حح عاسىردىڭ باسىندا تاريح ساقناسىنا شىققان الاش – قوزعالىسى – ۇلتىمىزدىڭ مادەني-رۋحاني دامۋ جولىنىڭ جاڭا كەزەڭىن قالىپتاستىرا الدى.

ءوزىنىڭ ساياسي جەتەكشىلەرى،قوزعاۋشى كۇشى مەن الدىنا قويعان ماقساتتارى مەن قامتىعان اۋماعى جاعىنان تاريحتا ورىن العان قوزعالىستارىنىڭ ەڭ ماڭىزدىسى، ءارى جوعارعى دەڭگەيدە ۇيىمداسقان ەدى. الاش قوزعالىسىڭ نەگىزگى يدەياسى دەموكراتيالى قوعام قالىپتاستىرىپ، ءسوسىز ەركىندىك پەن دامۋدىڭ العىشارتى رەتىندە قازاقتىڭ ۇلتتىق مەملەكەتىن قۇرۋ بولاتىن. وسى ورايدا، الاش قايراتكەرلەرىنىڭ اراسىنان ءوزىنىڭ زەردەلى ويىمەن، حالىق اعارتۋ ىسىمەن ەرەكشەلەنگەن تۇلعانىڭ ءبىرى – كورنەكتى قوعام قايراتكەرى ءبىرجانوۆ قورعانبەكۇلى احمەت.

الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ مۇشەسى 1871 جىلى 7 جەلتوقساندا تورعاي ۋەزىنىڭ توسىن بولىسىنىڭ № 1 اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن.جاستايىنان زەرەك بولعان احمەت 1891 جىلى ورىنبور ەرلەر گيمنازياسىن كۇمىس مەدالمەن، 1899 جىلى قازان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتىن التىن مەدالمەن بىتىرگەن. سول جىلدان باستاپ ورىنبور جانە ترويتسك وكرۋگتىك، اقتوبە، تورعاي، بۇزىلىق ۋەزدىك سوتتارىندا زاڭ قىزمەتكەرى بولىپ جۇمىس اتقارعان. 1906 جىلى 2 شىلدەدە دۋما وتىرىسىندا ءسوز سويلەپ، اگرارلىق كوميسسياعا قازاق دەپۋتاتتارىن ەنگىزۋدى ۇسىنعان بولاتىن. دەپۋتات ا.قالمەنەۆ ەكەۋى قازاق جەرىندە قونىس اۋدارۋشىلاردى جەرگە ورنالاستىرۋ كوميسسيالارىنىڭ زاڭسىزدىقتارى تۋرالى جوعارعى ۇكىمەت بيلىگىنە سۇراۋ سالادى.

ا.ءبىرىمجانوۆ ءىى دۋمادا اسكەري دالا سوتتارىن جويۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن جاساۋ كوميسسياسىنىڭ قۇرامىنا ەنەدى.1917 جىلدىڭ كوكتەمىنەن ۋاقىتشا وكىمەتتىڭ قوستاناي ۋەزدىك كوميسسارى بولدى.

II-جالپىقازاق سەزىندە الاشوردانىڭ ۇلت كەڭەسىنىڭ قۇرامىنا سايلاندى. الاشوردا ۇكىمەتى مۇشەلەرىنىڭ ۋفادا وتكەن كەڭەسىنە قاتىسىپ، الاشوردا ادىلەت ءمينيسترى بولعان. الاش پارتياسىنىڭ جانە ۇكىمەتىنىڭ سايلانبالى مۇشەسى بولدى. 1919 جىلى كەڭەس وكىمەتى الاشوردا قايراتكەرلەرىنە رەسمي كەشىرىم جاسالعاننان كەيىن، احمەت ءبىرىمجانوۆ قازاق اۆتونومياسى جوعارعى سوتىنىڭ مۇشەسى، ودان كەيىندە دە جوعارعى سوت سالاسىندا جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقاردى.

احمەت قورعانبەكۇلى 1927 جىلعى 5 قاڭتاردا لەنينگرادتا (قزىرگى سانكت-پەتەربۋرگ) اۋىر ناۋقاستان قايتىس بولىپ، سۇيەگى سونداعى ۆولكوۆ قورىمىنىڭ مۇسىلمان بولىگىندە جەرلەندى. الاش قوزعالىسىنىڭ جولىندا ايانباي ەڭبەك ەتكەن الاش زيالىلارىنىڭ باستى ماقساتى – قازاق ەلىنە ءوزىن-ءوزى باسقارۋ مۇمكىندىگىن بەرەتىن مەملەكەتتىك جۇيە قۇرۋ، ياعني ونىڭ ۇلتتىق مەملەكەتتىككە قۇقى بار ەكەندىگىن مەتروپولياعا مويىنداتۋ، ال تۇبىندە دەربەس مەملەكەتتىككە قول جەتكىزۋ، قازاق جەرىنە ىشكى رەسەيدەن قونىس اۋدارۋشىلار تولقىنىن توقتاتۋ، الەمدىك وزىق تاجىريبەگە سۇيەنە وتىرىپ قازاق قوعامى جاڭا ءومىر سۇرانىسىنا ساي وزگەرتۋ (مودەرنيزاتسيا), ءبىلىم مەن ۇلتتىق مادەنيەتتىڭ وركەن جايۋىنا جول اشۋ بولدى.

باعلان تاشيموۆ

Abai.kz