بۇگىن اۋعانستانداعى قازاق جاستارىنىڭ اتىنان ەكى ستۋدەنت كابۋلدەگى قازاقستان ەلشىلىگىنە بارىپ، ەلشى ءالىمحان وڭعارۇلىمەن كەزدەستى. ولار قازاقستان ەلشىسى اتىنا حات جازىپ، قازاقستاندا وقۋ ءۇشىن كەرەكتى «قازاق» دەگەن انىقتاما بەرۋىن ءوتىندى. ءالىمحان مىرزا جاقىن ارادا كوميسسيا قۇرىپ، وسى جاستاردىڭ ماسەلەسىن شەشەتىنىن ايتىپتى.

ءوتىنىش جازۋشى: اۋعانستان ازاماتتارى (ۇلتى قازاق) ماحبوبۋرراحمان اميري مەن نۋرۋللا اسلامي. مازاري شاريف قالاسىنىڭ تۇرعىندارى.

وتىنىشتە بىلاي دەپ جازىلعان:

«ءبىز تومەندەگى قول قويۋشى، اۋعانستان يسلام رەسپۋبليكاسىندا تۇرىپ جاتقان ەتنيكالىق قازاق جاستارىمىز. ءبىز قازىرگى ۋاقىتتا اۋعانستاننىڭ ءار جەرىندە 12 سىنىپتى ءبىتىرىپ، ەندى تاريحي وتانىمىز قازاقستاننىڭ ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە ءبىلىم الىپ، قازاق ەلىنە ۇلەس قوسۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. سوعان بايلانىستى ءبىز 2023-2024 جىلدارعا ارنالعان «دايىندىق كۋرس» بولىمىنە وقۋ ءۇشىن، قازاقستانداعى ۋنيۆەرسيتەتتەرمەن بايلانىس جاساپ ەدىك. ولار بىزگە «شاقىرتۋ حاتىن» جىبەرسە، ءبىز سول حات ارقىلى سىزدەردەن ۆيزا الىپ، قازاقستانعا باراتىن ەدىك.

بىراق قازاقستانداعى ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ جاۋاپتى قىزمەتكەرلەرى بىزگە «شاقىرتۋ حاتىن» جىبەرۋى ءۇشىن الدىمەن ءبىزدىڭ اۋعانستانداعى قازاقستان ەلشىلىگىنەن «ۇلتى قازاق» دەگەن انىقتاما الۋ كەرەك ەكەنىمىزدى ايتتى.

سوندىقتان بىرنەشە قازاق جاستارى سوڭعى جىلداردا بەرىلگەن، «ۇلتى قازاق» دەپ كورسەتىلگەن جەكە كۋالىگىمىزدى تولقۇجاتىمىزدى جانە مەكتەپ ءبىتىرۋ كۋالىگىمىزدى الىپ، كابۋلدەگى قازاقستان ەلشىلىگىنە كەلدىك.

قۇرمەتتى ەلشى مىرزا، ءبىزدى جاقىن ارادا قابىلداۋپ، قۇجاتتارىمىز بەن ءوزىمىزدىڭ قازاق ەكەنىمىزگە كوز جەتكىزىپ، بىزگە «قازاق» دەگەن انىقتاما بەرۋىڭىزدى سۇرايمىز».

قىدىرالى ورازۇلى:

- قازاقستان ۇكىمەتى شەتەلدەگى قازاق جاستارىنىڭ قازاقستاندا «دايىندىق» بولىمىندە ءبىر جىل وقۋى ءۇشىن ءار جىل سايىن 1300 گرانت بولەدى.

جىل سايىن وسى باعدارلامامەن رەسەي، قىتاي، موڭعوليا، وزبەكستان، قىرعىزستان، تۇركىمەنستانداعى قازاق جاستارى ەلىمىزگە كەلىپ ءبىلىم الىپ جاتىر.

موڭعوليا مەن تمد ەلدەرىندەگى قازاق جاستارىنىڭ ەلگە كەلۋىنە اسا قيىندىق جوق، ولار ۆيزاسىز ەلگە كەلە الادى. ال قىتاي، اۋعانستان، يران، پاكىستانداعى قازاق جاستارى قازاقستاندا وقۋى ءۇشىن قيىندىعى كوپ قيامەت.

قازىر قازاقستانداعى 9 ۋنيۆەرسيتەت دايىندىق بولىمگە شەتەلدەگى قازاق جاستارىن قابىلداپ جاتىر، قابىلداۋ ۋاقىتى 5-ءشى قىركۇيەككە دەيىن. بىراق اۋعانستان جاستارى ءۇشىن ولار الدىمەن قازاقستان ەلشىلىگىنەن «قازاق» دەگەن انىقتاما الۋى كەرەك، سوسىن سول انىقتاما نەگىزىندە ۋنيۆەرسيتەتكە قابىلداپ، ولارعا «شاقىرۋ قاعازىن» جىبەرەدى، سول قاعازبەن ولار ۆيزا الىپ، قازاقستانعا كەلەدى.

اۋعانستانداعى قازاقتار نەگە ءتىلىن ۇمىتىپ قالعان دەپ سوگە كورمەڭىزدەر، ونىڭ بىرنەشە سەبەبى بار:

ءبىرىنشى: اۋعانستان قازاقتارىنىڭ اۋعانستانعا قونىس اۋدارۋى 1840-50 جىلدارداعى رەسەيدىڭ وتارلاۋ كەزەڭىنەن باستالادى، سوڭعىسى 1930-32 جىلدارداعى اشارشىلىقتا بارعان قازاقتاردىڭ ۇرپاقتارى. سوندىقتان ولاردىڭ وزگە ەل، وزگە جەردە 100-200 جىل از حالىقپەن تىلدەرىن ساقتاپ قالۋى وتە قيىن، دەگەنمەن ولار ءالى دە وزدەرىنىڭ ءتىلىن، ءداستۇرىن، رۋىن ساقتاپ كەلەدى.

ەكىنشىدەن: ولار قىتاي، رەسەي، موڭعولياداعى قازاقتار سياقتى قازاقتىڭ بايىرعى اتا-قونىسىندا وتىرعان جوق جانە جان سانى از. ءبىر جەردە ەمەس، ءار جەردە بىتىراپ قونىستانعان. قازاق تىلىندە بىردە-ءبىر مەكتەپ جوق، سوندىقتان ولارعا قازاق ءتىلىن ساقتاپ قالۋ وتە قيىن. ولار ەمەس، ءوز جەرىندە، ءوز ەلىندە جۇرسە دە ءوز ءتىلىن بىلمەيتىن قازاقتاردى كۇندە كورىپ ءجۇرمىز...

Abai.kz