اشىقتان-اشىق قولداپ كەلە جاتقان لۋكاشەنكونىڭ ءدال قازىر، ءدال سول جەردە، ءدال وسىلايشا كوسىلۋىنىڭ بىرنەشە سەبەبى بار.

بىرىنشىدەن، ءوزىنىڭ اعاسى ءھام ارىپتەسى – پۋتينگە ۆاسسالدىق سيگنال بەرۋ: «مەن باسقالارداي ەمەسپىن، مەن سىزگە ادالمىن، سونى ءبىلىپ ءجۇرىڭىز!». ۇحشۇ-عا مۇشە ەلدەرىنەن وسىلايشا اقىل ايتىپ، جاريا تۇردە بەلسەندىلىك تانىتىپ، كوزگە ءتۇسىپ قالۋىنىڭ ارتىندا تاعى دا رەسەي جاعىنان قارجىلىق جانە باسقا پرەفەرەنتسيالار دامەتۋ تۇر ما، كىم ءبىلسىن. ەڭ باستىسى – وتكەن پرەزيدەنت سايلاۋىنىڭ قورىتىندىسىمەن كەلىسپەي، بۇكىل بەلارۋس حالقى كوتەرىلگەندە، لۋكاشەنكو رەجيمىنىڭ بىردەن-ءبىر كەپىلى ءدال وسى پۋتين بولعان.

ەكىنشىدەن، مۇنداي ءسوزدى لۋكاشەنكونىڭ اۋزىنا ءپۋتيننىڭ ءوزى سالىپ وتىرۋى دا عاجاپ ەمەس. ون كۇننەن كەيىن رەسەيدىڭ ۋكرايناعا قارسى سوعىس اشقانىنا ءبىر جىل تولماق. ال كەز كەلگەن اتاۋلى داتا نە ىستەپ، نە قويعانىڭ، قانداي جەتىستىكتەرگە جەتكەنىڭ تۋرالى ەسەپ بەرۋدى تالاپ ەتەدى. كرەمل قانداي ەسەپ بەرمەك؟ ءبىر-ەكى اپتادا كيەۆتەن ءبىر شىعامىز دەگەن بليتسكريگ جوسپارىنىڭ كۇلى كوككە ۇشتى. سانكتسيالار مەن باسقا دا تىيىمدارعا تاپ بولعان ەكونوميكانىڭ جاعدايى اناۋ. شەتەل شوتتارى مەن ۆيللالارىنان ايرىلىپ، ول جاققا شىعا الماي قالعان بيزنەس جانە ساياسي ەليتا ىشتەن تىنىپ، جارىلايىن دەپ وتىر. ونىڭ ءوزى ساراي توڭكەرىسىنە الىپ كەلۋى ابدەن مۇمكىن. تەلەپروپاگاندامەن ساناسى ابدەن ۋلانىپ، الدىندا «كرىم ناش!»، - دەپ مالاقايىن اسپانعا لاقتىرىپ قۋانعان حالىق تا بىرتىندەپ كوزىن اشا باستاعان سياقتى. وسىنداي جاعدايدا پۋتين مىرزا ءوز كورشىلەرى مەن وداقتاستارىن ءبىر سىناپ العىسى كەلگەندەي. ايتپاقشى، ول ءسوزدى ءوزى دە جىل باسىندا ايتقان جوق پا؟ ەاەو توراعالىعىن ءوز قولىنا العان ول «ەاەو ساياسي جاعىنان دا ىنتىماقتاسا ءتۇسۋى قاجەت» دەگەندەي ۇندەۋ تاستاعان-دى. ەندى، مىنە، لۋكاشەنكو ونىڭ سول ءسوزىن ودان ءارى دامىتىپ وتىر. الدىن-الا كەلىسىلگەن ستسەناري ەمەي نە؟

ءۇشىنشى ماسەلە ۇحشۇ مۇشەسى – قازاقستانعا دا تىكەلەي قاتىستى. بيلىكتەگى ءبىزدىڭ بىلگىشتەر دە ۇحشۇ تۋرالى اڭگىمەنىڭ ءدال وسى جاققا ويىساتىنىن الدىن-الا بولجاعان بولار. قازاقستاننىڭ تۇپكى مۇددەلەرى مەن حالىقارالىق احۋالدى ەسكەرە وتىرىپ، اربانى دا سىندىرمايتىن، وگىزدى دە ولتىرمەيتىن جاۋاپتى ازىرلەپ جاتقان شىعار. ونىڭ نەگىزىندە پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ دنر مەن لنر-دى مويىندامايتىنىمىز تۋرالى مالىمدەمەسى جاتۋى ءتيىس دەپ سانايمىن.

سول ۇستانىمنان ايرىلماساق، لۋكاشەنكو ايتىپ وتىرعان، ۋكراينا مەن رەسەي اراسىنداعى قاقتىعىستىڭ بىزگە ەش قاتىسى جوق بوپ شىعادى!

ويتكەنى، ۇحشۇ جارعىسىنىڭ 4 بابىنا ساي ۇيىمعا مۇشە ەلدەر ءبىر-بىرىنە اسكەري كومەكتى «ول ەلدىڭ حاۋىپسىزدىگىنە، تۇراقتىلىعىنا، تەرريتوريالىق تۇتاستىعى مەن ەگەمەندىگىنە اسكەري شابۋىلعا ۇشىراعاندا عانا بەرە الادى».

ازىرشە رەسەي اۋماعىنا شابۋىل جاساپ جاتقان ەشكىم جوق! سوعىس ۋكراينا جەرىندە ءوتىپ جاتىر.

ءامىرجان قوسان

Abai.kz