اقش-تىڭ ساۋدا سوعىسى الەم ەلدەرىمەن، اسىرەسە قىتايمەن ەكونوميكالىق باسەكەلەستىكتە تاريفتەر مەن ساۋدا شەكتەۋلەرىن قولدانۋ ارقىلى جۇرگىزىلگەن ساياسات ەكەنىن بىلەمىز. بۇل سوعىس 2018 جىلى باستالعانى دا انىق. اقش پەن قىتاي اراسىنداعى ساۋدا شيەلەنىسىنە قاتىستى قازىر ءار ادامدا ءارتۇرلى بولجام دا بار ەكەنىن جاسىرمايمىز.

دونالد ترامپ اكىمشىلىگىنىڭ اقش-تىڭ ساۋدا تاپشىلىعىن ازايتۋ ماقساتىندا جاريالاعان شەشىمى جاھاندىق ەكونوميكالىق تۇراقسىزدىققا، شيكىزات ەكسپورتىنا تاۋەلدىلىكتى كۇشەيتۋگە اكەلىپ سوعاتىنى ءسوزسىز. ءتىپتى وسىنىڭ سالدارىنان مۇناي باعاسى قۇلدىرادى. بۇنىڭ ەلىمىزگە اسەرى قالاي بولادى دەگەن ساۋالمەن ەكونوميست ساپارباي جۇباەۆقا حابارلاسقان ەدىك.

ساپارباي جۇباەۆ:

– اقش پرەزيدەنتى ترامپتىڭ دۇنيەجۇزى مەملەكەتتەرىنە تاريفتىك ياعني كەدەندىك باج سالىقتارىن كوبەيتۋى قازىرگى ەكونوميكانىڭ دامۋىنا كەرى اسەر ەتەدى. سەبەبى، ەكسپورتتىق كولەم ازايادى، كەيبىر مەملەكەتتەردە يمپورت السىرەيدى. سونىمەن بىرگە يمپورتتىق تاۋار باعاسى قىمباتتايدى. سوندىقتان بۇل جايت ەكونوميكانىڭ تومەندەۋىنە اكەلىپ سوعادى. سولاي بولسا، وعان كەرەكتى شيكىزاتتارعا سۇرانىس ازايادى.

ەڭ ءبىرىنشى شيكىزات – مۇناي. وسىدان بۇرىن بارلەلىنە 70-73 بولىپ تۇر ەدى، ال قازىر 60-61-گە دەيىن تومەندەدى.

ال بۇل جاعداي تىكەلەي قازاقستانعا تىكەلەي كەرى اسەر بەرەدى. ءبىزدىڭ جالپى ىشكى ونىمىمىزدە 17-18 پايىز وسى مۇناي-گاز سالاسىنان ءتۇسىم بار. ونىڭ كولەمى ازايسا، بىزدە جالپى ىشكى ءونىم دە ازايادى دەگەن ءسوز. ءبىزدىڭ ۆاليۋتالىق ءتۇسىمنىڭ 50-60 پايىزى وسى مۇنايدان كەلەدى. وسى جاعداي تەڭگەمىزدىڭ باعامىنا دە ءوز اسەرىن تيگىزەدى. ءتىپتى اسەر ەتتى دەپ ايتساق تا بولادى. كەشە عانا ءبىر دوللار 500-503 كۋرسپەن تۇر ەدى، بۇگىن 518-521-گە دەيىن كوتەرىلدى.

ەندى بۇل ءبىر جاعىنان ءبىزدىڭ ەكسپورتتاۋشىلارىمىزعا ءتيىمدى بولۋى مۇمكىن. بىراق ەڭ جاقسى ۇلتتىق ۆاليۋتا – ول تۇراقتى ۆاليۋتا. سوندىقتان ونىڭ قۇبىلۋى ءبىزدىڭ ەكونوميكامىزعا اسەر ەتەدى. ەكىنشىدەن، قورىمىزعا تۇسەتىن اقشا كەميدى. ەگەر مۇناي باعاسى ارزانداسا، مۇناي كومپانيالارىنا از پايدا تۇسەدى. سولايشا ۇلتتىق قور مەن بيۋجەتىمىزگە تۇسەتىن تابىس تا از بولماق. بۇل دەگەنىمىز ءبىزدىڭ بيۋدجەتىمىزدە تاپشىلىق كوبەيەتىنىن اڭعارتادى. سول ءۇشىن بيلىك كەرەكسىز شىعىنداردى قىسقارتۋدىڭ ورنىنا، ۇلتتىق قورعا قول سالادى. ءبىز بولاشاققا، داعدارىس جىلدارىنا ساقتاعان قورىمىزدى جەمقور بيلىك ۇلتتىق قورعا اۋىز سالىپ جاتىر. ترامپتىڭ شەشىمى ەلىمىزدە وسىنداي كەلەڭسىزدىكتەرگە الىپ كەلەدى.

Abai.kz