ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى زاڭ فاكۋلتەتى ستۋدەنتتەردىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن “اشتىق ماسەلەسى: جاھاندىق پروبلەما جانە ونى شەشۋ جولدارى” تاقىرىبىندا دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى.

ءىس-شارا بۇۇ تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنىڭ (تدم) 2-تارماعى — “اشتىقتى جويۋ، ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە تۇراقتى اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ” تاقىرىبى اياسىندا ۇيىمداستىرىلدى.دوڭگەلەك ۇستەل بارىسىندا ستۋدەنتتەر قازىرگى زامانعى اشتىق ماسەلەسىنىڭ اۋقىمى مەن سالدارىن تالقىلادى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ مالىمەتتەرىنە سايكەس، الەمدە 700 ميلليوننان استام ادام كۇندەلىكتى تاماقتانۋعا قاجەتتى رەسۋرستارعا قول جەتكىزە الماي وتىر. ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى ماسەلەسى تەك دامۋشى ەلدەرگە عانا ەمەس، تابيعي اپاتتار، ەكونوميكالىق داعدارىستار جانە الەۋمەتتىك تەڭسىزدىككە بايلانىستى كوپتەگەن مەملەكەتتەرگە دە قاتىستى.شارادا ستۋدەنتتەر كەلەسى ماسەلەلەرگە توقتالدى:

* جاھاندىق سەبەپتەر: كەدەيلىك، كليماتتىڭ وزگەرۋى، سۋ رەسۋرستارىنىڭ تاپشىلىعى جانە اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ تيىمدىلىگىنىڭ تومەندىگى.

* قازاقستاننىڭ جاعدايى: ەلدەگى ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋى جانە اۋىلدىق ايماقتاردىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتى.

قاتىسۋشىلار قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن تسيفرلاندىرۋ، سۋ رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋ جانە اگرارلىق سەكتورداعى يننوۆاتسيالاردى ەنگىزۋ ارقىلى اشتىق ماسەلەسىن شەشۋگە ۇلەس قوسا الاتىنىن اتاپ ءوتتى.– «اشتىق — تەك فيزيكالىق ەمەس، الەۋمەتتىك پروبلەما. الەمدەگى ازىق-تۇلىك مولشىلىعىنا قاراماستان، تەڭسىزدىك اشتىقتى جويۋعا كەدەرگى كەلتىرۋدە. ءبىز بۇل ماسەلەگە ءبىلىم مەن جاڭا تەحنولوگيالار ارقىلى اسەر ەتە الامىز» دەپ قاتىسۋشىلاپ ءوز ويلارىن ايتتى.دوڭگەلەك ۇستەلدە ستۋدەنتتەر بىرنەشە پراكتيكالىق ۇسىنىستار جاسادى:

1.ساندىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ: اۋىل شارۋاشىلىعىندا سمارت-تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ارقىلى ونىمدىلىكتى ارتتىرۋ.

2.ازىق-تۇلىك قالدىقتارىن ازايتۋ: قالدىقتاردى قايتا وڭدەۋ جانە ولاردى مۇقتاج جاندارعا جەتكىزۋ مەحانيزمدەرىن دامىتۋ.

3.كليماتتىق وزگەرىستەرگە قارسى ارەكەت: قازاقستانداعى اگروەكوجۇيەلەردى تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن ەكولوگيالىق شارالاردى قولعا الۋ.

شارا سوڭىندا قاتىسۋشىلار جاستاردىڭ بۇل ماسەلەدە ەرەكشە ءرول اتقاراتىنىن اتاپ ءوتتى. ولار وزدەرىنىڭ زەرتتەۋ جۇمىستارى، الەۋمەتتىك جوبالار جانە ەرىكتىلىك ارقىلى ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە ۇلەس قوسۋعا دايىن ەكەندەرىن ءبىلدىردى.دوڭگەلەك ۇستەل اشتىق ماسەلەسىنىڭ كۇردەلىلىگى مەن ونى شەشۋ جولدارىنا دەگەن جاڭاشا كوزقاراستى ۇسىندى. كافەدرا ستۋدەنتتەرى بۇل باستاما ارقىلى جاھاندىق پروبلەمالارعا بەي-جاي قارامايتىندىعىن جانە وزدەرىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنەتىندىگىن كورسەتتى. وسىنداي شارالار جاستاردىڭ وي-ءورىسىن كەڭەيتىپ، ولاردى الەمدىك دەڭگەيدەگى ماسەلەلەردى شەشۋگە تارتۋدىڭ ءتيىمدى قۇرالىنا اينالۋدا.

تۋرسىنكۋلوۆا د.ا.

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى، كونستيتۋتسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىق كافەدراسىنىڭ دوتسەنتى،ز.ع.ك.

Abai.kz