ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى زاڭ فاكۋلتەتىندە كوكتەمنىڭ شۋاقتى مەرەكەسى – ناۋرىزناما ونكۇندىگى جوعارى دەڭگەيدە اتاپ ءوتىلدى.

بۇل شارا ءداستۇر مەن جاڭاشىلدىقتىڭ ۇيلەسىم تاپقان مەرەكەسىنە اينالىپ، ستۋدەنتتەر مەن وقىتۋشىلاردىڭ باسىن قوستى.ناۋرىز – كوكتەمنىڭ، جاڭارۋدىڭ جانە بىرلىكتىڭ مەرەكەسى. قازۇۋ قابىرعاسىندا جىل سايىن ۇيىمداستىرىلاتىن ناۋرىزناما ونكۇندىگى بارىسىندا ستۋدەنتتەر مەن وقىتۋشىلار قازاق حالقىنىڭ باي مادەني مۇراسىن دارىپتەپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى جاڭعىرتتى. بيىلعى مەرەكەلىك ءىس-شارالار لەگى ەرەكشە مازمۇنعا يە بولىپ، ءبىلىم ورداسىندا ۇلتتىق كيىمدەر كۇنى، سالت-ءداستۇر كورمەسى، ۇلتتىق ويىندار سايىسى، اقىندار ايتىسى جانە قايىرىمدىلىق جارمەڭكەسى ۇيىمداستىرىلدى.

زاڭ فاكۋلتەتى مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى، كونستيتۋتسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىق كافەدراسى كورىسۋ (امال) مەرەكەسىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. «كورىسۋ» ءسوزىنىڭ ءوزى ادامداردىڭ كەزدەسىپ، قول الىسىپ، اماندىق-ساۋلىق سۇراسۋىن بىلدىرەدى. كوپتەگەن زەرتتەۋشىلەردىڭ پىكىرىنشە، بۇل ءداستۇر كونە تۇركى زامانىنان باستاۋ الادى جانە كوشپەلى حالىقتاردىڭ تابيعاتپەن ەتەنە بايلانىسىن كورسەتەدى.

كورىسۋ كۇنى جالپى تاڭەرتەڭنەن باستالادى. جاستار ۇلكەن كىسىلەردىڭ ۇيىنە بارىپ، قول الىسىپ، باتا سۇرايدى. «جاسىڭ قۇتتى بولسىن!» دەپ ايتىلىپ، ادامنىڭ جاسىنا جاس قوسىلعانى اتاپ وتىلەدى. بۇل كۇننىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى – ادامداردىڭ بۇرىنعى وكپە-نازىن ۇمىتىپ، ءبىر-بىرىمەن تاتۋلاسۋى. ەندى قيىندىق جوق، ادامنىڭ اۋزى اققا (ۋىزعا), مالدىڭ اۋزى كوككە ءتيدى دەپ ادامنىڭ اداممەن، جىلدىڭ جىلمەن كورىسىپ، قاۋىشۋى، ۇلى توي دەگەن ۇعىم بولسا كەرەك.

كەيبىر وڭىرلەردە كورىسۋ بىرنەشە كۇنگە سوزىلادى. ۇيلەردە ارنايى داستارقان جايىلىپ، ناۋرىزكوجە، باۋىرساق، قىمىز، شۇبات سەكىلدى ۇلتتىق تاعامدار دايىندالادى.

ناۋرىزناما ونكۇندىگى تەك مەرەكەلىك كوڭىل-كۇيمەن شەكتەلىپ قالماي، الەۋمەتتىك جانە ەكولوگيالىق جوبالارمەن دە ەرەكشەلەندى. قازۇۋ ەرىكتىلەرى قايىرىمدىلىق جارمەڭكەسىن ۇيىمداستىرىپ، جينالعان قاراجاتتى مۇقتاج جاندارعا باعىتتادى. سونىمەن قاتار، ستۋدەنتتەر اعاش وتىرعىزۋ اكتسياسىنا قاتىستى. وقۋ وردامىزدا وتكەن ناۋرىزناما ونكۇندىگى جاستارعا ۇلتتىق مادەنيەتىمىزدىڭ تەرەڭ ءمانىن ۇعىندىرۋمەن قاتار، ولاردى بەرەكە مەن بىرلىككە ۇندەيتىن تاماشا داستۇرگە اينالدى. وسىنداي ءىس-شارالار ارقىلى ۋنيۆەرسيتەت ۇجىمى تەك ءبىلىم ورداسى عانا ەمەس، مادەنيەتتىڭ، رۋحاني قۇندىلىقتاردىڭ، ۇلتتىق داستۇرلەردىڭ ورداسى ەكەنىن تاعى ءبىر مارتە دالەلدەدى.

تۋرسىنكۋلوۆا د.ا.

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى، كونستيتۋتسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىق كافەدراسىنىڭ دوتسەنتى، ز.ع.ك.

Abai.kz