پۋتين ءوزىنىڭ «قارسى سوققىسىنا» قالقان رەتىندە بريكس-ءتى باتىسپەن كۇرەستە پايدالانۋعا بەل شەشە كىرىسكەنىن الەمدىك ساراپشىلار جازىپ جاتىر. انىعى بريكس ساياسي-ەكونوميكالىق شوقپار رەتىندە رەسەي مەن يرانعا قازىر اۋاداي كەرەك بولىپ تۇر. كەشەلى-بۇگىن تاتارستاننىڭ قازانىندا ءوتىپ جاتقان بريكس جيىنى تۋرالى ساراپتامىزدى Abai.kz وقىرماندارىنىڭ تالقىسىنا ۇسىنامىز...

بريكس باسقوسۋىنا كىمدەر قاتىسۋدا؟

كرەملدىڭ مالىمەتىنشە، شاقىرىلعان 38 ەلدىڭ تەك 22-ءسى عانا قازانعا ءوز كوشباسشىلارىن جىبەرگەن. ال 6 مەملەكەت اتالعان سامميتكە قاتىسۋدان مۇلدەم باس تارتقان.

رەسەي مەن ەۋرازيانى زەرتتەۋ جونىندەگى كارنەگي بەرلين ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى الەكساندر گابۋەۆ: «اتالعان سامميت ءپۋتيننىڭ «قارسى سوققى» جاساۋ ارەكەتى. پۋتين ۋكرايناداعى سوعىسىن «ەسكى الەمدىك ءتارتىپتى بۇزىپ، جاڭاسىن قۇرۋعا كومەكتەسەتىن الدىڭعى قاتارلى جاساق» جانە «بريكس - وسى جاڭا الەمدىك ءتارتىپتىڭ ەڭ قۋاتتى جانە وكىلەتتى قۇرىلىمى» دەپ كورسەتۋگە تىرىسۋدا»، - دەيدى («The New York Times» گازەتى).

ءپۋتيننىڭ «قارا سوققىسى»

الەكساندر گابۋەۆ: «ۆلاديمير پۋتين قازانداعى بريكس ءسامميتىنىڭ كومەگىمەن باتىستىڭ رەسەيدى وقشاۋلاي الماعانىن جانە ونىڭ جاڭا سەرىكتەستەرىن تارتا وتىرىپ، وعان بەلسەندى تۇردە قارسى تۇرۋعا دايىن ەكەنىن كورسەتۋگە تىرىسۋدا. بىراق بريكس-تەگى كوپشىلىكتى رەسەي ەمەس، ونىڭ الەمدەگى ەكىنشى ءىرى ەكونوميكا رەتىندە قىتايعا جاقىندىعى قىزىقتىرادى. ال اقش-قا قارسى كۇرەستى بىرلەستىكتىڭ ەسكى مۇشەلەرى دە، وعان قوسىلۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتقاندار دا قالامايدى»، - دەيدى.

رەسەي قۇرامىنداعى تاتارستان استاناسىندا ءوتىپ جاتقان بريكس قۇرامىنا تەك برازيليا، رەسەي، ءۇندىستان، قىتاي مەن وار عانا ەمەس، سونداي-اق، يران، مىسىر، ەفيوپيا جانە ءباا كىرەدى.

پۋتين ءۇشىن بريكس اقش-تىڭ الەمدەگى ۇستەم ورنى مەن حالىقارالىق قارجى جۇيەسىندەگى دوللارعا نۇقسان كەلتىرەتىن قۇرالداردىڭ بىرىنە اينالدى. بىلتىرعى سامميتتە بريكس ۆاليۋتاسىن قۇرۋ تۋرالى (ناتيجەسىز) ءسوز بولدى، ال بيىلعى سامميتتە دوللارسىز ەسەپ ايىرىسۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن تولەم جۇيەسى تالقىلاندى.

بريكس رەسەي، يران مەن قىتايعا ءتيىمدى

مۇنداي جۇيە باتىس سانكتسيالارىمەن حالىقارالىق ەسەپ ايىرىسۋدان ۇزىلگەن رەسەي مەن يران جانە الەمدىك قارجى وپەراتسيالارىنداعى يۋان ۇلەسىن ۇلعايتۋ ءتاسىلى رەتىندە دوللارسىزداندىرۋدى قاراستىراتىن قىتاي ءۇشىن وتە ءتيىمدى. بىراق ايماقتاعى قىتايعا قارسى شىعىپ، باتىس ەلدەرىمەن جاقسى قارىم-قاتىناس ورناتقان ۇندىستانعا ءتيىمسىز.

ءۇندىستان باتىسپەن قاقتىعىستى قالامايدى!

ءۇندىستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ بۇرىنعى حاتشىسى جانە رەسەيدەگى ەلشى كانۆال سيبال: «دەلي ءۇشىن بريكس-ءتىڭ قۇندىلىعى حالىقارالىق جۇيەنى باتىسقا قاراما-قارسى كۇشكە اينالدىرۋ ەمەس، وعان تەڭ قۇقىقتى قارىم-قاتىناس ورناتۋ بولىپ تابىلادى. ءبىز ءۇشىن قۇراما شتاتتار بولاشاق ءوسۋىمىز، تەحنولوگيالارىمىز جانە ولارعا قول جەتىمدىلىگىمىز تۇرعىسىنان ەڭ ماڭىزدى سەرىكتەس بولىپ تابىلادى.

سوندىقتان بريكس-ءتىڭ ەكونوميكالىق-ساياسي مايدانداردا باتىسپەن قاقتىعىستىڭ ورتالىعى بولۋىن قالامايمىز. ءبىز بريكس اياسىندا بەلسەندى ىنتىماقتاستىقتى جانە كونفرونتاتسيا ەمەس، كووپەراتسيا رەجيمىندە حالىقارالىق جۇيەنى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن وڭتايلى كۇن تارتىبىمەن جۇمىس ىستەۋدى قالايمىز»، - دەپ مالىمدەدى («Washington Post» گازەتى).

وار-عا رەسەيمەن اسكەري وداقتاستىق ۇنامايدى!

وڭتۇستىك افريكا رەسپۋبليكاسىنىڭ بريكس-قا قاتىستى پوزيتسياسى دا وسىعان ۇقساس.

«وار-دى ەڭ الدىمەن ناتو-مەن نەمەسە ەۋرووداقپەن قارسى تۇرۋ ەمەس، ەكونوميكالىق مۇمكىندىكتەر قىزىقتىرادى.

بۇل جەردە ساياساتكەرلەرگە رەسەيمەن اسكەري وداق يدەياسى ۇنامايدى - بۇل ولار قالاعان نارسە ەمەس. وڭتۇستىك افريكا ماسكەۋمەن، ۆاشينگتونمەن جانە بريۋسسەلمەن جاقسى قارىم-قاتىناس ورناتۋدى عانا قالايدى»، - دەيدى كەيپتاۋن ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ساياسي زەرتتەۋلەر فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى، پروفەسسور زۆەلەتۋ جولوبە.

بەيتاراپ پوزيتسيا كىمدەرگە ءتيىمدى؟

ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، بەيتاراپتىقتى اقش-پەن جاقسى قارىم-قاتىناس ورناتقان برازيليا دا ساقتاپ قالۋعا تىرىسادى.

ساۋد ارابياسىنىڭ مۇراگەر حانزاداسى موحاممەد يبن سالمان سىرتقى ىستەر ءمينيسترىن عانا جىبەرىپ، سامميتكە شاقىرۋدى قابىلدامادى.

ال قازاقستان ۇيىمعا كىرۋگە شاقىرۋدان باس تارتتى (وسى قادامى ءۇشىن رەسەيگە كوكونىس پەن بيدايدى ەكسپورتتاۋدان قاعىلدى).

ارمەنيا قازاقستاننان كەيىن بريكس-كە قوسىلۋ جوسپارىنىڭ جوقتىعىن مالىمدەدى.

«ارمەنيا بريكس مۇشەسى بولۋدى جوسپارلاپ وتىرعان جوق»، - دەپ مالىمدەدى ارمەنيانىڭ ۆيتسە-پرەمەرى مگەر گريگوريان.

بiرلەستiكتiڭ باسقا ەلدەر ءۇشiن تارتىمدىلىعى ونىڭ كەيبiر مۇشەلەرiنiڭ ساياسي بەيiمدەلۋiندە جانە ماسكەۋمەن ىنتىماقتاسۋ نيەتiندە ەمەس، قىتايدىڭ ەكونوميكالىق قۋاتىندا جاتىر. ەلدەر بۇل بىرلەستىككە قاتىسۋدان ەكونوميكالىق پايدا ىزدەۋدە. شىندىعىندا، قىتاي اقشاسىن ءوز ەكونوميكاسىنا تارتقىسى كەلەتىندەردىڭ ساناسى مىڭعا، ويى ونعا بولىنۋدە.

Abai.kz