مەنى كەيىنگى كەزدەرى مىنا جان-جاعىنان جاۋ ىزدەپ، الاسۇرعان كورشىمىز - رەسەيدىڭ ءوزىنىڭ ەڭ جاقىنى دەيتىن ۋكرايىندىقتاردى بالا-شاعاسىنا دا قاراماي، قانى قارايىپ, قىرىپ جاتقان تۇستا بىزدەگى سەپاراتيستەردىڭ تىم كوبەيىپ بارا جاتقانى قاتتى الاڭداتادى. بۇلار الەمجەلىنى وزدەرىنىڭ ۇرانداتاتىن الاڭىنا اينالدىرعان سەكىلدى.

جالپى ۇلى دەرجاۆالىق شوۆينيزم اۋرۋىنا شالدىققان وزگە ۇلتتاردىڭ وكىلدەرى نەگىزىنەن ءبىزدىڭ تەرىستىك ايماقتا كوپ ۇشىراساتىندىعى ۇيرەنشىكتى جايتقا اينالعانى كوپشىلىككە بەلگىلى. مەن بۇل جەردە «وزگە ۇلتتاردىڭ وكىلدەرى» دەگەندى بەكەر ايتىپ وتىرعان جوقپىن. بىزدەگى سەپاراتيستەر تەك نەگىزىنەن ورىس ۇلتىنان قۇرالادى دەسەك، قاتتى قاتەلەسەسىز. ارينە، بۇلىك سالۋشىلاردىڭ ىشىندە ولاردىڭ ۇلەس سالماعى مول ەكەندىگى راس. بىلتىر قوستانايدا ءبىر ورىس جىگىتى ايداي الەمگە: «قازاقستاننىڭ سولتۇستىگى ورىس جەرى - رەسەيدىڭ ءبىر بولىگى»، - دەپ شايناڭداپ تۇرىپ، شايناعان. سودان، ارينە، ادەتتەگىدەي كەشىرىم سۇراپ قۇتىلدى.

ال جاقىندا وسىنداي ءبىر اقىل توقتاتتى دەگەن ورتا جاستاعى بىرەۋى پاۆلوداردىڭ اتىن وزگەرتۋگە قارسى ەكەندىگىن، جالپى سوعىس بولسا رەسەي جاعىنا شىعاتىندىعىن اشىق ايتىپ، باتىرسىنىپ تۇردى. بۇل دا ەرتەڭىنە قىسقا عانا كەشىرىممەن قۇتىلدى.

ءبىر قىزىعى، بۇل جولعىسى كوزىمىز ابدەن ۇيرەنگەن «ۇلى حالىقتىڭ وكىلى» ەمەس، قاراپايىم عانا مولداۆان بولىپ شىقتى. مىنەكەي، بىزدەگى «حالىقتار دوستىعىنىڭ» ايقىن كورىنىسى. بىزدەگى قازاقستان حالىق اسسامبلەياسى دەگەن مىقتى ۇيىمنىڭ «پارمەندى جۇمىسىنىڭ» ناتيجەسى.

جالپى، اشىعىن ايتۋ كەرەك، رەسەيگە قاراپ بۇيرەگى بۇراتىنداردىڭ ىشىندە ءوزىمىزدىڭ قاراكوز قازاقتارىمىز دا جەتەرلىك. مەن، ماسەلەن، وسى قوستانايدان كۇندىز-ءتۇنى رەسەيدىڭ تىلەۋىن تىلەپ، ۋكراينانى جەڭگەنىن اسا ساعىنا كۇتىپ، ۇيىندە تەك رەسەي تەلەارنالارىن عانا كورەتىن تۇتاس ءبىر ۇلكەن وتباسىن بىلەمىن. جانە وزدەرى بىزگە بوتەن دە ەمەس. مەنىڭ قارسى ايتقان ءبىر سوزىمە ءبارى بىردەي ورە تۇرگەلەدى. سوسىن امال جوق، «ماشايىقتان قاشايىق» دەگەندەي، تىم الىسىراق جۇرە تۇرۋعا كەلدى. مىنەكەي، سەپاراتيست دەگەندەرىڭ ۇيىمداسقان ۇلكەن ءبىر ينتەرناتسيونالدى توپ، ءوز يدەيادارىنا اسا بەرىك كۇش. ولارمەن ويناۋعا بولمايدى، «ە،نە قىلار دەيسىڭ، ايتار دا قويار»، دەپ ارقانى كەڭگە سالۋ دا قاۋىپتى.

مۇنى ايتىپ وتىرعان سەبەبەم، كەيىنگى كەزدەرى رەسەيگە قاراپ قۇلدىق ۇرىپ، ولار «قاشان كەلەر ەكەن»، دەپ ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ جۇرگەن ءوز قازاعىمىزدىڭ دا قاراسى كوبەيىپ جاتىر. وسى جاقىندا عانا ءوزىمىزدىڭ قىزىلجاردان وزگە ەمەس، ءوزىمىزدىڭ اتپالداي قازاق جىگىتى - رۇستەم قازەنوۆ الەمجەلىدەگى چات-رۋلەتكاعا كىرىپ الىپ: «مەن ەگەر رەسەيمەن سوعىس بولسا قازاقستانننىڭ ەمەس، رەسەي جاعىنا شىعىپ سوعىسامىن. جالپى، قىسقاشا ءتۇيىپ ايتار بولسام، ورىس جوق جەردە، قازاق دەگەن دە جوق»، - دەپ ايدى اسپانعا ءبىر-اق شىعاردى. ەندى بۇعان نە دەرسىڭ؟ ءوز قولىڭدى ءوزىڭ كەسەسىڭ بە؟ ءيا، بۇل دا كەلەسى جولى جارتىلاي عانا كەشىرىم سۇراپ قۇتىلدى. ەلىمىزدەگى قالىپتاسقان يگى ءداستۇر بويىنشا.

ارى قاراي وي قوزعالىق. ال بالالارىن نەگىزىنەن تەك ورىس مەكتەپتەرىنە بەرەتىن ورىستاردان باسقا ۇيعىر نە دۇنعان سەكىلدى اعايىنداردىڭ نە ويلايتىندارىن كىم ءبىلسىن؟ ولاردىڭ تازا پاتريوت ەكەندىگىن دە ازىرگە بايقاي قويعان جوقپىز. ال پاتريوت دەگەنىمىز، سول ەلدىڭ شىنايى ازاماتىمىن دەگەن جان بالاسىن الدىمەن سول ەلدىڭ مەمەلەكەتتىك تىلىندەگى مەكتەپكە بەرمەس پە؟ الدە مەنىكى قاتە مە؟

سوڭعى ءتۇيىن. ءبىزدىڭ ءوزىمىزدىڭ پاتريوتتىعىمىز دا شامالى. سەپاراتيستەردىڭ قاي-قايسىسىنا دا «بۇل ءسوزدى بايقاماي، ماستىقپەن ايتىپ قالىپ ەدىم» دەپ وتىرىك كەشىرىم سۇراعانسىپ، قازاقتى اقىماق ەتىپ، مۇرتىنان كۇلىپ جۇرە بەرەدى. زاڭ-زاكونىڭە تۇكىرگەنى بار. بۇلارعا دەگەن جاناشىرلىعىمىز بەن كەڭپەيىلدىگىمىز ەرەكشە. قازاقتاردى تازا ۇلتشىل ەتىپ شىعارعان باي-ماناپ راميل مۋحورياپوۆ دەگەن سابازعا ءتىپتى، ءبىر ەسكەرۋ ايتۋعا قورىققانىمىز سونداي، ونى اسا ادىلەتتى پروكۋرۋاتۋرامىز «سۇتتەن اق، سۋدان تازا» ەكەندىگىنە كوزى انىق جەتىپ، باسىنان سيپاپ قويا بەردى. قازىر شىرت-شىرت تۇكىرىپ، بوستاندىقتا تايراڭداپ ءجۇر. دەمەك، ونىڭ كەز-كەلگەن ورىسقا مەملەكەتتىك تىلدە جاۋاپ بەرگەنىمىز «ۇلتشىلدىق» بولىپ تانىلاتىندىعى زاڭ جۇزىندە بەكىتىلدى دەگەن ءسوز بولعانى عوي. العا، ماڭگۇرتتەر!

ال ەرمەك نارىمباي مەن مارعۇلان بورانباي سەكىلدى شىنايى پاتريوتتار تار قاپاستا ءالى وتىر. جاس تا بولسا، باس بولعان جانبولات مامايدى قاڭتار كوتەرىلىسىنىڭ ۇيىمداستىرۋشىسىنا اينالدىرا جازدادىق.

سونىمەن قازاق ەلى پاتريوتتارى تۇرمەدە وتىراتىن، ال وزدەرى سەپاراتيزمدى اشىق ناسيحاتتايتىن نيەتى بۇزىقتاردى كەشىرىم سۇراسا، باسىنان سيپاپ قويا بەرەتىن ەلگە اينالدىق. الدە، مەن بوتەن ەلدە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىن با؟ بالكىم، بۇل ءتىپتى، ءتۇسىم دە شىعار؟  مۇمكىن، بىرەۋلەرىڭ مەنى وياتىپ جىبەرەرسىزدەر؟

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz