ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن قازاق بيلىگى بۇرىنعىداي كرەملگە جالتاڭداماي، قازاق مادەنيەتىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى بولىپ تابىلاتىن: ۇلتتىق ءتىلىمىزدى; حالىقتىق داستۇرلەرىمىزدى; ماتەريالدىق قۇندىلىقتارىمىزدى; ادەبي جانە مۋزىكالىق شىعارماشىلىعىمىزدى; ەجەلگى مادەني جانە تاريحي ەسكەرتكىشتەرىمىزدى الەمدىك دەڭگەيدە ناسيحاتتاۋدىڭ سارا جولىنا ءتۇستى.

يۋنەسو بويىنشا قازاق ەلىنىڭ نەبىر ايتۋلى مادەني جاھۇتتارى الەم جۇرتشىلىعى نازارىنا ۇسىنىلىپ، ۇلتىمىزدىڭ مادەني-رۋحاني ۆيزيتكاسىنا اينالعانى جاسىرىن ەمەس.

ءوزىن تاۋەلسىز ەلمىن دەپ سانايتىن، بۇۇ مۇشە بولىپ تابىلاتىن ءار مەملەكەت ەڭ باستى ورىنعا ءوز تۇرعىندارىنىڭ كۇندەلىكتى قارىم-قاتىناس قۇرالى بولىپ تابىلاتىن ۇلتتىق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن اسىرىپ، توبەسىنە كوتەرەدى. كسرو كەزىندە ءوز ەلىندە سانى 40 پايىزدىق دەڭگەيگە دەيىن قۇلدىراپ، ۇلتتىق ازشىلىققا اينالعان قازاقتار ەندى قازىر ەلىمىزدىڭ 70 پايىز وڭىردە تەك ءوز انا تىلىندە عانا سويلەپ، ءتول مادەنيەتىمىزدىڭ كوسەگەسىن كوگەرتىپ كەلەدى. ويتكەنى، ءتىل دەگەنىمىز - ءاربىر حالىقتىڭ جانە ونىڭ مادەنيەتىنىڭ باستى ەرەكشەلىكتەرىنىڭ ءبىرى.

قالعان 15 پايىز وڭىردە مەملەكەت ءتىلىمىز بۇرىنعى وتارشىل ەلدەن مۇراعا قالعان ورىس تىلىمەن كەيدە ۇستەم، كەيدە باسەڭ كۇي كەشۋدە. تىلگە قاتىستى قازاق بيلىگىنىڭ جۇمساق ساياساتى تيتۋلدى ۇلتقا قاراعاندا باسقا ەتنوستار كوپ تۇراتىن وڭىرلەردە ۇلارالىق جانجالعا جول بەرگىزبەدى. ءبىز بۇنى الەمدىك دىندەر سامميتەرىنەن، تولەرانتتى تىلدىك ساياساتقا قۇرىلعان قحا جۇمىسىنان ايقىن كورەمىز. ەلىمزدەگى وزگە سانى باسىم دياسپورا وكىلدەرىنە ءوز ءتىلىن وركەندەندەتۋىنە قاتىستى قازاق بيلىگى مەن ۇلتى تاراپىنان ەش قارسىلىق جوق دەپ ماقتانا ءسوز ەتە الامىز. ءيا، بۇل بۇگىنگى تاڭداعى قازاق بيلىگىنىڭ الەمگە ۇلگى بولاتىن ساردابال ساياساتى.

كسرو كەزىندەگىدەي ەمەس، قازاقتار انا ءتىلىن ءومىردىڭ بارلىق سالاسىندا پايدالانۋعا قۇقىلى. ەلىمىزدە قازاق ءتىلى - قر-داعى مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىنە يە. قازاق قوعامىنىڭ ەرەكشەلىگى - كوپۇلتتى قۇرام دەسەك تە، ەلىمىزدە تىلىنە، ناسىلىنە ءھام ءدىن مەن دىلىنە قاراماي ەكى ۇلكەن ەتنيكالىق توپقا ءبولىنىپ وتىر. ياعني، ءبىرىنشى توپقا قازاق، ۇيعىر، تاجىك جانە وزبەكتەر جاتاتىن مەملەكەتتىك تىلدە سويلەيتىن قاۋىم. ەكىنشىلەرى – ءوز انا ءتىلىم دەپ كورشىلەس رف مەملەكەتتىك ءتىلىن تاڭداعان ورىس، ۋكراين، بەلارۋس، قازاق ت.ب. قۇرىلعان ورىس ءتىلدى قاۋىم. سول سەبەپتى، ەلىمىزدە ءاربىر ەتنوستىڭ انا ءتىلىن پايدالانۋعا قۇقىعى بار. مەكتەپتەردە وقىتۋ قازاق، ورىس، تاجىك، وزبەك، ۇيعىر جانە اعىلشىن تىلدەرىندە جۇرگىزىلەدى. ەلىمىزدەگى ءىرى ديساپورا بولىپ تابىلاتىن ورىس، تاجىك، وزبەك، ۇيعىرلارعا ءوز انا تىلدەرىندە ءبىلىم الۋعا قازاق بيلىگى مول مۇمكىندىك جاساپ وتىرعان جايى بار.

وسى وپايدا، ەلىمىزدە تۇراتىن ءھام ءوز تاعدىرىن قازاق جەرىمەن بايلانىستىرعان وتانداستارىمىز قازاقتاردىڭ سالت-داستۇرلەرى مادەني قۇندىلىقتارىنا تۇسىنىستىكپەن قاراۋعا ءتيىس. بۇل قۇندىلىقتار سان عاسىرلار ارالىعىندا پايدا بولىپ، قازىوگى قازاق ۇلتىنىڭ ءومىر سالتىندا ءوز قولتاڭبالىق ءمورىن ماڭگىگە باستى.

مەملەكەت تاراپىنان ورىندى دارىپتەلىپ جۇرگەن ءبىر قۇندىلىعىمىز كوشپەلى ارحيتەكتۋرانىڭ جاۋھارى بولىپ وڭاي بولشەكتەلەتىن، تاسىمالداناتىن جانە جينالاتىن كيىز ءۇيىمىز بولىپ تاىبلادى. قازاق دالاسىندا كورنەكتى تۇلعالاردى ەسكە الاتىن كوپتەگەن كەسەنەلەر ساقتالعان. ولاردى مەملەكەتىمىزدى كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ كەلەدى.

Abai.kz