“تاق مۇراگەرلەرi” تىقىرشي باستادى
ءماجIلIس سپيكەرI نۇرلان نىعماتۋليننIڭ “جەتI پليۋسI” مەن “جالعىز مينۋسى”
ءماجIلIس سپيكەرI نۇرلان نىعماتۋليننIڭ “جەتI پليۋسI” مەن “جالعىز مينۋسى”
“Central Asia Monitor” دەيتiن گازەتتiڭ وتكەن اپتاداعى نومiرiندە ءماجiلiس سپيكەرi نۇرلان نىعماتۋلين تۋرالى ماقالا جاريالاندى. اۆتور ونى الدىمەن “مۇراگەرلەر تiزiمiنiڭ” سوڭىنا، تiپتi “قوسالقى ويىنشىلاردىڭ” قاتارىنا ورنالاستىرادى دا، ەپتەپ-سەپتەپ تiزiمنiڭ باس جاعىنا قايتا شىعارادى.
ماقالاعا سەنسەك، نىعماتۋليننiڭ جەتi پليۋسi بار. ولار: “كاسiپقويلىق”، “قازاقتىڭ حالىقارالىق ارەناداعى بەت-بەينەسi”، “شىنايى ديپلومات”، “شەشەندiك ءھام كوسەمدiك”، “جاس ەمەس، كارi دە ەمەس”، “سۇيكiمدiلiك پەن حاريزما” جانە “تازالىق”. مiنە، بۇل – نىعماتۋليننiڭ “جەتi پليۋسi”. ال ەندi ونىڭ “جالعىز مينۋسى” نە بولۋى مۇمكiن؟ سiز قالاي ويلايسىز، قۇرمەتتi وقىرمان؟ “جاعىمپازدىق”، “جالتاقتىق”، “وزiندiك وي-پiكiرi جوقتىق” دەپ ويلاساڭىز، قاتتى قاتەلەسەسiز. ول – “بەتiڭ بار، ءجۇزiڭ بار دەمەي ايتىپ سالۋ” ەكەن.
ء“ماجiلiس سپيكەرiنiڭ “جالعىز مينۋسىن” بەتiنە باسپاي-اق، ودان دا “سەگiز پليۋسi بار ەكەن” دەي سالسا قايتەر ەدi?” دەۋiڭiز مۇمكiن. قالاۋىنشا “پليۋسكە” اينالدىراتىن “مينۋس” تا كەرەك قوي. ايتپەسە، “قويۋ قارا مينۋستار” تابۋ قيىن ەمەس. ءماجiلiس سپيكەرi جونiندەگi “ساراپشىنىڭ پiكiرi” مەن “الەۋمەتتiك جەلiدەگi ويلاردى” مىسال ەتپەي-اق قويساق تا، جەلدiڭ قاي جاقتان سوعىپ تۇرعانى انىق اڭعارىلاتىنداي.
ەپيستوليارلىق جانردى نىعماتۋلين جاقسى مەڭگەرiپتi. كەشە الەۋمەتتiك جەلiلەردە ونىڭ الگi ماقالاعا قاتىستى رەداكتسياعا جولداعان حاتى جاريالاندى.
“سiزدەرگە اشىق حات جازۋىما “Central Asia Monitor” گازەتiندەگi “رابوتياگا نۋرلان نىگماتۋلين” دەگەن ماقالا سەبەپ بولدى. “تاق مۇراگەرلەرi” دەپ اتالاتىن تسيكلدى ماتەريالداردىڭ بiرiنە “كەيiپكەر” بولعانىما قاتتى تاڭدانىپ وتىرمىن”.
“جالپىحالىق سايلاعان پرەزيدەنتتiڭ تۇسىندا الگiندەي ايدار ويلاپ تابۋ (“مۇراگەرلەر وندىعى”) دۇرىس ەمەس، تiپتi ارانداتۋ دەپ ەسەپتەيمiن.
جاس مەملەكەتiمiزدi تاڭعالارلىق جەتiستiككە جەتكiزگەن، حالىقارالىق ارەنادا قازاقستاندى الدىڭعى قاتارعا شىعارعان، بولاشاققا جول سiلتەگەن كوشباسشىعا قاتىستى مۇنداي تاقىرىپتى قوزعاۋ – ابەستiك”.
“بiزدiڭ الدىمىزدا تاريحي ماقسات تۇر. ول – قازاقستاندى ودان ءارi دامىتۋ ءۇشiن جالپىحالىق مويىنداعان ۇلت كوشباسشىسىنىڭ توڭiرەگiنە توپتاسۋ. مۇراگەرلەر تاقىرىبى توڭiرەگiندە “ساياسي كروسسۆورد” ۇيىمداستىرۋدى قويايىق. مەنiڭ ويىمشا، بۇل بارلىق ساياساتكەرلەرگە، ساراپشىلارعا جانە جۋرناليستەرگە قاتىستى”.
“قازاقستاننىڭ بiرiنشi پرەزيدەنتi نۇرسۇلتان ءابiشۇلى نازارباەۆ ەلiمiزدi قازiرگi كەرەمەت جەتiستiككە جەتكiزiپ قانا قويعان جوق، مەنiڭ سەنiمiمدە ول – قازاقستاندى جاڭا جەڭiستەرگە جەتەلەيتiن جالعىز ساياسي كوشباسشى. بۇل جەردە باسقا بالاما بولۋى مۇمكiن ەمەس. بۇل جاي عانا ءسوز ەمەس، بۇل – مەنiڭ پرينتسيپتiك ۇستانىمىم، ساياسي جانە ومiرلiك كرەدوم”.
“جۋرناليستiك جانردى تۇسiنەمiن، بۇل حاتىمدى سiزدەر قالاۋلارىڭىزشا “ويناتاتىندارىڭىزدى” دا بiلەمiن. ونى سiزدەردiڭ ار-وجداندارىڭىزعا قالدىردىم...”.
نىعماتۋليننiڭ “كوسەمدiك ءھام شەشەندiگiنە”، “قيىننان قيىستىرار ديپلوماتتىعىنا” ەش تالاس جوق. اسiرەسە، “ۇلت كوشباسشىسى” مەن “قازاقستاننىڭ الەمدi تاڭداندىرعان جەتiستiگi” دەگەن تاقىرىپتارعا ءسوز قوزعاعاندا نىعماتۋلين سۋ توگiلمەس جورعانى كوزگە ەلەستەتەدi.
“تاق مۇراگەرلەرiنiڭ” تiزiمiنەن ءوزiنiڭ اتى-ءجونiن كورگەن سايىن ءتاتتi قيالعا بەرiلەتiندەردiڭ قاتارىندا نىعماتۋلين جوق دەگەنگە سەنۋگە بولا ما؟ ونىڭ “تاق مۇراگەرi تۋرالى ءلام-ميم دەۋشi بولماڭدار!” دەگەنiنە قاراپ، “نىعماتۋليننiڭ دامەسi وزگەلەردiكiنەن دە زور ەكەن!” دەگەن وي كەلەدi قاۋاشاققا. ايتپەسە، ساراپشىلاردى بىلاي قويىپ، ساياساتكەرلەر مەن جۋرناليستەرگە دە “اۋىزدارىڭدى جابىڭدار!” دەر مە ەدi? قاتەلەسسە – ءسوزiن قايتىپ الا جاتار، ء“وز ءسوزiم – وزiمدiكi” دەسە – ونى سپيكەردiڭ ار-وجدانىنا قالدىردىق...
ازiرگە نىعماتۋلين “تامىر باسۋدى” باستاعان دامەلi كوپتiڭ بiرi عانا. گازەت رەداكتسياسى ارقىلى “انا كiسiگە” جولداعان حاتىن ساقتىق دەۋگە بولار. نۇرەكەڭنiڭ تاعى قانداي “ساياسي كروسسۆورد” ويلاپ تاباتىنىن ۋاقىت كورسەتەدi.
“تاق مۇراگەرلەرi” تiزiمiنiڭ العاشقى لەگiندە جۇرگەندەر تىقىرشي باستادى، ايتەۋiر. ات تۇياعىنىڭ ءدۇبiرi جاقىنداپ قالعانىن ءبارi سەزەتiندەي. ويتكەنi ەرiنبەگەننiڭ ءبارi “تاق مۇراگەرلەرiنiڭ” تiزiمiن جاساپ ءجۇر. ءبارiنiڭ ەزەتiنi بiر مالتا بولعانىمەن، اركiم يەسiنە قاراپ ۇرەدi. ماسەلەن، اكiمدەردiڭ رەيتينگiندە استانانىڭ اكiمi يمانعالي تاسماعامبەتوۆ پەن الماتىنىڭ اكiمi احمەتجان ەسiموۆ العاشقى ورىنداردى ەشكiمگە بەرگەن ەمەس.
“ىقپالدىلىق” جونiنەن ۇقك توراعاسى نۇرتاي ابiقاەۆ، پرەزيدەنت اكiمشiلiگiنiڭ جەتەكشiسi ءارi مەملەكەتتiك حاتشى كارiم ءماسiموۆ جانە ورتانشى كۇيەۋبالا تيمۋر قۇلىباەۆ الدىنا ادام سالمايدى.
ءاپ دەگەندە تاق مۇراگەرلەرiنiڭ تiزiمiنە مۇنىڭ قاتىسى جوق سياقتى كورiنۋi مۇمكiن. الايدا “iسكەرلiك” پەن “ىقپالدىلىقتىڭ” ارعى جاعىنان “مۇراگەرلەردiڭ” توبەسi قىلتياتىنىن قايتەسiز؟ سەنبەسەڭiز قاراڭىز، “رەيتينگ.kz” دەيتiن زەرتتەۋ اگەنتتiگiنiڭ وتكەن جىلدىڭ سوڭىنداعى “مۇراگەرلەر تiزiمiندە” العاشقى وندىقتا تۇرعان مىنالار: ن.ابiقاەۆ، ك.ءماسiموۆ، ت.قۇلىباەۆ، ي.تاسماعامبەتوۆ، م.ءتاجين، ب.وتەمۇراتوۆ، د.نازارباەۆا، س.احمەتوۆ، ق.توقاەۆ، ا.ەسiموۆ.
بۇلاردىڭ بiردi-ەكiلiسi كەيiن ىسىرىلىپ، تومەندە تۇرعاندارمەن ورىن اۋىستىرۋى مۇمكiن، بiراق ودان ەشتەڭە وزگەرمەيدi. العاشقى ورىندا تۇرعانداردىڭ ماقساتى – تۇعىرىن ەشكiمگە بەرمەۋ، كەيiنگiلەرiنiڭ مەجەسi – وندىققا كiرۋ. ماسەلەن، الگi تiزiمدە تومەندە قالعان ومiرزاق شوكەەۆ، نۇرلان نىعماتۋلين، قايرات ءمامي سياقتى “ۇمiتكەرلەردi” وندىقتان ءۇمiتi جوق دەپ كiم ايتادى؟ ول ءۇشiن اركiم شاما-شارقىنشا ارەكەت ەتەدi. ماسەلەن، نىعماتۋلين سياقتى...
“تاق مۇراگەرلەرiنiڭ” تىقىرشي باستاعانىنان سەكەمدەنۋدiڭ ءجونi جوق. بۇل –“قارتايىپ قايعى ويلاعان” باسشىسى بار كەز كەلگەن مەملەكەتكە ءتان قۇبىلىس. نىعماتۋليندەر قالاسا دا، قالاماسا دا. ماسەلە تاققا تالاستىڭ قانداي دەڭگەيدە جۇرەتiنiندە: ۇمiتكەرلەر قارۋعا جۇگiنiپ، حالقىن سورلاتا ما، الدە وركەنيەتتi جولمەن ءادiل باسەكەدە جەڭiسكە جەتە مە؟ بiزگە ماڭىزدىسى دا وسى.
ە.بيەكە.
"جاس الاش" گازەتى
