قىتاي قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى، ايگىلى اقىن تاڭجارىق جولدىۇلىنىڭ (1903-1947) تۋ، ءوسۋ جولى الاش كەزەڭىمەن ءتۇسپا تۇس كەلدى. ونىڭ ون جاسقا شىققان جىلى:

جولدى اكەم ەدى باس قالقام،
جيىلماي قاپتى-اۋ داستارقان.
قاس قاققانشا بولعانى-اي،
اۋزى-باسى تاس-تالقان، – دەپ ولەڭ شىعارعانىن ەسكەرسەك، الاش رۋحى قانات قاققان 1917-1918 جىلدار تاڭجارىقتىڭ بوزبالالىقتى بورانداتقان دەر شاعى ەدى.

1916-1917 جىلداردىڭ الدى ارتىنداعى ءار ءتۇرلى وقيعالار قازاقستان توپىراعىنداعى كوپتەگەن تالانتتى تۇلعالاردىڭ ارعى بەت اسۋىنا سەبەپ بولدى. قۋعىن-سۇرگىن كورگەن ۇلت زيالىلارى ارعى بەتكە اباي ولەڭدەرىن دە تاراتتى. ابايدىڭ 1909 جىلى شىققان كىتابىنىڭ كوشىرمە قولجازباسى قولدان قولعا تارادى. سول جىلدار اسەت نايمانبايۇلى (1867-1923), جۇسىپبەكقوجا شايحىسلامۇلى (1857-1937) سىندى ايگىلى تۇلعالاردىڭ قىتاي جەرىنە ءوتۋى، 1928-1931 جىلدار كەزەڭىندەگى زيات شاكارىمۇلى سەكىلدى قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراۋشىلاردىڭ قىتايعا قاشىپ بارۋى ەكى ەل اراسىنداعى ادەبي-مادەني بايلانىستارعا مۇرىندىق بولىپ، شىنجاڭ قازاق ادەبيەتىنىڭ قالىپتاسۋىنا يگى ىقپال جاسادى.

اباي ولەڭدەرى جانە الاش تۇلعالارىمەن جارىسا جەتكەن م.جۇماباەۆ، م.دۋلات، ا. بايتۇرسىنۇلى، س.تورايعىروۆ، ش.قۇدايبەردىۇلى، ءى.جانسۇگىروۆ، س.سەيفۋللين، ت.ب. ەسىمدەرى مەن ولاردىڭ شىعارمالارى شەتەل قازاعىنا كەڭىنەن تانىلدى.

اسەت سىندى ءىرى اقىننىڭ ىلە جەرىندەگى قىزايلار اراسىنا بارۋى تاڭجارىق ءۇشىن دە ۇلكەن مەكتەپ بولعانىندا ەش ءشۇبا جوق.

ايتالىق، اسەتتىڭ التايعا بارعاندا تۋعان «التاي» ولەڭىندە مىناداي جولدار بار:

التايدى اباق كەرەي جاتقان جايلاپ،
ساپىرىپ سارى قىمىزىن بيە بايلاپ.
تاسى – التىن، تاۋى – كۇمىس، كەۋدەسى – گۇل،
ەل ەكەن جەر ساراسىن العان تاڭداپ.

تاۋلارى جاسىل جەلەك ورمان ەكەن،
اڭ مەن مال اراسىنا تولعان ەكەن.
سۋلارى سۇيەك سورپا سەكىلدەنىپ،
جۇتساڭ كۇش قوساتىنداي بويعا بوتەن...

ولەڭ ولكەسىنە ورشەلەنە قۇلاش سەرمەگەن بوزبالا تاڭجارىق اۋىزدان اۋىزعا تاراعان اباي، اسەت ولەڭدەرىن جاتقا ايتىپ، ءوز بويىنا اقىندىق شابىت جيىپ وتىرعان. ونىڭ «ىلە سيپاتى» ولەڭىندە مىناداي جولدار بار:

سۇراساڭ ىلە جەردىڭ ورتاسىنداي،
ەگەردە دەنە بولسا قولقاسىنداي.
تاۋى – التىن، تاسى – كۇمىس، اعاشى – جەز،
سۋلارى ەركەك قويدىڭ سورپاسىنداي...

وسى جولدارعا قاراپ وتىرىپ تاڭجارىقتىڭ اسەتتى ۇستاز تۇتقانى اڭعارىلادى.

تاڭجارىقتىڭ ءومىر دەرەگىنەن قاراعاندا ايگىلى قارقارا جارمەڭكەسى وتكەن جەر مەن اقىننىڭ تۋىپ-وسكەن كۇنەس، تەكەس ءوڭىرى جەر جاعدايى جاعىنان تىم جاقىن. سوندىقتان دا ساۋدانىڭ عانا ەمەس، مادەنيەتتىڭ التىن كوپىرىنە اينالعان اتالعان جارمەنكەنىڭ تاڭجارىققا وڭ اسەرى بولعانى دا انىق.

اقىن 1923 جىلدىڭ قاڭتارىندا جەتىسۋ وڭىرىنە قاشىپ كەلىپ، الماتىعا دەيىن جەتىپ، ءاليحان، مىرجاقىپ، احمەت، ماعجاندار سىندى الاششىل اقىنداردىڭ  شىعارمالارىمەن ءتىپتى دە تەرەڭدەي تانىسادى. ۇلت مۇراتى حاقىنداعى ورتاق يدەياسىن جەتىلدىرەدى. 1924 جىلدىڭ 15 ساۋىرىندە تۇركىستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەكونوميكالىق كەڭەسى قارقارا جارمەڭكەسىن قايتا قۇرۋ تۋرالى قاۋلى شىعارىپ، قايتا اشىلعان جارمەڭكەنى تاڭجارىق جولدىۇلى جىرعا قوسادى:

قارقارادا جارمەڭكە-جازداي بازار،
قايدا بارساڭ بازارعا اۋعان نازار.
اتتان تۇسپەي ساۋدا الىپ البان اتاڭ،
قىزايىما قىزىق كوپ ايتا بارار.
«ءادىل باعا، ءبىر-اق ءسوز، تۇسپەي-اق قوي،
دايار بولسىن قورجىنىڭ زاتتى سالار.

جارمەڭكەدەن قايتقان ەل، كەشكى جازىق،
شىمدى تۇياق جول جاساپ كەتكەن قازىپ.
سابالاسىپ، جارىسىپ احاۋ-يگاي،
اتتەڭ-اي، مەن سولاردى كەتسەم جازىپ.
نەمەسە اساۋ تۇلپار الا قاشىپ، – دەگەن جىر جولدارى اقىن ساپارىنىڭ اقجولتاي لەبىزى بولىپ كەيىنگە قالدى.

دەمەك، جەتىسۋ وڭىرىندە وتكەن كەز-كەلگەن ءدۇلدىلدىڭ تۇياق ءىزى قارقارادا ءوز تاڭباسىن قالدىرىپ وتىردى.

قارقارا جارمەڭكەسىن جانە جالپى جەتىسۋ جەرىن ءى. جانسۇگىروۆ:

قارقارا قالىڭ قازاق كەبەسىندەي،
الباننىڭ البىرت – ەركە ەنەسىندەي.
قاراعاي قاپتالداعى، جىنىس ارشا،
قادىرلى مالدىڭ قۇتتى كەلەسىندەي.
تەكەستىڭ كوككە ورلەگەن تىك قياسى،
سىمپيىپ سول ماڭايدىڭ تورەسىندەي.
مىڭجىلقى مىجىرايا جانتايىسقان،
وزگەسى جۇگىنىسكەن تورەشىدەي.
بىلشىقاي، بەسجىرعالاڭ، ءتۇپتىڭ ءتۇرى
قاتىقتىڭ جالانباعان تەگەشىندەي.
قارقارا – جاراسىمدى جازىق جايلاۋ،
ءۇي – كۇلشە، قۇرتتىڭ جايعان ورەسىندەي.
الىستان اۋىل ءارپىن ابايلاساڭ،
سۇيەكتى بايموڭكەنىڭ شەگەسىندەي.
ءسۇتى اعىپ سورعالاعان ۇشقارقارا،
قورعاسىن قورىپ توستەن كەلەتىندەي، – دەپ سۋرەتتەيدى.

بۇل ارادا ايقىن كورىنىس تاۋىپ تۇرعانى تاڭجارىق جولدىۇلى مەن ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ رۋحاني ۇندەستىگى. مۇمكىن قارقارا سىندى ءىرى جارمەنكەدە تاڭجارىقتىڭ ءىلياستى كورۋى، سىرتتاي بولسا دا قۇمارتىپ، ەلىكتەۋى بەك مۇمكىن. تاڭجارىق پەن قويدىمنىڭ ايتىسى دا وسى جىلداردىڭ جەمىسى.

تاڭجارىق جولدىۇلى قارقارا، جەتىسۋ وڭىرىنەن ەركىن سۋسىنداپ، قاناتى جەتىلگەن قىرانداي سامعاي ۇشىپ، ءۇش-ءتورت جىلدا تۋعان جەرىنە قايتادى. جاي عانا قايتپايدى، توم-توم كىتاپتار مەن الاش رۋحىن ارقالاپ قايتادى. اقىننىڭ وسىدان كەيىنگى جازىلعان ولەڭدەرىنىڭ دەنى:

ويان، قازاق، كوزىڭدى اش كوتەر باستى،
قاراڭعىدا وتكىزبەي بەكەر جاستى.
جەر كەتتى، ءدىن ناشارلاپ، حال ھارام بوپ،
قازاعىم ەندى جاتۋ جاراماستى، – دەگەن مىرجاقىپ سىندى، الاش ۇنىمەن اناعۇرلىم ساباقتاسادى. وتىزىنشى جىلداردىڭ باسىنداعى شىڭجاڭداعى از جىلىمىق ۇلت زيالىلارىنىڭ تىنىسىن كەڭىتىپ، ەل ءۇشىن ەڭبەك ەتۋىنە جول اشىپ ەدى. وسى تۇستا تاڭجارىق جاڭادان شىعا باستاعان «ىلە گازەتىنىڭ» تۇڭعىش رەداكتورى بولدى. قۇلجا قالاسىنداعى ۇلتتىق تەاتردىڭ نەگىزىن قالاپ، ونىڭ العاشقى شىمىلدىعىن بەيىمبەت مايليننىڭ «شۇعا» اتتى پەساسىمەن اشتى. گازەت بەتىندە «وقىپ كور گازەتىمدى»، «وسى تاڭ كىمنىڭ تاڭى»، «مىس قازان» ت.ب. ولەڭدەرىن جاريالادى.

قالىڭ ەل، قازاق، ەندى اش كوزىڭدى،
وقىپ كور گازەتىڭدى – ءوز ءسوزىڭدى.
اشادى اشتى شايداي اڭ سەزىمدى.
ايناداي جارقىراتىپ كورسەتەدى،
ءمىن بار ما، قولىڭا الىپ كور ءوزىڭدى... («وقىپ كور گەزەتىمدى»).

وسى تاڭ كىمنىڭ تاڭى – جەتىم تاڭى،
كۇن كەشكەن كۇڭدىكپەنەن جەسىر تاڭى.
تەڭدىككە قولى جەتپەي كۇڭىرەنىپ،
قورلىقپەن ءوتىپ كەتكەن ەسىل تاڭى.
تاڭى اتپاي، ايى باتىپ، تۇنەك كەشكەن،
قاتارعا عارىپ-قاسەر كەلسىن تاعى.
كوزىڭدى اش، ەزىلگەن ەل، تاڭ سەنىكى،
ايىرىپ دوس پەن قاتى جەتە تانى («وسى تاڭ كىمنىڭ تاڭى»), – دەگەن ولەڭ جولدارى الاش ءۇنى بولىپ كوپكە جەتتى.

وسىلايشا، تاڭجارىق ارعى بەت اسقان الاش رۋحىنىڭ جامپوزىنا اينالدى. تاعدىر وعان ءدال وسى ءبىر قيىن جولدى ادەيى تەلىگەندەي ونىڭ ءومىر جولى دا الاش زيالىلارىنىكىندەي قيىن-قىستاۋ، قۋعىن-سۇرگىنگە تولى بولدى.

شىنجاڭدىق بيلەۋشى شىڭ سىساي قازاقتاردى جاپپاي تۇتقىنداي باستاعاندا 1940 جىلى تاڭجارىقتى دا ۇستاپ، تۇرمەگە جاپتى. 1944 جىلى تۇرمەدەن بوساپ، 1945 جىلى قايتادان ۇستالدى. اياۋسىز جابىرلەۋگە، جان توزگىسىز قيناۋعا ۇشىرادى. 1946 جىلى گومينداڭ ۇكىمەتى مەن ءۇش ايماق ۇكىمەتى اراسىنداعى كەلىسىم شارتقا وراي تۇرمەدەن بوساسا دا، دەنساۋلىعىنا ىلىنگەن اقاۋلىعى اسقىنىپ، 1947 جىلى ماۋسىمدا قاسىرەتپەن كوز جۇمدى. شىنجاڭ حالىق باسپاسىنان ىلگەرىندى-كەيىندى بولىپ، «تۇرمە حالى» (1981 ج.), نازگۇل (1982 جىل), ورتالىق ۇلتتار باسپاسىنان «انار-ساۋلە» (1982 ج.), ىلە گازەتى باسپاسىنان «شىن تىلەك» (1994 ج.) كىتاپتارى جارىق كوردى. كەيىننەن بارلىق شىعارمالارى توپتاستىرىلىپ «تاڭدامالى شىعارمالارىنىڭ» 1-2 تومى 1985 جىلى، 3-تومى 1995 جىلى باسىلىپ شىقتى. قازاقستاندا 1974 جىلى، 1992 جىلى جانە 2003 جىلى اقىن ەڭبەگى ارنايى كىتاپ بولىپ جارىق كوردى.

تۇرمەگەگى ادامداردىڭ قاسىرەتتى تاعدىرى تۋرالى تاڭجارىق جولدىۇلى:

قورلىقپەن قور بوپ ءولدى نەلەر سەرى،
ادامدى كۇيدىرەتىن وسى جەرى.
جەم بولدى قارعا-قۇزعىن، يت پەن قۇسقا،
ەلىمنىڭ امال بار ما، ەسىل ەرى.

قىلىعى مىنە، وسى، بىزگە قىلعان،
قوسىلىپ قالىڭ قايعى كۇندە تىڭنان.
تۇرمەدە توعىز جىلدا ولگەن ادام،
اسىپتى ورتا ەسەپپەن الپىس مىڭنان...

ءبارى ءولدى ءۇرىمجىنىڭ قالاسىندا،
قىرىق پەن قىرىق ءۇشتىڭ اراسىندا.
قورلىقپەن سول بوزداقتار كەتتى ارماندا،
بالاڭنىڭ قالدى بۇل كەك بالاسىنا! – دەپ جازسا، ەندى بىردە:

ءبارى قان ءۇرىمجىنىڭ اينالاسى،
ەسكى تام، ۇڭعىل-شۇڭعىل ساي-سالاسى.
ىشەگىن يت سۇيرەتىپ ولگەن جاننىڭ،
قۇس شوقىپ دومالانىپ جاتىر باسى.

...

حالىقتىڭ سونىڭ ءبىرى ادال ۇلى –
ميسالى ءشارىپحانداي جۇرت اعاسى.

كەلە قالساڭ ءۇرىمجى قالاسىنا،
كوزىڭدى سال قالتارىس سالاسىنا.
ولە-ولگەنشە كاپىردەن كەگىمدى ال دەپ،
تاپسىرىپ كەت بالاڭنىڭ بالاسىنا، – دەپ،  تىرناقتىڭ كوبەسىنە ينە سۇعىپ، ۇرپىنە  شي  جۇگىرتىپ قيناۋمەن ولگەندەردى كوزىنەن قان اعىزا جىرلادى.

اقىننىڭ وسىنداي زار يلەپ، زاپىران قۇسقان اششى جىرلارى ءۇرىمجى تۇرمەسىنىڭ ءىشىن عانا كۇڭىرەنتىپ قالماستان، اۋىزدان اۋىزعا تارالىپ، توڭىرەكتىڭ ءتورت بۇرىشىنا تاراپ جاتتى. سوناۋ قيىرداعى التاي ولكەسى دە اقىننىڭ ەسىم-سويىنا ەرتە قانىق بولدى.

ايتالىق، تاڭجارىق تۇرمەدە اقىت ءۇلىمجىۇلى، ءشارىپحان كوگەداەۆ سىندى كورنەكتى تۇلعالارمەن دە تاس بوساعادا كەزدەيسوق ءتىل ايقاستىرادى. ءۇرىمجى تۇرمەسىندە ءشارىپحاندى كورىپ قالادى دا:

– اسسالاۋماعالەيكۋم، مەن تاڭجارىق،
تانىدىم شاقاڭ عوي دەپ ءسىزدى اڭعارىپ.
التايدىڭ الىپ قىران اقيىعى،
ءتۇستىڭ بە، قۇرعان تورعا ءسىز دە الدانىپ؟!
جاقتاماي جاتپاس ەلى ادال ۇلىن،
اتاعى ايبار بولعان جىرلاپ حالىق.
ايتارمىز ەرلىگىڭدى، سەرلىگىڭدى،
كەتپەسە كوز جۇمىلىپ ءتىل بايلانىپ.
بايتەرەك كولەڭكەلى شىنار ەدىڭ،
ءوسىپ ەڭ تاقىر دالا تاستى جارىپ،
جاۋىزدىڭ تامىرىنا بالتا شاپقان،
تۇسەرمىز سارى ىزىنە جارىق الىپ.
بۇلاقتاي ءمولدىر ەدىڭ قايناپ شىققان،
قالايشا بىتىسپەكپىز ىشتەي قانىپ.
بۇل جالعان، جالعان دەيدى سول راس پا؟ –
بەرمەسەڭ ءوزىڭ شەشىپ بىلە المادىق.

...

اعادى  قاشان تۇنىپ ەرتىس، ىلە،
بۇل كۇندە ابدەن بولدى لايلانىپ...، – دەگەن جىر جولدارىن شۇبىرتا جونەلەدى.

اقىننىڭ تۇرمەدەگى ءومىرى حاقىندا اڭىز-ءاپسانالار ءتىپتى كوپ. الاش زيالىلارى تۋرالى ايتقاندا تۇرمەگە كىرگەن ءىزى بار، شىققان ءىزى جوق. ولاردىڭ تۇرمەدەگى اششى ءومىرى حاقىندا جازىلعان قالام ىزدەرى جوقتىڭ قاسى. ال تاڭجارىق اقىننىڭ كەيىنگە قالعان تۇرمە جىرلارى تۇتاس ادەبيەتىمىزدە وزگەشە ورنى بار، كەسەك، تاعدىرلى تۋىندىلار.

1920 جىلى الاشوردا اۆتونومياسى قۇلاعاننان كەيىن سۋان ەلىنىڭ مۇقا بولىسى قۋعىنعا ۇشىراپ، قىتايعا ءوتىپ، سۇلەيمەن اقالاقشىنى پانالايدى. كەيىننەن سونداعى سۋاندار مەن شەرۋلەرگە بولىس بولادى. ستاليندىك زۇلماتتى كوشىرىپ قولدانعان شىڭ شىساي سۇلەيمەن اقالاقشى، مۇقا بولىس سىندى ادامداردى جاپپاي تۇتقىنداپ تۇرمەگە تىعادى. تاڭجارىق جولدىۇلى مۇقا بولىسپەن ءۇرىمجى تۇرمەسىندە بىرگە بولىپتى. 1945 جىلدىڭ جازىندا سول تۇرمەدە مۇقا قايتىس بولادى دەيدى. سوندا تاڭجارىق مۇقا بولىستىڭ باسىن سۇيەپ وتىرىپ، مىناداي ولەڭمەن:

بار مۇقا يماندى بول، ارىستانىم،
كەلمەسكە كوزىمىزدەن الىستادىڭ،
قىزىعىن ەكى دۇنيەنىڭ بىردەي كورىپ،
شىقپادى ەستىمەستەي دىبىستارىڭ.

بار مۇقا يماندى بول، قاسقىرىم-اي،
ءبىر كەزدە ءجۇرۋشى ەدىڭ اسقىنىپ-اي.
وتىرعان كوكدالادا شەرۋ – سۋان،
كەلدى ەكەن نە زوبالاڭ باستىعىڭا-اي...، –  دەپ، زارلى جوقتاۋىن ايتقان ەكەن.

زيات شاكەرىمۇلى ءۇرىمجى تۇرمەسىندە جازىپتى دەلىنەتىن جىردان قالعان ءبىر ۇزىكتە:

جاتىرمىز ءۇرىمجىنىڭ تۇرمەسىندە،
وڭكەي قۋ ەكى ەلدەن بىرلەسۋدە.
اقىلدى ازاماتتار تۇتقىن بولىپ،
ازاپتى، ايانىشتى كۇن كەشۋدە.

ورنىمنان زورعا تۇردىم سىز ءوتىپ ءبىر،
تايسالماي تاڭجارىقتا جىر ەتىپ ءجۇر.
ماسكەۋدىڭ قارۋلانعان تىڭشىسىن-اي،
ورىستىڭ اسكەرلەرى كۇزەتىپ تۇر...، – دەگەن جولدار كەزدەسەدى.

ت.جولدىۇلىنىڭ قيىن قىستاۋ، تاس بوساعا، تار ەسىكتەگى ءومىرىنىڭ ءوزى الاش زيالىلارىنىڭ اششى تاعدىرىمەن تامىرلاسىپ جاتتى.

اباقتىنىڭ ازاپتى، جان توزگىسىز شىندىعى تاڭجارىق اقىننىڭ قالامىنان قاعىس قالمادى. تۇتاستاي قاراعاندا، جەلىلەس ولەڭدەرى ارقىلى «اباقتى» اتالاتىن اسا ءىرى پوەمانى دۇنيەگە اكەلدى.

كورنەكتى ادەبيەتشى، عالىم تۇرسىنبەك كاكىشۇلىنىڭ: «تاڭجارىقتى باستان-اياق تۇگەل وقىعان ادام ونىڭ قازاق پوەزياسىنا قۇيىپ جاتقان ۇلى ارنالاردىڭ ءبىرى ەكەنىنە ەش ءشۇبا كەلتىرمەيدى. تاڭجارىق تۇرمە تۋرالى جىرلارىندا تەك ءوز قاسىرەتىن عانا ايتىپ قويماي، وزىمەن تاعدىر-تالايى ءبىر احمەت پەن مىرجاقىپتىڭ، ماعجان مەن ءىلياستىڭ، ساكەن مەن بەيىمبەتتىڭ دە سىرتقا شىعارا الماي كەتكەن كەكتى اشۋىن قوسا جىرلاعانداي اسەر قالدىرادى»، – دەۋى تەگىن ەمەس. ف.ع.د. پروفەسسور زۇفار سەيىتجانوۆ تا «شىڭجاڭ قازاق  ادەبيەتى» اتتى مونوگرافياسىندا: «اباقتى» ايماق ادەبيەتىن قويىپ، بۇكىل قازاق ادەبيەتىندە تۇرمە تۋرالى جازىلعان العاشقى كولەمدى شىعارما بولىپ تابىلادى» – دەگەن جوعارى باعاسىن ايتتى.

قازاق وقىرماندارىنا تاڭجارىقتى، ونىڭ قاماۋ-قاپاستا جازىلعان جىرلارىن العاش جەتكىزگەن ادام قازاقتىڭ حالىق جازۋشىسى ءسابيت مۇقانوۆ. ول 1956 جىلى قىتاي ەلىنە ىسساپارمەن بارعاندا بۇقارا تىشقانباەۆتان تاڭجارىق تۋرالى مالىمەتتەر الادى. بۇل تۋرالى «الىپتىڭ ادىمدارى» كىتابىندا (1959) باياندايدى.

1993 جىلى تاڭجارىق اقىننىڭ 90 جىلدىق تويى جەتىسۋ ولكەسىندە دۇركىرەپ ءوتتى. وسى تويدا زەينوللا قابدولوۆ تاڭجارىق تۋرالى تەبىرەنە تولقىپ بايانداما جاسادى: «اقىن ليريكا، تولعاۋ، مىسال ولەڭدەر، داستان، ولەڭ رومان، قيسسا، ايتىس ولەڭدەردەن حالقىنا وتىز مىڭ جولداي مۇرا قالدىرعان. وسى تۋىندىلارى ارقىلى ول ابايدىڭ، احمەت، شاكارىم، مىرجاقىپ، ماعجانداردىڭ قىتايداعى قازاق باۋىرلار اراسىنان كوكتەگەن رۋحاني جالعاسى، سالالى بۇتاعى ەكەندىگىن تانىتتى. قىتايداعى قازاقتاردىڭ جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاسىپ، كوش باستاعان ءايمۇيىز سەركەسى بولدى. الەۋمەتتىك، قوعامدىق، وزگە دە ونەگەلى جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە ولاردىڭ بۇگىنگى دامىعان ءباسپاسوزىنىڭ، وقۋ-اعارتۋىنىڭ دا نەگىزىن قالاستى. تاڭجارىق اقىن، قوعام قايراتكەرى عانا ەمەس، ءانشى، كومپوزيتور، حالىقتىڭ سال-سەرىلىك ءداستۇرىن جالعاستىرۋشى»، – دەپ تولعاندى عالىم.

قورىتا كەلگەندە، تاڭجارىق جولدىۇلى ارعى بەت اسقان الاش رۋحىنىڭ سول ەلدە ءومىر سۇرگەن ءتىرى بەينەسى بولدى. الاشتىڭ ايتا الماعان اقتىق زارى ونىڭ اۋزىنان اق جالىن بولىپ بۇرقىرادى. قازاق ادەبيەتىندە ەشكىمگە ۇقسامايتىن تاعدىر، ەشكىمگە ۇقسمايتىن قولتاڭبا ونىڭ قالامى ارقىلى ماڭگىلىككە تاڭبالاندى. بۇگىنگى بۋىن تاڭجارىق سىندى وتكەندەر رۋحىنا ءتاۋ ەتكەندە عانا تاۋەلسىز ەلدىڭ، تاۋەلسىز ادەبيەتتىڭ قادىر-قاسيەتىن ءتىپتى دە تەرەڭ تۇسىنەدى. اقىندار جىرىنا ارقاۋ بولعان الاش رۋحى، ازاتتىق رۋحى ماڭگى جاسايدى!

پايدالانعان ادەبيەتتەر:   

جولدىۇلى ت. شىعارمالارىنىڭ تولىق جيناعى. ءى-ءىى-توم. - استانا: ەلوردا. 2002.

«اسەت شىعارمالارى»، قحر، ۇلتتار باسپاسى، بەيجىڭ. 2000 جىل. 94 بەت.

شاكەنۇلى ج. «قىتاي قازاقتارىنىڭ ادەبيەتى» سىن-زەرتتەۋ ماقالالارى. الماتى، «Politra Press»، 2018 جىل.

شاكەنۇلى ج. قۇراستىرعان «تولعاۋى توقسان قىزىل ءتىل» – شەشەندىك سوزدەر. الماتى:دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى، 2008 جىل.

شاكەنۇلى ج. «تۇلپارلار ءدۇبىرى»، ماقالالار جيناعى. الماتى، «Palitra Press» 2020 جىل.

سەيىتجانوۆ ز. شىڭجاڭ قازاق ادەبيەتى. قازاق ۋنيۆەرسيتەتى باسپاسى، 1999. -136 ب.

قابدولوۆ ز. ەكى تومدىق شىعارمالار. ءسوز ونەرى. – الماتى: جازۋشى، 1983.ت2. – 456 ب.

«الماتى اقشامى»، ءساۋىر 11, 2023. https://almaty-akshamy.kz/biz-osi-tanzharikti-bilemiz-be.

http://z-o.kz/index.php/2017-05-19-10-04-25/2068-tegi-di-rpa-mytpa.

ءجادي شاكەنۇلى،

جازۋشى-تاريحشى. قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى،  ەۋرازيا جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى. حالىقارالىق شىڭعىسحان اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى

Abai.kz