ءححى عاسىردا تەاتر ونەرى وزگەرىسكە ءتۇسىپ وتىر. سوندىقتان، جاس بۋىن اكتەرلەردىڭ ويىندارى دا ترانسفورماتسيالانىپ ءجۇر. ەرەكشە يكەمدىلىكپەن قاتار تاپقىرلىق بويىنان تابىلاتىن جانە ىزدەنىمپازدىق قاسيەتىنە يە ادام - اكتەر. ماسەلەن، سول اعىستى بويلاپ كەلە جاتقان -  دارحان سۇلەيمەنوۆ.

اكتەر  بالا كەزىندە ونەر سالاسىنا قىزىعۋشىلىعى اشىلا قويماعان، دەسەدە،  دومبىرامەن ءان ايتىپ، سكەتچ وينايتىنىن اۋىل  اراسىندا  بىلەتىندەر بار ەدى. وسىلايشا، ۇلكەن اعاسىنىڭ جول سىلتەۋىمەن ونەر ورداسى  ت.جۇرگەنوۆ اكادەمياسىنا وقۋعا ءتۇسىپ، «دراما جانە كينو» اكتەر ماماندىعى بويىنشا ءبىلىم الادى. 2010 جىلى ديپلومدىق سپەكتاكلدى تالعات تەمەنوۆ  كورىپ، جۇمىسقا شاقىردى. سودان بەرى، ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترىندا اكتەر بولىپ، تابان اۋدارماي ەڭبەك ەتىپ كەلەدى. اكتەردىڭ العاش بولىپ جۇلدىزىن جاققان، تەاتر جانە كينورەجيسسەرى - تالعات تەمەنوۆ. سونىمەن قاتار، اكتەردىڭ العاشقى رولدەرىنىڭ ءبىرى تەمەنوۆتىڭ،   قازاق اقىندارىنىڭ ولەڭدەرىنەن قۇرىلعان «ماحاببات سازى» اتتى قويىلىمدا پوەزيا وقىپ، بي بيلەپ، ءان شىرقاپ كوزگە ءتۇستى. ودان سوڭ، كورەرمەن جادىندا ساقتالاتىن، اكتەردىڭ تاجىربيەسىن ارتتىرا تۇسكەن س.سماتاەۆتىڭ «كوگىلدىر تاكسي»  مەلودراماسىنداعى نۇرباقىت كەيىپكەرىن ءساتتى سومداپ شىقتى.

سۇلەيمەنوۆتىڭ كومەديا جانرىنداعى بىرقاتار رولدەرى بولدى، ولار: س.احمادتىڭ «كەلىندەر كوتەرىلىسى» قويىلىمىندا - ءتىلشى جىگىت بولىپ ويناسا، «قارا شەكپەن»دە - كيكو اتتى جۇگى اۋىر، كۇلكىلى ەسەك وبرازىن الىپ شىقتى. اكتەر كوبىنەسە تەاتر ساحناسىندا درامالىق جانرداعى كەيىپكەرلەردە بوي كورسەتتى. ناقتىراق ايتقاندا، ع.مۇسىرەپوۆتىڭ «قوزى كورپەش-بايان سۇلۋىندا» – ايداردى، ش.ايتماتوۆتىڭ «تەڭىز جاعالاي جۇگىرگەن تارعىل توبەت» قويىلىمىندا بالىقشى جىگىتتى، ت.تەمەنوۆتىڭ «كارمەنسيتاسىندا» – حوسەنى، «شىعىس سازىندا» – عابيدەندى، م.اۋەزوۆ «اي-قاراگوزىندە» – سىرىمدى ويناپ، كورەرمەن كوزايىمىنا اينالدى.

قازىرگى تاڭدا اكتەردىڭ تانىمالدىققا يە بولۋىمەن قاتار، تەاتر ساحناسىندا تاجىربيەسىنىڭ ارتۋىنا ارقاۋ رولدەرىنىڭ ءبىرى، ءا.نۇرشايىقوۆتىڭ  «ماحاببات قىزىق مول جىلدارىنداعى» كەيىپكەرى ەربول. رەجيسسەرى- فارحاد مولداعالي، اكتەردى كوپتەگەن ىزدەنىسكە يتەرمەلەگەن جانە زاماناۋي ۇلگىدەگى جاڭا قىرىن اشا بىلگەن رەجيسسەر. اكتەر ءۇشىن ۇلكەن جەڭىس ول، شىعارماشىلىققا جاڭا تىنىس بەرە الاتىن رەجيسسەردى تابۋ. وسىنداي تاعى ءبىر ءساتتى كەيىپكەرمەن، سايكەسىنشە ەپتى رەجيسسەردى كەزدەستىردى. ول ا.پ.چەحوۆتىڭ «شاعالاسىنداعى» - ترەپلەۆ اتتى جاس دراماتۋرگ جىگىت. قويۋشى-رەجيسسەرى – ەلىك نۇرسۇلتان. سپەكتاكل جەلىسى – بارىمىزگە بەلگىلى: ارتيست، ونەر، شىعارماشىلىق، ماحاببات جايىندا.  پەساداعى ترەپلەۆ - اركادينانىڭ ۇلى. ورتاسىنان مەيىرىم كورمەي ءوسىپ، ىنجىقتىعى باسىم، ءوزىن ونەرلى ادامدار ورتاسىندا ەڭ بەيشارا سەزىنەتىن ءتىرى جەتىم. شىعارماشىلىقتى جاقسى كورەتىن، بىراق، بۇل ونەرىن اناسى مويىندامايتىن جازۋشى. سۇيگەن ارۋى تەرىس اينالىپ، ءۇمىتى ۇزىلگەن. ءوزىن ءالى تاپپاعان، قيالشىل، سەزىمگە بەرىلگىش جاس جىگىت. باسقا اۆتورلارداي «كۇيدىم، ءسۇيدىم» دەپ القىنباي، چەحوۆ كەيىپكەرلەرى ءوز سەزىمدەرىن وسىلايشا «سىبىرلاپ» جەتكىزەدى. سۇلەيمەنوۆتىڭ بارلىق دەرلىك تالانتىن اشا العان كەيىپكەر - ترەپلەۆ.  قويىلىمنىڭ ءساتتى شىعۋى، ساحناداعى سەرىكتەسكە بايلانىستى بولاتىنى جاسىراتىن دۇنيە ەمەس. اكتەر مەن اكتريسانىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرى، سىرتقى ءتۇر-الپەت پەن ىشكى مىنەزدەردىڭ ۇيلەسىم تابۋى، ناعىز اكتەر ءۇشىن ۇتىس ۇتقانمەن تەڭ دەۋگە بولادى. ءبىرىن-ءبىرى ىممەن ءتۇسىنىپ، ەكەۋى عانا ۇعىنىپ تۇرعان يمپروۆيزاتسيا جاساي الۋ جىلدار بويى جينالاتىن تاجىربيەمەن كەلەدى. مىسالى: «شاعالا» قويىلىمىنداعى  ساحنالىق سەرىكتەسى اقبوتا راحات سومداعان اركادينا وبرازى، سۇلەيمەنوۆتىڭ كەيىپكەرىن جانداندىرا ءتۇستى. كاسىبيلىك تۇرعىدان العاندا ترەپلەۆتىڭ پەساداعى ورنىن، ونىڭ اناسى ارقىلى جەتكىزە ءبىلدى. رەجيسسەر ە.نۇرسۇلتان اكتەرلەردى تاڭداۋ بارىسىندا  ءدوپ تۇسكەندىگىن جانە اكتەرگە بەرىلگەن نۇسقاۋلىقتىڭ  وڭ ناتيجەلى جەمىسىن كورە الدىق.

ءبىر ەمەس بىرنەشە قويىلىمدا سۇلەيمەنوۆتىڭ ساحناداعى اسىعىن الشىسىنان ءتۇسىرىپ جۇرگەن اكتريسا گۇلباحرام بايبوسىنوۆا. ەربول مەن مەڭتايدى سومدايتىن ارتىستەردى، بۇگىندە ەلىمىزدىڭ باسقادا قالالارىنداعى جانكۇيەرلەرى تەاتر زالىن توزدىرىپ كۇتەدى. ارينە، كوزى قىراعى كورەرمەننەن العىس الۋ، ۇلكەن ەڭبەكتى تالاپ ەتەدى. اكتەردىڭ تابيعاتى – مەنىڭ سول اكتەر شىعارماشىلىعىن زەرتتەۋدەگى باستى سەبەبىم. كەيىپكەر سومداۋشىنىڭ قاراپايىم رولدەردىڭ ءوزىن، رەجيسسەرمەن اقىلداسا وتىرىپ، ەرەكشە استارى بار سوزدەرمەن جەتكىزۋگە تىرىسۋىنىڭ ءوزى ىزدەنىس. بۇل اكتەر تابيعاتىن وزگە ونەرپازداردان ەرەكشەلەي  تۇسەدى. ماسەلەن، «يران كونفەرەنتسياسىندا» ويناعان ءرولى  - ماگنۋس تومسەن، دارحان ءۇشىن ۇلكەن دايىندىقتى قاجەت ەتتى. دەسەك تە، اكتەرلىك جاعىنان كورەرمەنگە جاڭا قىرىنان كورىندى، بىربەتكەي، ءوز ويىن اشىق جەتكىزە الاتىن، ومىردە قولدانىلاتىن بوقاۋىز، بەي ادەپتى قوسا وتىرا كەيىپكەردىڭ ماقساتىن ايقىنداپ بەردى. سونىمەن قاتار، اكتەر تابيعاتى  كوبىنەسە درامالىق جانرعا بەيىم، كومەديالىق  ەپيزود رولدەرى بىرەڭ-ساراڭ، ءتىپتى جوقتىڭ قاسى. بۇل دەگەنىمىز اكتەرگە تەك ءبىر جاقتى عانا ەمەس، جان-جاقتى، الۋان ءتۇرلى تاعدىردى سومداۋ قاجەت ەكەنىن الدىعا شىعارۋ كەرەك. سۇلەيمەنوۆتىڭ ەربول اتتى كەيىپكەرى - ىنجىق، سەزىم ءبىلدىرىپ ءسوز ايتالمايتىن جاسىق مىنەزىن، مايدان كورگەن باتىردىڭ قىز الدىنا كەلگەندەگى ىشكى كۇيىن، تەبىرەنىسىن  اشىق ساحنالاپ جەتكىزە بىلگەن. سونشا قىزدىڭ اراسىندا كوزىنە وتتاي باسىلعانى - مەڭتاي ەدى. ونىڭ جاۋدان تايسالماعان قايسار جۇرەگى قىزدىڭ كىرشىكسىز سىزىلعان نازىك ءۇنىن ەستىگەندەگى كەيىپتەن تەز اۋىسىپ، شىعارماداعى سول ۇنسىزدىكتى سەزىندىرە الدى. ەربولعا جان ءبىتتى، عاشىق بولدى. بۇعان دەيىن باسىنان كەشپەگەن كۇيدەن ءدام تاتتى. ەربول-دارحاننىڭ كوزدەرى وتقا تولىپ، جايناپ سالا بەردى. ول ەربولدىڭ ورنىنا ءوزىن قويىپ، العاشقى ماحابباتىن ەسىنە العانداي. ورتادان ءسال عانا تѳمەندەۋ بويى بار، ساماي تۇسى بۇيرالانىپ تۇراتىن قويۋ قارا شاشىن ۇزىن قوس بۇرىم ەتىپ ءѳرىپ، ونى اق ماندايىنان جوعارىلاتا باسىنا بىرنەشە رەت وراپ، ەكى ۇشىن تاس قىلىپ تѳبەسىنە ءتۇيىپ تاستاعان، اق بەتى تازا قولمەن ارشىعان جۇمىرتقاداي كىرشىكسىز، جاسى ون سەگىزگە كەلگەن تالدىرماش قىزداردىڭ بەينەسى اسەم ەتىپ بەينەلەنەدى. زاماناۋي دراماتۋرگيا، وزەكتى ماسەلەلەرمەن قاتار دامىپ كەلە جاتقان تىڭ يدەيالىق رەجيسسەرلەر قاتارى تولىعىپ جاتىر. جاڭا تولقىننىڭ اكتەرلەرى دە وزىڭدىك ەرەكشە تالانتقا يە. وعان دالەل دارحان سۇلەيمەنوۆتىڭ سومداعان كەيىپكەرلەرى. تەاتر ساحناسىندا كورەرمەنگە كورسەتەر ءتالىمدى دۇنيەلەردە باستى رول سومداۋ، اكتەر ءۇشىن جەتىستىك. دارحان سۇلەيمەنوۆ تەاتر ساحناسىندا جۇرگەنىنە 10 جىلدان استى، دەگەنمەندە ءالى دە كوپتەگەن ىزدەنىستەر كەرەك ەكەندىگىن، تەك عانا درامالىق جانردا ەمەس، كومەديادا دا كورەرمەندە ءوز ونەرىن پاش ەتە الاتىنا كامىل سەنەمىز.

ۇلپان شەرىحان

ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسى، «تەاترتانۋ» ماماندىعىنىڭ 2 كۋرس ستۋدەنتى

Abai.kz