اقوردا ءباسپاسوز قىزمەتى ازەربايجان مەن ارمەنيا اراسىنداعى الماتىدا وتەتىن كەلىسسوزدەرگە قاتىستى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ مالىمدەمەسىن جاريالادى. بۇل تۋرالى Mezgil.kz اقپاراتتىق پورتالى جازدى. 

وندا پرەزيدەنت توقاەۆ:

«الماتىدا وتەتىن كەلىسسوزدەر پروتسەسىنە قاتىستى قازاقستان تاراپىنىڭ ۇسىنىسى بويىنشا ازەربايجان مەن ارمەنيا اراسىنداعى بەيبىت كەلىسىمگە دايىندىق جۇرگىزۋ ماقساتىندا ەكى ەلدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرىنىڭ كەلىسسوزىن وتكىزۋ تۋرالى ءوزارا كەلىسىمگە كەلگەنىن قۇپتايمىن.

بۇل ماڭىزدى شارانىڭ الماتىدا ۇيىمداستىرىلۋىنىڭ سيمۆولدىق ءمانى بار. ويتكەنى 1991 جىلى جەلتوقسان ايىندا تمد ەلدەرىنىڭ تاۋەلسىز دامۋىنا نەگىز قالاعان جانە مەملەكەتارالىق شەكارانى انىقتاۋ قاعيدالارىن بەكىتكەن تاريحي قۇجاتقا – الماتى دەكلاراتسياسىنا قول قويىلعان ەدى.

الداعى كەزدەسۋ ازەربايجان-ارميان ۋاعدالاستىعىنىڭ ناقتى جۇزەگە اسۋىنا جول اشىپ، جۋىق ارادا وڭتۇستىك كاۆكازدا تۇراقتى ءارى ۇزاقمەرزىمدى بەيبىتشىلىكتىڭ ورناۋىنا ىقپال ەتەدى»، - دەپ مالىمدەمە جاسادى.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، ازەربايجان پرەزيدەنتى بۇعان دەيىن 29 ساۋىردە باكۋ ازەربايجان مەن ارمەنيانىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى اراسىنداعى كەزدەسۋگە كەلىسىم بەرگەنىن ايتقان بولاتىن. ال ونىڭ الدىندا ارمەنياعا ساپارلاپ بارعان پرەزيدەنت توقاەۆ ەكى تاراپقا اراعايىندىق ۇسىناتىنىن ايتقان.

ازەربايجان ساياساتتانۋشىسى، وڭتۇستىك كاۆكازدى زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى فارحاد مامەدوۆ بىلاي دەيدى:

«قازاقستان تاراپىنىڭ بۇل باستاماسىن ازەربايجان وتە جوعارى باعالايدى. مۇنى ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆ اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، كەلىسسوزدەردىڭ تيىمدىلىگى ءۇشىن تاراپتارعا سەنبەيتىن نەمەسە مۇلدەم مۇددەلەرى جوق الاڭداردى تاڭداۋ كەرەك، ال ەگەر مۇددەلەرى بولسا، وندا ولار سىندارلى ارناعا باعىتتالعان. بۇعان قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ءازەربايجان مەن ارمەنياعا جاساعان ساپارلارى دالەل...

سونىمەن قاتار، قازىرگى كەزدە ارمەنيا-ءازەربايجان شەكاراسىنىڭ جالعىز ۋچاسكەسىندە جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان شەكارانى دەليميتاتسيالاۋ جانە دەماركاتسيالاۋ پروتسەسى باستالعاننان كەيىن ونداعان مەملەكەتتەر ءوز پىكىرلەرىن ءبىلدىرىپ، وسى شەشىمدەر مەن پروتسەستىڭ باستالۋىنا قاتىستى وڭ رەاكتسيا ءبىلدىردى. بارلىق جەردە الماتى قالاسى تۋرالى ءسوز بولدى.

قازاقستان كەلىسسوزدەردىڭ كوپتەگەن فورماتتارى ءۇشىن الاڭ بولىپ تابىلادى. قازاقستاننىڭ وسىنداي كەلىسسوزدەردى ۇيىمداستىرۋ ءداستۇرى بار، بۇل الەمدەگى قازاقستاننىڭ جارقىن بەينەلەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى...

پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ الدىمەن ازەربايجانعا، سودان كەيىن ارمەنياعا جاساعان ساپارلارى وسى باستامانى قالىپتاستىرۋدا جانە ەكى تاراپتىڭ دا الماتىداعى كەلىسسوزدەرگە قاتىسۋعا كەلىسكەندىگىندە شەشۋشى ءرول اتقاردى.

ءازەربايجان مەن قازاقستان - كورشى، ءبىز تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىندا تۇرامىز، بىرلەسكەن كولىكتىك-لوگيستيكالىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋدامىز جانە «ستراتەگيالىق وداقتاستىق» رەتىندە ءوزارا قارىم-قاتىناس دەڭگەيىمىز بار.

ال قازاقستان ارمەنيامەن كەدەندىك وداقتا، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتا جانە ۇقشۇ-دا.

قازاقستان ەكى ەلمەن دە ستراتەگيالىق ءوزارا قارىم-قاتىناس ورناتتى - بۇل اۋماعىندا كەلىسسوزدەر وتەتىن ەلگە دەگەن سەنىمنىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتى.

قازاقستان ءبىزدىڭ وڭىردەگى كولىك-كوممۋنيكاتسيا جوبالارىن ىسكە اسىرۋعا تىكەلەي مۇددەلى. ءازەربايجان بۇل – ورتا ءدالىز. قارا تەڭىز جاعالاۋىندا قازاق بيزنەسىنىڭ مەنشىگىندە گرۋزياداعى پورتتار بار جانە، ارينە، 44 كۇندىك سوعىستىڭ ناتيجەسى بويىنشا ارمەنيا ارقىلى تۇركياعا جانە ودان ءارى ەۋروپاعا كوممۋنيكاتسيالار اشىلادى دەپ كۇتىلۋدە. قازاقستان بۇل جوبانى جۇزەگە اسىرۋدى اشىق قولدايدى. مەنىڭ ويىمشا، وسى باستامالار مەن جوبالاردىڭ بارلىعى، سونىڭ ىشىندە قازاقستاندىق تاراپتىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلۋدا، ويتكەنى بۇعان رەسمي استانانىڭ قىزىعۋشىلىعى بار.

بۇعان دەيىن ۆاشينگتونداعى، بريۋسسەلدەگى جانە ماسكەۋدەگى كەلىسسوزدەردىڭ فورماتتارى قۇلدىرادى، سەبەبى قابىلداۋشى تاراپتار كەلىسسوزدەردىڭ كۇن ءتارتىبىن كوبىرەك مانيپۋلياتسيالاۋمەن نەمەسە تۇجىرىمداۋمەن اينالىستى. بىراق تاجىريبە كورسەتىپ وتىرعانداي، ءازەربايجان مەن ارمەنيا اراسىنداعى ەكىجاقتى فورمات قازىرگى تاڭدا بالاماسىز، تاراپتار تەك قانا قابىلداۋشى تاراپتىڭ ەرىك-جىگەرى اياسىندا كەزدەسەتىن ورىنداردى تاڭدايدى. بۇل ماڭىزدى ەلەمەنت، سەبەبى ەكىجاقتى فورمات قالادى، ال قابىلداۋشى تاراپ ۇيىمداستىرۋ ماسەلەلەرىمەن اينالىسادى.

بۇگىنگى تاڭدا كەلىسسوزدەر گەرمانيادا عانا ءوتتى جانە قازىر قازاقستان اۋماعىندا بولادى دەپ كۇتىلۋدە. ەگەر تاراپتار قازاقستاننان قوسىمشا فۋنكتسيالاردى سۇراسا، بۇل جەردە قازاقستاندىق تاراپ ارەكەت ەتە الادى دەپ ويلايمىن. بۇل كەلىسسوزدەرگە قاتىسۋشىلاردىڭ - تىكەلەي ءازەربايجان مەن ارمەنيانىڭ سۇراۋى بويىنشا بولۋى ءتيىس.

بۇگىنگى تاڭدا ءازەربايجان مەن ارمەنيا اراسىندا بەيبىت كەلىسىمنىڭ ءماتىنى بويىنشا قايشىلىقتار بار، بىراق سونىمەن بىرگە، اسىرەسە شەكارانى انىقتاۋ پروتسەسىندە وڭ وزگەرىستەر دە بار. كەلىسسوزدەر پروتسەسىنىڭ ءوزى جاقىن ارادا بەيبىت شارتقا قول قويۋعا اكەلۋى مۇمكىن، بىراق بۇل الاڭداردىڭ فۋنكتسيالارى وزەكتىلىگىن توقتاتادى دەگەندى بىلدىرمەيدى. ءتىپتى ەلدەر اراسىندا ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورناتىلسا دا، جاقىن ارادا ءبىز، مىسالى، باكۋ مەن ەرەۆاندا ەلشىلىكتەردىڭ اشىلعانىن كورەمىز.

ورتا مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا بىزگە گۋمانيتارلىق ءوزارا ءىس-قيمىل ءۇشىن دە، رەسمي ءوزارا ءىس-قيمىل مەن ديپلوماتيالىق قاتىناستار ءۇشىن دە الاڭدار قاجەت بولادى. سونداي-اق ءۇشىنشى تاراپتىڭ رەسۋرستارى قاجەت. وسىعان بايلانىستى قازاقستان وسى قىزمەتتەردى، مىسالى، ءوز ەلشىلىكتەرى ارقىلى ۇسىنۋدى جالعاستىرادى. ولار باكۋدە دە، ەرەۆاندا دا بار. قازاقستاننىڭ دەلدالدىققا ارنالعان رەسۋرسى وتە زور»، - دەپ ءوز ويىن ورتاعا سالدى.

Abai.kz