قازاق ادەتتە «ەلۋ جىلدا ەل جاڭا» دەي­دى. كونەدەن كەلە جاتقان ءسوز بۇل. بىراق ءبىز، پەندەلەر، سول جاڭارۋدى بايقاماي دا قا­لاتىن ساتتەرىمىز بولادى. كوگىلدىر ەكرانعا زەر سالعان ادام قازاق تەلەارنالارىنىڭ دا جاڭارعانىن بايقايدى. بۇل جاڭارۋ ءسوز جوق «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىنا قاتىستى. ويتكەنى ۇلتتىق ارنانىڭ قازاق ءۇشىن ورنى بولەك. «سەگىز قىزىم ءبىر توبە، كەن­جەكەيىم ءبىر توبە» دەلىنەتىن ەدى الگى ءبىر ەرتەگىدە... «ەر توستىك» ەرتەگىسىندە. ءبىز ءۇشىن «ءبىر توبە» بولاتىن ارنا «قازاقستان» ۇلت­تىق تەلەارناسى. قازاق رۋحانياتىنىڭ جوق­تاۋشىسى بولا بىلگەن تەلەارناعا دا 55 جىل ەردىڭ جاسى بۇل.

قازاق ادەتتە «ەلۋ جىلدا ەل جاڭا» دەي­دى. كونەدەن كەلە جاتقان ءسوز بۇل. بىراق ءبىز، پەندەلەر، سول جاڭارۋدى بايقاماي دا قا­لاتىن ساتتەرىمىز بولادى. كوگىلدىر ەكرانعا زەر سالعان ادام قازاق تەلەارنالارىنىڭ دا جاڭارعانىن بايقايدى. بۇل جاڭارۋ ءسوز جوق «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىنا قاتىستى. ويتكەنى ۇلتتىق ارنانىڭ قازاق ءۇشىن ورنى بولەك. «سەگىز قىزىم ءبىر توبە، كەن­جەكەيىم ءبىر توبە» دەلىنەتىن ەدى الگى ءبىر ەرتەگىدە... «ەر توستىك» ەرتەگىسىندە. ءبىز ءۇشىن «ءبىر توبە» بولاتىن ارنا «قازاقستان» ۇلت­تىق تەلەارناسى. قازاق رۋحانياتىنىڭ جوق­تاۋشىسى بولا بىلگەن تەلەارناعا دا 55 جىل ەردىڭ جاسى بۇل.

ءبىز ەلۋگە كەلمەدىك ءالى. قۇداي بۇيىرتسا جەتەرمىز. بىراق ەلۋ جىلداعى وزگەرىستەردى سەزىنۋ ءۇشىن ءدال سونشا ۋاقىت تا قاجەت ەمەس ءتارىزدى. كوزىمىزدى اشقالى تاماشالاپ كەلە جاتقان ۇلتتىق ارنانىڭ جەتىستىكتەرىن كور­دىك قىسقا مەرزىمدە. تالاي سوقپاقتاردان وتكەن قازاق «قازاقستان» ۇلتتىق تەلەار­ناسى حالقىمىزدىڭ مادەنيەتiن، تاريحىن، ونەرiن كەڭىنەن ناسيحاتتادى، زور ۇلەس قوستى. ۇلت مۇددەسىنىڭ جوقتاۋشىسى بول­-دى. 2011 جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىنەن باستاپ، 100 پايىز قازاق تىلىندە اقپارات تاراتا باستاعان ۇلتتىق ارنانىڭ قازاققا ەڭبەگى ەرەن. بۇل ارنادا شەرحان مۇر­تازا اتا­­مىزدىڭ دا، نۇرتىلەۋ يمانعاليۇلىنىڭ دا قولتاڭ­باسى بار. «ات تۇياعىن تاي باسار» دەگەندەي ءبىز دە تەلەديدار سالاسىندا قىز­مەت جاساپ كو­رىپپىز. اعا­لار­دى ۇلگى ەتتىك، سولارعا قاراپ بوي تۇزەدىك. بۇل قاتارداعى جۋرناليستىك الدىڭعى بۋىنعا قاراتا ايتقانى. ال كوپ تەلەارنالار «قا­زاقستان» ۇلتتىق ارناسىنا قاراپ بوي ءتۇ­زەۋگە ءتيىس. ءبىزدىڭ ەلدە تاريحى ۇلتتىق ارنا­دان تەرەڭگە كەتەتىن تەلەارنا جوق.

ۇلتتىق ارنا كۇندىز-ءتۇنى ەلىمىزدىڭ تۇك­پىر-تۇكپىرىنە 40-تان استام ءارتۇرلى با­عىت­تاعى باعدارلامالاردى كورسەتىپ وتىر. قا­زاقتىڭ №1 تەلەارناسىن شەتەلدەگى با­ۋىر­لار دا قارايدى قازىر. ەل جاڭالىعىن ەس­تي­-ءدى، جاقسىسىنا سۇيەنەدى، جاعىمسىزىنا كۇيىنەدى.
ارىگە كەتپەي-اق قويالىق. ءبىز تاۋەلسىز­دىك العان جىلداردان بەرى ۇلتتىق ارنا­نىڭ قالاي تۇلەگەنىنە كۋا بولعان ۇرپاقپىز. اعالارىمىزدى قايدام، ءوزىمىز جۋرناليس­تيكا ماماندىعىن ارمان قىلعان ساتتەن-اق كوز الدىمىزدا بۇل ارنا. 1992 - 1994 جىل­دار ارالىعىندا ۇلتتىق ارنا تىزگىنىن قولى­نا العان شەرحان مۇرتازا جاڭالىقتارعا تىڭ سەرپىلىس اكەلگەنىن كوردىك. «شاراي­نا­نى» (جاڭالىقتاردى) رەسميلىكتەن قۇت­قاردى. ۇلتتىق ارنادا 1992 جىلعا دەيىن شاعىن فورماتتاعى تاڭعى تانىمدىق حا­بارلار بولدى. بىراق تىكەلەي ەفيردەگى ەڭ ال­عاشقى اۋقىمدى اقپاراتتى-سازدى ساۋىق­تىق «تاڭشولپان» باعدارلاماسى دا ارنانى حالىق جازۋشىسى، قوعام قايراتكەرى شەر­حان مۇرتازا باسقارعان تۇستا ەفيرگە شىق­تى. كوردىك، جاڭالىعىنا تامساندىق. ول كەزدە «تاڭشولپان» باعدارلاماسى جۋرنا­ليست يمانباي جۇباەۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن دۇنيەگە كەلگەنىن بىلگەن جوقپىز. كەيىن ەس­تى­دىك. كەيىن بىلدىك. بالالىقپەن ءمان بەرمە­گەن دە بولارمىز ول كەزدە. اۋىل بالاسى بولعان سوڭ ۇلتتىق ارنا­-دا كورسەتىلگەن ات سپورتىنا بايلانىستى باعدارلامالار دا قىزىقتىراتىن. «تايبۋرىل» اتتى باعدارلاما بار ەدى. ونى ءبىز ۇمىتا قويعان جوقپىز. ۇلتتىق ارنانى تاماشالايتىن قايمانا قازاق تا ۇمىتپاعانىنا كامىل سەنەمىن ءوز باسىم. بۇ­قارا ۇلتتىق ارنانىڭ «تاڭشولپان»، «ۇلت جانە سانا»، «تايبۋرىل» سىندى باعدارلا­ما­لارىن تامسانا ەسىنە الادى.

2002-06 جىلدارى عالىم دوسكەننىڭ تۇ­سىندا ۇلتتىق ارنا جاڭا فورماتتا جۇمىس ىستەگەنى دە ەسىمىزدە. ول كەزدى ۇمىتا قوياتىن­داي كوپ ۋاقىت وتكەن جوق. ءتىپتى «قازاق­ستان-1» ارناسىنىڭ ۇلتتىق ارنا اتاۋىنا وزگەرتىلگەن تۇسى دا سول كەزدەر. «شىننىڭ ءجۇزى»، «اقجۇنىس»، «التىن قاقپا»، «سايات»، «ءماڭ­گىلىك سارىن»، «ساعىنىش» سياقتى جوبالار حالىققا ءبىرتابان جاقىن، وتكىر جوبالار بولعانىن بىلەمىز. ول كەزدە ءبىز دە تەلەارنا قىزمەتىنىڭ ءمان-جايىن ۇعىنا باستاعان، جۋرناليست ماماندىعىنىڭ قى­زىعى مەن شىجىعىن سەزىنە باستاعان تۇسى­مىز ەدى. ۇلتتىق ارناداعى ارىپتەستەردىڭ الىمدىلىعى قىزىقتىراتىن. ءبىر عانا عا­لىم بوقاش جۇرگىزگەن «مەزگىل» باعدارلا­ماسىن الىڭىز. قانداي ەدى، ءا؟! بۇگىندە وتان­دىق تەلەارنالاردا «مەزگىلدەن» دە «مىقتى» باعدارلاملار بار شىعار. از عانا ۋاقىت ىشىندە ءبىراز دۇنيە وزگەردى عوي. بىراق ۇلتتىق تەلەجۋرناليستيكاعا، اسىرەسە، انا تىلىمىزدە ساراپتاما جاساۋ ىسىندە «مەزگىل» سانادا توڭكەرىس جاساپ كەتكەن-ءدى. بۇگىن سون­داي باعدارلامالاردىڭ بارلىعىن ۇلتتىق ارنانىڭ ءوسۋى، جاڭارۋ رەتىندە با­عالاپ وتىرمىز. جالپى، 55 جىلدى ارتقا تاستاعان قازاق تەلەۆيزياسى - شاڭىراعى بيىك، كەرەگەسى كەڭ - ۇلكەن مەكتەپ. بۇل مەكتەپتەن وتكەن­دەر - بىلىكتى ۇستازدار. مەن ءۇشىن نۇرتىلەۋ يمانعالي قايتالانباس شەبەرلىك مەكتەبى. تىڭنان تۇرەن سالىپ، جاڭا دۇنيە جاساۋعا جانى قۇمار جاس جۋرناليستەر ءۇشىن قا­زاقستان ۇلتتىق ارناسىنىڭ ۇيرەتكەنىنەن ۇيرەتەرى كوپ ءالى.

ۇلتتىق ارنا قازاقتىلدى اۋديتوريادا عانا ەمەس، بارلىق تەلەۆيزيالىق اۋدي­تو­-ريا بويىنشا دا وتاندىق وزگە تەلەارنا­لاردىڭ الدىنا شىقتى! ۇلت نامىسى، ۇلت ءتىلى ماسەلەسى كوتەرىلە قالسا، جاعىمدى جا­ڭالىق ەستىگىمىز كەلىپ تۇرادى، وسى ەكەۋىنە جانى اشيتىنداردىڭ سانى ارتسا ەكەن دەپ تۇرامىز ىشىمىزدەن. «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىنىڭ ۇلەس سالماعى مەن رەيتينگىنىڭ وسۋىنە ءتول ونىمدەرى ساپاسىنىڭ ارتۋى مەن قازاقتىلدى باعدارلامالاردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگى اسەر ەتكەن. مىنە، بۇل بوركى­مىزدى اسپانعا اتاتىن ءسات ەمەس پە؟ اينالىپ كەلگەندە «بازبىرەۋلەردىڭ» «تازا قازاقشا تەلەارنا جەتىستىككە جەتۋى مۇمكىن بە، ءاي، قايدام» دەگەن جالتاق، پىش-پىش ءسوز­دە­رى­-نە ناعىز قاسقايا جاۋاپ بەرەتىن تۇس وسى. ۇلت نامىسى باردا ۇلتتىق ارنادان باق تاي­مايدى، ءوز باسىم وعان كامىل سەنەمىن.

ەلباسى ءوزىنىڭ جولداۋىندا: «الدى­مىزدا مىناداي مىندەت تۇر: 2017 جىلى مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرگەن قازاقستان­دىقتاردىڭ سانى كەم دەگەندە - 80%، ال 2020 جىلعا قاراي كەم دەگەندە 95%-عا جەتۋى ءتيىس» دەگەنىن ءبارىمىز بىلەمىز. دەمەك، ۇلت­تىق ارنا وسى ماقسات-مۇددە تۇرعىسىنان اياماي تەر توگىپ جاتقانىن جانە ارنا باس­شىلارى مەن ارىپتەستەرىمنىڭ ەرەن ەڭبەك­تەرى ەندى 10 جىلدا التىن ارىپتەرمەن جا­زىلارى ءسوزسىز. «بالاپان»، «مادەنيەت» تەلەارنالا­رىنىڭ اشىلۋى انا ءتىلىمىزدىڭ ءورىسىن كە­ڭەيتكەنى انىق، ەندىگى ماسەلە - ونىڭ ساپا­لى دا پايدالى باعدارلامالارعا تولى بولۋىندا بولسا كەرەك. بۇگىندە قازاقستان ۇلتتىق تەلەار­ناسى تانىمدىق-تاعىلىمدىق، كوڭىلاشار-ويىن-ساۋىق، سپورتتىق باعدارلامالارى وندىرىسىندە كوشباسشى ورىن الىپ، ۇدايى دامىپ وتىرعانىنا ەشكىمنىڭ تالاسى جوق. ايتا كەتكىم كەلەدى، ءدال وسى ساتتە شىعا­رىل­عان «تەلەعۇمىر» باعدارلاماسىن 55 جىل ءجۇرىپ وتكەن سوقپاق جول عانا ەمەس، كەلەشەككە ساۋلەسىن شاشاتىن ەرەكشە حا­بار رەتىندە كورىپ ءجۇرمىن، ودان ءتۇرتىپ الار پايدالى دۇنيە كوپ.

ۇلتتىق ارنانىڭ بىرىڭعاي قازاق ءتىلىن­دە حابار تاراتۋى - ۇلت مۇددەسىنە قىزمەت ەتۋدىڭ جاڭا بەلەسىنىڭ باستالعانىن كورسە­تەدى دەپ ويلايمىن. قازاق تەلەۆيزياسى وسى كەزگە دەيىن شاما-شارقىنشا وزگەلەرمەن باسەكەلەس بولدى، مىنە، ەندى ءوزىنىڭ جاڭا جاعدايدا جۇمىس ىستەي الاتىندىعىن ءدا­لەلدەپ كەلەدى. باسەكەلەستىك مىقتى دامىعان قازىرگى كەزەڭدە مەديانارىق مەنەدجمەنتىن مەڭگەرگەن، جاڭاشىل نۇرجان جالاۋقى­زىنىڭ بۇگىنگى ارنا ستراتەگياسى مەن باعى­تىنا بەرىپ وتىرعانى مەن بەرەرى مول دەگەن ۇمىتتەمىن. «الاڭ»، «تەلقوڭىر»، «سىر سۇح­بات»، «وزەكجاردى»، «ايتۋعا وڭاي...»، «اپتا.kz»... بۇلار ۇلتتىق ارنانىڭ بۇگىنگى بەينەلەرى. جاڭالىقتىڭ جارشىسى. جاس ارىپتەستەرىمنىڭ وزدەرىنىڭ قارىمدى­لىق­تارىن، الىمدىلىقتارىن كورسەتىپ ءجۇر­گەن الاڭى. ءالى تالاي جۋرناليستەر ۇلتتىق ارنانىڭ شەبەرحاناسىنان شىڭدالىپ شىعاتىنىنا كامىل سەنەمىن. باستىسى ول دا ەمەس، مەنىڭ ايتپاعىم 55-كە كەلگەن «قا­زاقستان» ۇلتتىق ارناسىنىڭ قازاققا قىل­عان قىزمەتى. بۇل ارنا قازاققا كەرەك، الاش­تىڭ اتىن يەلەنگەن ارنا ۇجىمىنا قازاق كەرەك.

بەرىك ءۋالي،
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى اكىمى اپپاراتى باسشىسىنىڭ
ورىنباسارى-ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ باسشىسى

"ايقىن" گازەتى