(اشتىق قۇرباندارىنا ارنالادى)

...سول جىلى ەس ءبىلىپ قالعان ەكى ۇلدى ەرتىپ، ەلگە بارعانىم ەستە. ناعاشى اجەلەرى - ءدانيپانىڭ ۇيىنە ەنە سالىسىمەن ەكى ۇلدىڭ ەركەلىكتەرى ءتىپتى, ۇدەپ كەتتى. تاپ-تۇيناقتاي جينالعان شاعىن بولمەنىڭ شاڭىن شىعارىپ، ءبىراز ويناعان سوڭ 4-6 جاستاعى ەكەۋىن اجەلەرى شايعا شاقىرعان. اجەمىزدىڭ داستارحانى ادەتتەگىدەي بەرەكەلى. قۇرت، ماي، تاندىر نان، جاڭا پىسكەن باۋىرساق دەگەندەر دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ ءسانىن كەلتىرىپ، جايناپ تۇر. قالانىڭ استا-توك تاتتىسىنە تاڭدايلارى ۇيرەنىپ قالعان بالالاردىڭ داستارحاننان بولەك بىردەڭەنى ىزدەگەنى دە انىق. ءۇيىلىپ تۇرعان دامگە نازار اۋدارمادى دا.

-كەلە عوي، كۇنىم! مىنا ىستىق كۇلشەگە ماي جاعىپ بەرەيىن. قارنىڭ اشىپ قالعان شىعار؟ ءما، اساپ جىبەر!

اجەسىنىڭ كوڭىلىن قيماي الارىن الدى-اۋ كىشىسى. ۇلكەنى قىرسىعىپ باسىن شايقادى. ءدانيپا اپام كۇلە سويلەي ءجۇرىپ بۇرىشتاعى ساندىعىنا بەتتەدى.

-قىستا كەلگەندە كورىپ قويعان عوي، مىنا قۋ!..قازىر، قازىر، كۇنىم!

ساندىعىنان ءبىر ۋىس ءتاتتىسىن الىپ، ەكەۋىنە ءبولىپ بەرىپ جاتىر. كىشىسى ءتاتتىنى كورىپ قۋانعانىنان ماي جاعىلعان كۇلشەسىن بوساعا جاققا لاقتىرا سالدى.

-ويباي، مىناۋ نە ىستەدى؟ ءپىسسىمىللا! قۇدايىم كەشىرە گور! - دەپ اجەمىز ناندى جەردەن كوتەرىپ، جانتالاسا ۇرلەپ، تازالاپ ۇستەلگە قويدى. ەكى ۇل جۇگىرىپ سىرتقا ويناۋعا كەتتى. اجەمىز ءالى «ءپىسسىمىللاسىن» ايتىپ وتىر.

-قۇداي كەسىرىڭنەن ساقتا! بالا عوي ولار...كەشىرە گور! ءپىسسىمىللا!...

ورنىنان قايتا تۇرىپ جاڭاعى نان قۇلاعان جەردە قالعان ءبىر-ەكى قوقىمدى جيناپ ءجۇر. جاراتقانىنا جالبارىنۋىن دا توقتاتپادى.

-اپا! – دەيمىن. - ءبىزدىڭ نارىنقولدا اشتىق بولماعان سياقتى ەدى...

-بولعان جوق! - دەدى اپامىز وتىرىپ جاتىپ... - بىراق، اشتىقتان قاشقاندار، ءتىرى قالعاندارى ءبىزدىڭ اۋىلدان ءوتتى. كەيبىرى قىرعىز استى، كەيبىرى قىتايعا كەتتى. قۇرسۇيەك بولىپ قالعان سونداي پەندەلەردىڭ تالايىن كوردىك. تالايىنىڭ اۋزىنا سۋ تامىزىپ، ءبىر شاينام نان بەرىپ، اجالدان دا الىپ قالدىق. ونىڭ ءبارى ەشتەڭە ەمەس ەكەن! ءبىر كورگەن سۇمدىعىم ءومىر بويى مەنىڭ كوز الدىمنان كەتپەيدى. بىرەۋگە ايتپاق تۇگىلى ەسىمە تۇسىرۋگە قورقامىن. پەندەلەرىڭدى كەشىرە گور، جاراتقان! ۋح!..

...اپام ءۇنسىز قالدى. ءشايىن سوراپتاپ ويلانىپ وتىر.

-اپا، ايتىڭىزشى! - دەيمىن. - اشتىقتىڭ سۇمدىعىنىڭ ءبارى اشىلىپ بولدى عوي! ءۇش ميلليون قازاقتىڭ باسىن جۇتقانىن دا جۋىردا جاريالادى. بۇدان وتكەن سۇمدىق جوق شىعار!

-ەڭ سۇمدىعىن سەندەر ءالى بىلمەيسىڭدەر، - دەدى ءدانيپا اپام. - ونى قازىرگىلەر ايتۋعا قورقادى. بالكىم ايتقىلارى كەلمەيدى...ول كەزدە جيىرمانىڭ توڭىرەگىندەگى جاس كەلىن ەدىم. ءبىر كۇنى قايىن اتامىزدىڭ ءشايىن قايناتىپ، ەسىك الدىندا ءجۇر ەدىم، كىشكەنتاي ۇلىن جەتەكتەگەن، ءۇستى البا-جۇلبا، اشتىقتان تەك قۋ سۇيەگى عانا قالعان ءبىر كەلىنشەك سۇيرەتىلىپ بوساعاعا جەتىپ، سۇلاي كەتتى. مۇندايعا كوزىمىز ۇيرەنىپ قالعان. اسا ابىرجي قويعان جوقپىن. ۇيدەن ادامدار شىعىپ، جابىلىپ جاتىپ الگىلەردى ىشكە كىرگىزدىك. اۋىزدارىنا اق تامىزىپ، ازداپ نان جەگىزىپ، جان شاقىرعان سوڭ بارىپ شايعا وتىرعىزدىق. كەلىنشەك كوپ سويلەمەيدى ەكەن. ۇيدەگىلەردىڭ ءبارى سونىڭ اۋزىنا قاراپ وتىر. ول بولسا ءسۇت قاتقان ءشايدى سوراپتاپ ءۇنسىز جۇتۋدا. ءبىر-ەكى كەسەدەن سوڭ ماڭدايى شىپ-شىپ، سوسىن پورا-پورا بولىپ تەرلەگەنى. تەرىن سۇرتەتىن ورامال بەرەيىن دەپ ورنىمنان تۇرا بەرگەنىمدە ايەل قالتاسىنان ءبىر شۇبەرەك شىعارىپ، ءوزى سۇرتە باستادى. سول ساتتە شۇبەرەكتەن ءبىر كىشكەنتاي نارسەنىڭ دومالاپ داستارحانعا تۇسكەنى... قول! كادىمگى كىشكەنتاي بالانىڭ قولى!

-استاپىراللا!

اتام سىرتقا اتىپ شىقتى. قالعاندارى دا سوڭىنان. جۇرەگىم اۋزىما تىعىلىپ مەن وتىرمىن...ايەل ەڭكىلدەپ جىلاپ قويا بەردى.

-الماتىدان بەرى شىققاندا كۇيەۋىم ءولدى. كوزى جۇمىلىپ بارا جاتىپ «وزدەرىڭ ولسەڭدەر دە ۇلىمدى امان الىپ قالىڭدار!» دەدى. ۇرپاعىن ويلاعانى شىعار! شەكاراعا جەتكەنشە اشتان ولەتىن بە ەدىك... ۇلدى قالدىرىپ، قىزدى...سونىڭ قولى عوي! كىشكەنتايىم-اي! و، قۇداي كەشىر مەنى!

اتامداردىڭ ارتىنان مەن دە سىرتقا جونەلدىم. سودان بەرى قانشاما جىلدار ءوتتى. داستارحان ۇستىندە جاتقان كىشكەنتاي قىزدىڭ قولى ەسىمنەن شىقپايدى. الاقانىن جايىپ نان سۇراپ جاتقانداي...اناسىنا بالاسىنىڭ ەتىن جەگىزگەن سۇم زامان-اي!

...اجەمىز اۋىر كۇرسىنىپ، نەمەرەسى تاستاپ كەتكەن كۇلشەگە قاراپ ءۇنسىز وتىر. سۋىپ قالعان ءشايىمدى الماققا قولىمدى سوزعانمىن. سۇمدىق-اي! كوزىمە داستارحاندا بەيكۇنا ءسابيدىڭ جايىلعان الاقانى جاتقان سياقتى كورىنگەنى...قىزدىڭ قولى!

ارمان سقابىلۇلى

Abai.kz