سايلاۋ - جاڭا، ادەت - ەسكى مە؟
سايلاۋالدى ناۋقانى باستالعاننان بەرى تاۋەلسىز ۇمىتكەرلەرگە جاسالىپ جاتقان قۇيتىرقىلىقتارعا كۋا بولىپ كەلەمىز. وسك تىركەۋىن تىركەپ الىپ، كانديداتتاردى شەتتەتىپ جاتقان وقيعالار ازا ەمەس. مىسالى حيميا عىلىمدارىنىڭ PhD دوكتورانتى اياتجان احمەتجان ءوزىنىڭ سايلاۋدان شەتتەتىلگەنى تۋرالى الەۋمەتتىك جەلىسىندە جازدى.
«سايلاۋ كوميسسياسى ءماجىلىس پەن ءماسليحاتتى اجىراتا المايدى... (مەنى) قازاقستان رەسپۋبليكاسى سايلاۋ تۋرالى زاڭنىڭ 89 بابىنىڭ 3-4 تارماعى بويىنشا شەتتەتكەن. ال بۇل باپتىڭ ماسليحاتقا دىم قاتىسى جوق، ءماجىلىس دەپۋتاتىنا كانديداتقا ارنالعان باپ.
ال، مەن ماجىلىسكە ەمەس، ماسليحاتقا كانديداتپىن. ماسليحاتقا 104 باپ نورمالارى قولدانىلادى»، -دەپ جازدى ول. ۇمىتكەر ءوزىنىڭ ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزە بەرەتىنىن ايتتى.
بەلگىلى تاريحشى سۇلتانحان ءجۇسىپ تە سايلاۋدان شەتتەتىلىپ، ارتىنان قۇقىعىن قورعاپ، ۇمىتكەرلىك قۇقىن قايتارىپ الدى.
«وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، وتكەن جۇمادا (24.02) كەشكىسىن استاناداعى № 1 اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسياسى شاقىرىپ، استانالىق مەملەكەتتىك كىرىس دەپارتامەنتى جىبەرگەن دەكالاراتسيام بويىنشا سايلاۋ كوميسسياسى ءوزىمدى ۇمىتكەرلىكتەن شىعارعانىن مالىمدەدى. دەكلاراتسيامدا ءوزىم مەن جارىمنىڭ استاناداعى ۇلەسكەرلىك جولمەن العان باسپانامدى «كورسەتپەگەن» ەكەنمىن. بۇل - جالا... سونىمەن، تۋرا 3 تاۋلىكتەن سوڭ، دۇيسەنبىدە (27.02.) كۇنى قاتە دەكلاراتسيانى جىبەرگەن دەپارتامەنتكە بارىپ، ونىڭ وتىرىگىن بۇلتارتپاي دالەلدەپ بەرگەن سوڭ، كەشكىسىن استانا قالالىق جانە № 1 اسك توراعالارى، ءتىپتى الگى دەپارتامەنتتىڭ وكىلى مەنىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىمدى قالپىنا كەلتىرگەنىن جانە ەندى سايلاۋالدى ناۋقانىمدى جالعاستىرۋعا بولاتىنىن حابارلادى»، - دەپ جازدى سۇلتانحان ءجۇسىپ.
ءماجىلىس دەپۋتاتتىعىنا ۇمىتكەر ارمان شوراەۆ پەن حالىق پارتياسى اراسىنداعى تارتىستى دا ەستىگەن بولارسىزدار. حالىق اراسىندا ابىرويى بار، قولداۋعا يە ارمان شوراەۆتى ءدال سايلاۋ الدىندا سوتقا تارتۋ حالىق كوڭىلىنە كۇدىك ۇيالاتارى انىق.
تاۋەلسىز ۇمىتكەرلەرگە جاسالىپ جاتقان قۇيتۇرقى ارەكەتتەردەن ساياسي پارتيالار دا قالىس قالماعان سياقتى. «اق جول» پارتياسى تاياۋدا كوكشەتاۋ - استانا باعىتىنداعى جول بويىندا تۇرعان «اقجول» پارتياسىنىڭ سايلاۋ تۋرالى پلاكاتتارى مەن كانديداتتارىنىڭ سۋرەتتەرى جۇلىنىپ قالعانىن مالىمدەدى.
«جۇلىنىپ قالعان دەگەننەن گورى، ادەيى ىستەلىنىپ وتىرعان سياقتى. ويتكەنى «ادامنىڭ ءىزىن» انىق كورۋگە بولادى. مىقتى بانەرلار وڭايلىقپەن الىنبايدى، جەل ۇشىرىپ كەتۋى مۇمكىن ەمەس»،- دەيدى «اق جول» وكىلدەرى. اقمولا وبلىسىندا «اقجول» پارتياسى اتىنان ماجىلىسكە ۇمىتكەر مەرۋەرت قازبەكوۆانىڭ ايتۋىنشا، مۇنى «پارتياعا كوزقاراسى دۇرىس ەمەستەر ىستەۋى مۇمكىن».
ارينە، بيلىكتى سىناپ جۇرگەن قوعام قايراتكەرلەرى، جۋرناليستەر ينگا يمانباي، رىسبەك سارسەنباي، ەرمۇرات باپيلاردى وسك-نىڭ تىركەۋدەن وتكىزۋى قۋانتارلىق جاعداي. دەسە دە، قازاقستاننىڭ سايلاۋ جۇيەسى وزگەرتىلىپ، جاڭالىققا ۇمتىلىپ جاتقاندا، ەسكى ادىستەردىڭ ءالى دە قولدانىلۋى ەلدىڭ سەنىمىنە سەلكەۋ تۇسىرەدى.
Abai.kz