رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين مينسكىگە الىپ ۇشىپ جەتتى. ونىڭ الدىندا كرەملدىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى: «ءسامميتتىڭ كۇن تارتىبىندە ۇقشۇ مۇشەلەرىنىڭ ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك جۇيەسىن ارى قاراي جەتىلدىرۋ، سونىمەن قاتار، حالىقارالىق جانە ايماقتىق وزەكتى ماسەلەلەر قاراستىرىلادى»، - دەپ مالىمدەگەن بولاتىن.

كەزىندە پۋتين «ۆارشاۆا كەلىسىمى» ۇلگىسىمەن ناتو-عا قارسى تۇرۋ ءۇشىن قۇرعان ۇيىمعا بەلارۋس، ارمەنيا، قازاقستان، قىرعىزستان، رەسەي مەن تاجىكستان كىردى. بىراق رەسەيدىڭ ۋكراينامەن سوعىسى وسى ۇيىمنىڭ بولاشاعى جايىندا ءتۇرلى پىكىرلەر ايتقىزۋدا.

ارمەنيا پرەمەر-ءمينيسترى نيكول پاشينيان 14 قاراشادا بەلارۋس باسشىسى الەكساندر لۋكاشەنكومەن تەلەفونمەن سويلەسىپ، مينسكىدەگى جيىنعا قاتىسا المايتىنىن ايتقان. ارمەنيانىڭ ءسىم باسشىسى ارارات ميرزويان دا،  قورعانىس ءمينيسترى سۋرەن پاپيكيان دا بارا المايمىز دەپ ءبىرىنىڭ اۋزىنا ءبىرى تۇكىرگەندەي باس تارتتى.

سونىمەن بەلارۋس ەلىندەگى سامميتكە ارمەنيادان باسقا، قازاقستان، قىرعىزستان، رەسەي مەن تاجىكستان پرەزيدەنتتەرى تۇگەل جينالدى. جوعارعى لاۋازىملى تۇلعالاردى توراعالىق ەتۋشى ەلدىڭ باسشىسى الەكساندر لۋكاشەنكو قارسى الىپ، بەلارۋستىڭ توراعالىعىنىڭ قورتىندىسى شىعارىلىپ، بىلەسكەن دەكلاراتسيا قابىلدانىپ، 11 قۇجاتقا قول قويىلدى.

توقاەۆ: ءبىزدى سىرتقى قاتەرمەن قورقىتا بەرۋدىڭ كەرەگى جوق!

وسى سامميتە وزىنە ءسوز تيگەن شاقتا قازاقستان پرەزيدەنتى سەسسيا قاتىسۋشىلارىنا ءىلتيپات ءبىلدىرىپ، جيىندى جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن بەلارۋس تاراپىنا جانە الەكساندر لۋكاشەنكوعا ريزاشىلىق بىلدىرە كەلە: «ءبىز ۇقشۇ قىزمەتىنىڭ ءادىس-ءتاسىلى مەن ستراتەگياسىن جولعا قويا وتىرىپ، زاماناۋي قاۋىپ-قاتەر مەن سىن-تەگەۋرىندەردى مىندەتتى تۇردە ەسكەرۋگە ءتيىسپىز. سونىمەن قاتار ۇقشۇ-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قاتەر ءتونىپ كەلە جاتقانىن، ەگەر ونداي قاۋىپ بولسا دا، ونى ۇنەمى ايتا بەرۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ ويلايمىن. تۇپتەپ كەلگەندە، قاۋىپ-قاتەر ءاردايىم بولعان. حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ بولمىسى وسىنداي. بۇل تاقىرىپتى قايتا-قايتا كوتەرۋ، ءبىزدى الدەكىمنەن قورقاتىنداي كورىنىس قالىپتاستىرادى»، - دەدى.

مەملەكەت باسشىسى كەلەسى جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ ۇقشۇ-عا توراعالىق ەتۋ مىندەتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا وتەتىنىن مالىمدەي كەلە، ۇقشۇ اياسىندا ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك جۇيەسىن ودان ءارى نىعايتۋعا ەلىمىزدىڭ ەلەۋلى ۇلەس قوسۋعا دايىن ەكەنىن جەتكىزدى. قازاقستان توراعالىعى كەزىندە ۇيىم قىزمەتى بويىنشا ەرەكشە نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتەتىن بىرقاتار باسىم باعىتتى العا تارتتى.

– ءبىرىنشى، ۇقشۇ-نىڭ قاۋىپسىزدىك سالاسىندا مۇددەلى ەلدەرمەن جانە حالىقارالىق ۇيىمدارمەن ىنتىماقتاستىق ورناتۋ. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىمەن جانە ونىڭ قۇرىلىمدارىمەن ارادا قالىپتاسقان ىقپالداستىق دەڭگەيىن ساقتاۋعا باسا ءمان بەرۋدى ۇسىنامىز. بۇل جۇمىس 2010 جىلدىڭ 18 ناۋرىزىندا ۇقشۇ مەن بۇۇ حاتشىلىقتارى اراسىندا قول قويىلعان ىنتىماقتاستىق تۋرالى بىرلەسكەن دەكلاراتسيا نەگىزىندە جۇرگىزىلەدى. تمد مەن شىۇ اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى تەرەڭدەتۋدى قۇپتايمىز. «ۇقشۇ-نىڭ تمد-مەن جانە شىۇ-مەن ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋ جونىندەگى پراكتيكالىق شارالار» اتتى قۇجاتتا ونىڭ ناقتى قادامدارى ايقىندالعان، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

اسكەري ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرى بويىنشا قارىم-قاتىناس ۇيىم قىزمەتىنىڭ ەكىنشى ماڭىزدى باعىتى بويىنشا:

– بۇل كونتينگەنتتىڭ كەدەرگىسىز ءارى ەش جەرگە ايالداماي قوزعالۋىنا، اسكەري اۆياتسيانىڭ ۇشۋىنا جانە تاعى دا باسقا اسپەكتىلەرگە قاتىستى. سونىمەن قاتار اسكەري كادرلاردى دايارلاۋ جۇيەسىن جانە ۇقشۇ-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ اسكەري-عىلىمي قۋاتىن دامىتۋدى جالعاستىرعان ءجون. ۇيىمنىڭ بىتىمگەرشىلىك الەۋەتىن ارتتىرۋعا ايرىقشا ءمان بەرۋ ۇسىنىلادى. بۇل رەتتە ۇقشۇ باس حاتشىسىنىڭ بىتىمگەرشىلىك ماسەلەلەرى جونىندەگى ارنايى وكىلىنىڭ قىزمەتى زور ءرول اتقارادى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

ءوز سوزىندە قاسىم-جومارت توقاەۆ حالىقارالىق تەرروريزم مەن ەكسترەميزمگە قارسى ءىس-قيمىل باعىتىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ ءىسىن العا تارتىپ;

– لاڭكەستىك توپتارعا قوسىلۋدى جوسپارلاپ جۇرگەن ازاماتتارىمىزدىڭ ەلدەن تىسقارى شىعىپ كەتۋىنە جول بەرمەۋ ءۇشىن بىرلەسكەن جۇمىستى جالعاستىرعان ءجون. تەرروريزمگە جانە ەكسترەميزمگە قاتىسى بار ادامداردى ىزدەۋ، ۇستاۋ جانە ەكستراديتسيالاۋ تەتىكتەرىن ىسكە قوسۋ ماڭىزدى. ۇقشۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى حاتشىلارىنىڭ كوميتەتى جانىنداعى تەرروريزم مەن ەكسترەميزمگە قارسى كۇرەس ماسەلەلەرىمەن اينالىساتىن ساراپشىلاردىڭ جۇمىس توبىن جانداندىرۋدى ۇسىنامىز، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

مەملەكەت باسشىسى نازارىنان ۇيىمنىڭ ەسىرتكى جانە پسيحوتروپتى زاتتاردىڭ زاڭسىز اينالىمىنا دا قارسى كۇرەس جۇرگىزۋگە تيىستىگى ءسوز بولىپ:

– ۇقشۇ-عا مۇشە ەلدەردىڭ كەڭىستىگىن وسى قاۋىپتى زاتتىڭ ەنۋىنەن قورعاۋ ءۇشىن بىرلەسكەن ءىس-شارالاردىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ قاجەت. جۇمىس رەتىن بارلىق وزەكتى فاكتوردى، سونىڭ ىشىندە سينتەتيكالىق ەسىرتكىنىڭ تارالۋ اياسى كەڭەيە تۇسكەنىن ەسكەرە وتىرىپ ۇيىمداستىرۋ كەرەك. ەسىرتكىنىڭ زاڭسىز اينالىمىنا قارسى كۇرەس جۇرگىزەتىن قۇزىرەتتى ورگاندار جەتەكشىلەرىنەن قۇرالعان ۇيلەستىرۋ كەڭەسى سياقتى مەحانيزم ماڭىزدى ءرول اتقارادى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

بۇدان بولەك پرەزيدەنتىمىز قارۋ-جاراقتىڭ زاڭسىز اينالىمىمەن جانە ترانسۇلتتىق ۇيىمداسقان قىلمىستىق توپتارمەن كۇرەسۋدى، توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ جانە ونىڭ سالدارىن جويۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋدى، اقپاراتتىق تەحنولوگيا سالاسىنداعى قىلمىستارعا قارسى جۇمىلا كۇرەسۋدى كوتەردى.

– قازىرگى جاعدايدا قاۋىپ-قاتەردىڭ سيپاتى مەن كيبەر قىلمىسكەرلەر قولداناتىن قارۋ تۇرلەرى دە تەز وزگەرىپ جاتىر. مۇنى ءبىزدىڭ نەگىزگى قۇرالىمىز – ۇقشۇ-نىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگيا سالاسىنداعى قىلمىستارعا قارسى ءىس-قيمىل جونىندەگى «پروكسي» وپەراتسياسىن ىسكە اسىرۋ كەزىندە ەسكەرۋ كەرەك دەپ سانايمىز، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستاننىڭ توراعالىق ەتۋ كەزىندە ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك جۇيەسىن نىعايتۋ جانە ونى ودان ءارى دامىتۋ ءۇشىن كەشەندى جۇمىستار جالعاسا بەرەتىنىنە اشىپ ايتتى.

Abai.kz