ەلىمىزدەگى تاتۋلىق پەن بىرلىكتى ساقتاۋدا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ماڭىزى زور. اسسامبلەيا ەتنوسارالىق كەلىسىمدى، قوعامداعى تاتۋلىق پەن  تولەرانتتىلىقتى جانە حالىق بىرلىگىن ودان ءارى نىعايتۋعا  سەپتىگىن تيگىزەدى. ءبىز ەلىمىزدەگى ەتنومادەني بىرلەستىك وكىلدەرىنەن تاتۋلىق پەن ۇلتتار دوستىعىن نىعايتۋداعى اتقارىپ جاتقان جۇمىستارىن سۇرادىق. قازاقستان دەپ اتالاتىن ورتاق شاڭىراقتىڭ استىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ەتنومادەني بىرلەستىكتىڭ وكىلدەرى اسسامبلەيا جۇمىسىمەن تانىستىرىپ،  جوسپارلارى مەن ماقساتى جايىندا اڭگىمەلەپ بەردى.

بارلىعىمىزدى ورتاق ماقسات بىرىكتىرەدى

رۋبەن ميكاەليان، «نايري» قازاقستان ارميان مادەني ورتالىقتارى قاۋىمداستىعىنىڭ جاستار ءىسى جونىندەگى كوميتەتىنىڭ توراعاسى:

- «نايري» ارميان مادەني ورتالىعىنىڭ باستى ماقساتى – باستاپقىدا كوپۇلتتى قازاقستانىمىزدا ۇلتارالىق قارىم-قاتىناستى نىعايتۋ، ۇلتتىق سالت-داستۇرلەردى ساقتاۋ جانە دامىتۋ. ارميان مادەني ورتالىعى قالانىڭ جانە رەسپۋبليكانىڭ باسقا مادەني ورتالىقتارىمەن ۇنەمى بەلسەندى بايلانىستا جۇمىس ىستەيدى. ءبىز ءوز كۇش-جىگەرىمىزدى قوعامدىق تۇراقتىلىقتى ساقتاۋعا، وسكەلەڭ ۇرپاقتى تاربيەلەۋگە، ارميان مادەنيەتىن دامىتۋعا جانە تانىمال ەتۋگە باعىتتايمىز جانە اسىرەسە ءبىلىم بەرۋ ماسەلەلەرىمەن اينالىسامىز. قازىرگى ۋاقىتتا جاقسى سەرتيفيكاتتالعان مامان ارقاشان سۇرانىسقا يە. بىزدە جەكسەنبىلىك مەكتەپ بار، وندا 6 جاستان باستاپ، ۇلكەنگە دەيىن بارلىعى مەملەكەتتىك جانە ارميان تىلدەرىن ۇيرەنەدى. ويتكەنى، مەملەكەت باسشىسى: «ءتىل – ۇلتتىق بولمىستىڭ نەگىزى» دەپ وتە ورىندى اتاپ ءوتتى. ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، بۇگىندە الماتىدا 3-4 مىڭعا جۋىق ارميان ۇلتىنىڭ وكىلدەرى، ال قازاقستاندا 20 مىڭداي ادام تۇرادى. ال ءبىز بارلىعىمىز ءبىر كوپۇلتتى وتباسىنا قوسىلىپ وتىرمىز. مەنىڭشە، ءوز حالقىنا، تاريحي وتانىنا، تۋعان ەلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك بالا كەزىنەن، وتباسىندا قالىپتاسادى. اتا-انام ماعان بەسىكتەن وسىنى ۇيرەتتى، مەن ءبىزدىڭ ەتنوس پەن كوپۇلتتى قازاقستاننىڭ بارلىق ەتنوستارى ءبىرتۇتاس ەكەنىن ءتۇسىندىم.

ارميان مادەني ورتالىعىنىڭ بارلىق ءىس-شارالارىنا كومەكتەسكەن اپام نارينەنىڭ ارقاسىندا ۋاقىت وتە كەلە جاۋاپكەرشىلىك جۇگىن موينىما الىپ، كوشباسشى بولۋعا دايىن ەكەنىمدى ءتۇسىندىم. قازىرگى زاماندا جىلى، جاقسى قارىم-قاتىناس پەن ۇلتارالىق دوستىقتىڭ تاپتىرماس دۇنيە ەكەنىن ءتۇسىندىم. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى جانىنان قۇرىلعان «جاراسىم» رەسپۋبليكالىق جاستار ۇيىمىندا جۇمىس ىستەيمىن. بۇل رەسپۋبليكانىڭ بارلىق ەتنومادەني ورتالىقتارىنىڭ جاستار ۇيىمدارىن بىرىكتىرەتىن ديالوگ جانە مادەنيەتارالىق الاڭ. قحا، اكىمدىكتەر مەن ەتنومادەني ورتالىقتار وتكىزەتىن بارلىق شارالارعا جاس ۇل-قىزدار بەلسەنە قاتىسادى.اركىم وزىنە ۇنايتىن نارسەنى تابادى. بارلىعىمىزدى بىرلەسكەن كەزدەگى  بوس ۋاقىت بىرىكتىرەدى، ءبىز دەمالىسقا شىعامىز، كەزدەسۋلەر مەن ءىس-شارالار ۇيىمداستىرامىز. ءبىز بىرىگۋگە تىرىسامىز جانە مۇنى جاقسى جاسايمىز. جازدا قحا قورى ەتنومادەني ورتالىقتاردىڭ جاستار كوشباسشىلارىنا ارنالعان شارا ۇيىمداستىردى. الماتى ىرگەسىندەگى لاگەردە بولدىق، ترەنينگتەرگە قاتىستىق، توپتىق جۇمىستى، شەشەندىك ونەردى ۇيرەندىك، ەڭ باستىسى، ارالاستىق. جاقىندا ءبىز شەبەرلىك ساباقتارى سياقتى ءىس-شارالار فورماتىن ەنگىزدىك. ءبىرىنشى، ساۋالنامانى ءوزىمىز ۇيىمداستىردىق. ويتكەنى، اركىم بەلگىلى ءبىر سالادا جۇمىس ىستەيدى، بىرەۋ تابىسقا جەتىپ، ءوز شەبەرلىگىمەن، قابىلەتىمەن، تاجىريبەسىمەن بولىسۋگە دايىن. 50-دەن استام ادامنىڭ باسىن قوسقان ەكىنشى شەبەرلىك ساباعىنا تابىستى ارميان كاسىپكەرىن شاقىرىپ، ساۋدا سالاسىنداعى جۇمىستى تالقىلاپ، كوپتەگەن پايدالى كەڭەستەر الدىق. كوتەرىلەمىن دەسەڭ، قول قۋسىرىپ وتىرماي، بارىپ ەڭبەك ەت، وتباسىڭنىڭ، ەلىڭنىڭ يگىلىگى ءۇشىن ەڭبەك ەتۋ كەرەك دەگەن ويدامىن. جاستارىمىز ءار جەكسەنبى سايىن ورتالىققا جينالادى. الماتىداعى ارمياندار  بىر-ءبىرىن از بىلەدى. ال مەنىڭ مىندەتىم – ولاردى تانىستىرىپ، ارالاسۋعا مۇمكىندىك بەرۋ. ەرەسەك ۇرپاق تا باس قوسىپ، ۇلتتىق مەرەكەلەردى تويلايدى. سولاردىڭ ءبىرى «تەرەندەز» دەپ اتالادى. بۇل وتە ادەمى مەرەكە 13 اقپاندا وتەدى. ونىڭ نەگىزگى اتريبۋتى ءالى كۇنگە دەيىن وت بولىپ تابىلادى. جۇپتار ونىڭ ۇستىنەن قول ۇستاسىپ سەكىرۋى كەرەك. ەگەر ولار قولدارىن بوساتپاي، بۇل تابىسقا جەتسە، وتباسى بەرىك جانە تاتۋ بولادى. ءبىزدىڭ «نايري» ۇلتتىق ءانسامبلى قازاقستاندا دا، رەسپۋبليكادان تىس جەرلەردە دە وتە تانىمال. «نايري» 2000 جىلى قۇرىلعاننان بەرى جىل سايىنعى ەسەپ بەرۋ كونتسەرتتەرىن بەرىپ، بارلىق ءىس-شارالاردىڭ تۇراقتى قاتىسۋشىسى. توپتىڭ العاشقى كوركەمدىك جەتەكشىسى اۆەتيس محەيان بولدى. 2005 جىلدان بەرى «ءنايريدى» ونىڭ قىزى تاتەۆيك محەيان باسقارادى. جۇمىس بارىسىندا قحا مەن قالا اكىمدىگى تاراپىنان كوپتەگەن العىس حاتتار الدىق. ءانسامبلدىڭ رەپەرتۋارىندا ارميان جانە الەمدىك بيلەر بار. بىزدە كومەديالىق قويىلىمدار مەن ەسكيزدەر دە بار. وسىنداي ءىس-شارالار ارقىلى ەلىمىزدەگى بىرلىكتى ساقتاۋعا بارىنشا ۇلەس قوسۋدامىز.

بۇگىندە ءبارىمىز ءبىر وتباسىنا اينالدىق

ءدۇنيادار ابدۋللاەۆ، جامبىل وبلىسىنىڭ «احىسكا» تۇرىك ەتنومادەني بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى:

- مەن وسىندا تۋىپ-ءوستىم، وندا ءبارىمىز ۇلكەن، تاتۋ وتباسىندا ءومىر سۇردىك، وندا شەكارا مەن ايىرماشىلىق جوق. باۋىرمالدىق رۋحتا تاربيەلەنىپ، وتانىمىزدىڭ ءوسىپ-وركەندەۋىنە ۇلەس قوسۋعا ۇمتىلدىق. بۇگىندە ءبارىمىز – قازاقتار، ورىستار، وزبەكتەر، قىرعىزدار، ارمياندار جانە باسقا ۇلت وكىلدەرى ۇلكەن تاتۋ-ءتاتتى وتباسىنا اينالدى. سونىمەن قاتار، ءبىز اتا-بابامىزدان قالعان سالت-ءداستۇردى دامىتىپ، بالالارىمىزعا ءسىڭىرىپ كەلەمىز. ەلىمىزدەگى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ مۇرىندىق بولۋىمەن 130 ۇلت وكىلدەرى تاتۋ-ءتاتتى ءومىر سۇرۋدە. دوستىق پەن بىرلىك – ءبىزدىڭ كۇشىمىز.  قازاقستاندى مەكەندەگەن بارلىق ەتنوستار ءبىرتۇتاس حالىق بولىپ ءومىر سۇرۋدە. بىزدە ۇلتارالىق ارازدىق جوق، قان توكپەيمىز جانە بۇل ءبىزدىڭ شىنايى قۇندىلىعىمىز. تۇركيانىڭ دوس جانە باۋىرلاس قازاقستانمەن قارىم-قاتىناسى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك دەڭگەيىندە جانە ەكى ەل باسشىلارىنىڭ باسشىلىعىمەن دامىپ كەلەدى. ساياسي، ەكونوميكالىق، گۋمانيتارلىق جانە مادەني ماسەلەلەردەگى تۇسىنىستىك بىرلىگى ءوڭىردىڭ تۇراقتىلىعى مەن دامۋىنا دا قىزمەت ەتەدى. قازاقستان مەن تۇركيا اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق جاقسى دەڭگەيدە دامىپ كەلەدى. ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزدى ورتاق تاريح پەن مادەنيەتتە ودان دا كۇشتى بايلانىستار بايلانىستىرادى. بۇگىندە ەتنوسىمىز قازاق حالقىنىڭ ءبىر بولىگىنە اينالدى، ءبىز ءالى دە بەرىك دوسپىز، ءبىر-ءبىرىمىزدى سىيلايمىز، ءبىر تۇركى تىلىندە وڭاي سويلەيمىز، ءبىز، ورتاق تاريحي تاعدىر بىرىكتىرگەن قازاقستاندىقتار، ءبىر عانا ەلدىڭ، ياعني قازاقستاننىڭ ازاماتتارىمىز. ال ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز – وتانىمىزدىڭ ودان ءارى دامۋىنا ۇلەس قوسۋ. بەيبىتشىلىك ورناعان، ءتۇرلى ەتنوس وكىلدەرى تاتۋ-ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ەل عانا تولىق دامي الادى. قازاقستان مۇنداي ناتيجەلەرگە ەل باسشىلىعىنىڭ جۇيەلى ساياساتىنىڭ ارقاسىندا قول جەتكىزدى. ءار شاڭىراققا، دەنساۋلىق پەن بەرەكە، باق-ىرىس، تىنىشتىق تىلەيمىن! ءاربىر ەل ازاماتى ءوزى ءۇشىن ەمەس، ەلى ءۇشىن قىزمەت ەتسە مەملەكەتىمىز كوركەيەدى!.

 اbai.kz