قۇقىقتىق ساۋاتتىلىق – زايىرلى مەملەكەتتەگى ءاربىر ازامات ءۇشىن كەم بولسا بولمايتىن قاجەتتىلىك. مەيلى وتباسىلىق، مەيلى قوعامدىق، مەيلى ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناستا بولسىن ونىڭ ماڭىزى، ءرولى وتە زور.

قۇقىقتىق ءبىلىمنىڭ كەمەلدىلىگى جەكە مۇددەسى ءۇشىن دە، قوعام تۇراقتىلىعى ءۇشىن دە شەشۋشى وڭ اسەرى بار.

قۇقىقتىق ساۋاتتىلىق – زاڭ بىلىمدەرى مەن ەرەجە-تارتىپتەردى تولىق ءبىلۋ ەڭ الدىمەن ازاماتتاردا قۇقىقتىق كوزقاراس پەن قۇقىقتىق سانا قالىپتاستىرادى. سول ارقىلى جەكە تۇلعا زاڭ ۇستەم ورىندا تۇراتىن زايىرلى قوعامدا قاي سالادا بولسىن، قوعامدىق تالاپعا ساي ەركىن ارەكەتتەنەتىن بولادى. قوعامنىڭ زاڭدى سىيلايتىن، زاڭ اياسىندا ءىس قىلاتىن، ءوزىنىڭ زاڭدىق مۇددەسىن قورعاي الاتىن سانالى ازاماتىنا اينالادى.

زاڭدىق بىلىمدەر نەگىزىندە دۇرىس قۇقىقتىق كوزقاراس قالىپتاستىرعاندىقتان، ءوزىنىڭ سۋبەكتيۆتى ءىس ارەكەتىن تەجەي الاتىن بولادى. زاڭ اياسىندا قيمىل الىپ باراتىن بولادى. زاڭدىق بىلىمدەردى جەتىك ءبىلۋ ەندى ءبىر جاقتان زاڭنىڭ قاتاڭ نورمالارىن ەسكە سالىپ، كوزسىز ارەكەتتەرگە بارۋدىڭ الدىن الادى.

سوندىقتان قۇقىقتىق ساۋاتتىلىق قازىرگى وركەنيەتتى قوعامدا جاساپ وتىرعان ءاربىر ازاماتتىڭ جەتۋگە ءتيىستى ازاماتتىق، سانالىلىق كورسەتكىشى. زاڭنىڭ ومىرشەڭدىگى ونىڭ ءىس جۇزىندە قولدانىلۋىنا بايلانىستى بولسا، ال ونىڭ قولدانىلۋى ازاماتتاردىڭ تىكەلەي قۇىقتىق ساۋاتتىلىعىنا بايلانىستى.

سول سەبەپتى قۇقىقتىق ساۋاتتىلىق جەكە تۇلعانىڭ مادەنيەتتىلىگىنىڭ عانا العى شارتى ەمەس، قوعامنىڭ زاڭدىق كەلبەتىنىڭ دە كەمەلدىلىگىنىڭ قاجەتتى شارتى. قۇقىتىق ساۋاتتىلىقتىڭ ماڭىزدىلىعى دا سوندا. بۇل جاۋاپكەرشىلىكتى ءاربىر ازامات تەرەڭ سەزىنۋى، ءىس جۇزىندە جۇزەگە اسىرۋى ءتيىس.

وسى رەتتە ءبىز سالا مامانى، زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور الماز ەششانوۆ مىرزادان پىكىر سۇراعان ەدىك...

سۋرەت: سپيكەردىڭ جەكە البومىنان الىندى.

الماز ەششانوۆ:

– قوعامدا قۇقىق ءتارتىبى يدەولوگياسىن ىلگەرىلەتۋدىڭ 2025 – 2030 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى قازاقستاندا قۇقىقتىق ءتارتىپتىڭ جوعارى دەڭگەيىن ورناتۋعا، ادام مەن ازاماتتىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن ساقتاۋعا، قۇقىقتىق ءبىلىم بەرۋدى جاقسارتۋعا جانە قۇقىقتىق نيگيليزمدى تەڭەستىرۋگە، سونداي-اق زاڭسىز مىنەز-قۇلىقتىڭ ءارتۇرلى كورىنىستەرىنە تۇراقتى توزبەۋشىلىكتى قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان.

بۇل تۇجىرىمداما مەملەكەت باسشىسىنىڭ پىكىرىنشە، «قۇقىقتىق ءتارتىپ» قاعيداتىن جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالعان قوعامنىڭ يدەيالىق-ساياسي باعدارىنا اينالۋى ءتيىس. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ سويلەگەن سوزىندە: «ادىلەتتى قازاقستان – زاڭدىلىق پەن ءتارتىپ ورناعان ەل». بۇل – قوعام مەن مەملەكەت باستى نازار اۋدارۋى ءتيىس ەل دامۋىنىڭ بۇگىنگى باستى ۆەكتورى. ءاربىر ازاماتتىڭ زاڭ مەن سوت الدىنداعى تەڭدىگى تۋرالى كونستيتۋتسيالىق ءپرينتسيپى ساقتالماعان جەردە ادىلەتتى مەملەكەت قۇرۋ مۇمكىن ەمەس. زاڭ مەن ادىلدىكتىڭ ءوزارا بايلانىسى زاڭدىلىقتى ساقتاۋ ادىلەتتىلىكتىڭ نەگىزى بولىپ تابىلۋىنا بايلانىستى جانە دە، تەك ادىلەتتى قوعامدا عانا زاڭ تەڭدىك پەن ءتارتىپتىڭ كەپىلى بولا الادى. قۇقىقتىق مەملەكەتتەگى ادىلەتتىلىك زاڭمەن رەتتەلەتىن بارلىق قوعامدىق قاتىناستاردىڭ وزىندىك ورتاق بەلگىسىنە اينالادى. زاڭداردى ءتيىمدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ازاماتتاردىڭ قۇقىقتىق مادەنيەت دەڭگەيىنىڭ ماڭىزى زور.

سوندىقتان دا، قاراستىرىلىپ جاتقان تۇجىرىمداما اياسىندا ازاماتتاردى قۇقىقتىق تاربيەلەۋ مەن ولاردىڭ قۇقىقتىق تاربيەسىنە ۇلكەن ءمان بەرىلمەك، بۇل مەملەكەتتىڭ، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ، وقۋ ورىندارىنىڭ، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ جانە ازاماتتاردىڭ وزدەرىنىڭ بىرلەسكەن كۇش-جىگەرىن تالاپ ەتەدى. وسىلايشا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ جوعارى قۇقىقتىق ساناسى ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ اۋماعىندا زاڭ ۇستەمدىگى مەن ءتارتىپتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ سەنىمدى ىرگەتاسى بولادى.

Abai.kz