قر پرەمەر-ءمينيسترى

و.ا. بەكتەنوۆ مىرزاعا!

- شەتەلدەگى قانداستارىمىزدى ەلگە قايتارۋ ءىسى ەشقاشان نازاردان تىس قالعان ەمەس، قالمايدى دا. دۇنيەجۇزىندەگى قانداستارىمىزدىڭ باسىن تۋعان جەردە بىرىكتىرۋ – ءبىزدىڭ قاسيەتتى پارىزىمىز;

- شەتەلدەگى قانداستارىمىزبەن تىعىز قارىم-قاتىناس ورناتىپ، رۋحاني بايلانىستى نىعايتا بەرەمىز. بۇل ماسەلە – مەنىڭ جەكە نازارىمدا;

- قازاق ەلى شەت مەملەكەتتەردە تۇراتىن قانداستارىن جان-جاقتى قولداۋعا ايرىقشا كوڭىل بولەدى. ولاردىڭ تاريحي اتامەكەنىنە قونىس اۋدارۋىنا بارلىق جاعداي جاسالعان;

- قاي مەملەكەتتى مەكەن ەتسە دە، قازاقتىڭ ءبىر عانا تاريحي وتانى بار، ول – قازاقستان. سوندىقتان ءبىز شەتەلدە تۇراتىن باۋىرلارىمىزدى قولداۋعا قاشاندا باسا ءمان بەرەمىز...

قۇرمەتتى ولجاس ابايۇلى!

ەسىڭىزدە بولسا، جوعارىداعى مەن كەلتىرگەن سيتاتانىڭ ءبارى پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ پرەزيدەنت بولعاننان بەرگى التى جىلدا شەكارا سىرتىندا قالعان قانداستارىمىز تۋرالى ءار كەزدەگى جۇرەگىن جارىپ شىققان تاريحي سوزدەرى.

ناقتىلاپ ايتسام، ءسىز باسقارىپ وتىرعان ۇكىمەتكە الىستاعى اعايىندى ەلگە ورالتۋ، ولارمەن تىعىز قارىم-قاتىناس ورناتۋ، كومەكتەسۋ تۋرالى بەرگەن تاپسىرمالارى مەن نۇسقاۋلارى!

قايتالاپ ءبىر وقىپ شىعىڭىزشى، قۇداي-اۋ، اتقارۋشى بيلىك پەن زاڭ شىعارۋشى ورگان ءۇشىن بۇدان ارتىق قانداي تاپسىرما نەمەسە قانداي نۇسقاۋ كەرەك؟!

- دۇنيەجۇزىندەگى قانداستارىمىزدىڭ باسىن تۋعان جەردە بىرىكتىرۋ – ءبىزدىڭ قاسيەتتى پارىزىمىز!

بۇل – بۇكىل كوشى-قون ساياساتىنىڭ تۇعىرناماسى عوي!

وسىدان كەيىن، قۇداي-اۋ، كوشى-قون ءۇردىسىن رەتتەۋگە ارنالعان تۇجىرىمداما مەن باعدارلاما اتاۋلى وسى ۇلى ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋعا، زاڭدار مەن نورماتيۆتىك قۇجات بىتكەن وسى ۇلى ماقساتتى مۇلتىكسىز ورىنداعا باعىتتالىپ، ءمىنسىز ەتىپ جاسالۋى جانە قابىلدانۋى كەرەك قوي!

وكىنىشكە وراي، قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ بۇل تاپسىرمالارى مەن نۇسقاۋلارىن اسقار مامين ۇكىمەتىنەن باستاپ، قازىرگە دەيىنگى بىردە-ءبىر ۇكىمەت ءوز دەڭگەيىندە ورىنداعان جوق!

ورىنداۋ بىلاي تۇرسىن، كەرىسىنشە شەتتەن كەلگەن اعايىنداردىڭ قۇجاتتانۋ ءتارتىبىن بارىنشا قيىنداتىپ جىبەردى!

- قانداستارىمىزدى ۇكىمەت ايقىنداعان وبلىستارعا قونىستاندىرۋ ءۇشىن قويىلعان وڭىرلىك شەكتەۋ قويامىز دەپ، كونستيتۋتسيانىڭ 21-بابىنا قايشى نورما قابىلداپتىپ تاستادىڭىزدار;

- «قانداس» مارتەبەسىن بەرۋ ءتارتىبى بۇرىنعى ءۇش جۇمىس كۇنىنەن وتىز بەس جۇمىس كۇنىنە كوبەيتىپ قويدىڭىزدار;

- 2022 جىلى جولعا قويعان «اتا جولى» گارتالارىڭىزدىڭ سيقى اناۋ، مىنە، بيىل قايتا باستان جاساپ جاتىرسىزدار;

- كوشى-قون ساياساتىنىڭ 2023–2027 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى دا وڭىپ تۇرعان جوق، ەكى جىلعا جەتپەي جاتىپ ءبىر ميلليارد تەڭگەنى جەلگە ۇشىردى;

- «وتانداستار قورى» كوممەرتسيالىق ەمەس اكتسيونەرلىك قوعامى ەتنيكالىق قازاقتار ءجيى قونىستانعان مەملەكەتتەرگە بارىپ، «كىشى قۇرىلتايلار» وتكىزىپ، ونداعى اعايىندارىمىزعا پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جۇرەكجاردى ىستىق سالەمىن جەتكىزىپ، كورنەكتى تۇلعالار ءۇشىن ارنايى جىبەرگەن ناگرادالارى مەن «العىس حاتتارىن» تابىستاپ،كوپ-كورىم جاقسى جۇمىس جاساپ جاتىر ەدى، سوڭعى كەزدە ول دا توقتاپ قالدى. ەستىسەك، ۇكىمەت اتالعان كوممەرتسيالىق ەمەس اكتسيونەرلىك قوعامعا بولىنەتىن قاراجاتتى قىرقىپ تاستاپتى...

ويلاڭىزشى، وسىدان كەيىن، نە ايتۋعا بولادى؟!

قۇرمەتتى ولجاس ابايۇلى!

بۇگىن ءسىز باسقارىپ وتىرعان ۇكىمەتكە شەتتەگى قانداستارىمىز ءۇشىن تۇڭعىش رەت اسا شۇعىل شەشىم قابىلدايتىن ەرەكشە جاعداي تۋىپ وتىر!

ول – تاياۋ شىعىستاعى الاپات سوعىستىڭ وشاعىنا اينالعان يرانداعى قانداستارىمىزدى قيراندىنىڭ استىندا قالدىرماي، بىردەن قازاقستانعا كوشىرىپ الۋ تۋرالى شەشىم!

قۇرمەتتى ولجاس ابايۇلى!

تاياۋ شىعىستاعى الاپات سوعىس ءورتىنىڭ تۇتانعانىنا، مىنە، بەس كۇن بولدى. يران مەن ءيزرايلدىڭ ءبىر-بىرىنە قايتارما سوققىسىنىڭ تولاستار ءتۇرى جوق!

ءوزىڭىز دە جاقسى بىلەسىز، يران يسلام رەسپۋبليكاسىندا التى-جەتى مىڭداي ءبىزدىڭ قاراكوز قانداستارىمىز تۇرادى.

ال، ولاردىڭ قانداي جاعدايدا، قايدان جانە قاشان بۇل ەلگە اۋىپ كەتكەنى تۋرالى ايتىپ جاتۋ – ارتىق اڭگىمە!

تەك، تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تاۋەلسىزدىڭتى الا سالىپ، 1992 جىلى تەڭىز ارقىلى وسى يراننان 50-60 وتباسىن جانە 1993 جىلى 230-دان استام وتباسىن ەكى  مارتە ەكى ەشەلونمەن اتاجۇرتىنا كوشىرىپ العانىن ەسىڭىزگە سالا كەتەيىن.

ال، يرانداعى قازاقتار تۋرالى تەرەڭىرەك بىلگىڭىز كەلسە، سول كەزدەگى يراندا ەلشى بولعان، بۇگىندە سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە شىققان ابىز اقساقال جىرزاتاي جولداسبەكوۆتەن سۇراساڭىز، مايىن تامىزىپ تۇرىن ايتىپ بەرەدى.

ەندى، اۋەلگى سوزىمىزگە ورالساق، سوعىس ءورتى تۇتانعان وسى بەس كۇننەن بەرى سول التى-جەتى مىڭ قازاق نە كۇيدە بولىپ جاتىر دەگەن ءبىر لاۋازىمدى تۇلعا بولعان جوق!

ءسىز باسقارىپ وتىرعان ۇكىمەت ءۇنسىز;

پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنەن دە تىرس ەتكەن دىبىس جوق;

پارلامەنتتىڭ قوس پاراتاسىنىڭ دەپۋتاتتارى جىم-جىرت;

قۇزىرلى مينيسترلىكتەردىڭ ءبارىنىڭ ءتىلى بايلانىپ قالعان;

كوشىپ كەلۋشىلەر مەن قونىس اۋدارۋشىلاردى قونىستاندىرۋ ءۇشىن ۇكىمەت ايقىنداعان وبىلىستاردىڭ اكىمدەرىنىڭ بۇل جاعداي ءوڭى تۇرماق، تۇسىنە دە كىرەتىن ەمەس...

قانشا دەگەنمەن، جەتپىس جەتى اتاسىنان بەرى تەكتىلىكتىلىگىن جوعالتپاي كەلە جاتقان ادايدىڭ ۇرپاعى ەمەس پە، الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تەك قازاقتىڭ كورنەكتى اقىنى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى ايت-مان نۇرجان (سۆەتقالي نۇرجانوۆ): «يزرايل سۋىق قارۋعا قول سالار سىندى! كۇنىڭ نە بولار، يرانداعى قازاعىم؟..» دەپ، ءوز الاڭداۋشىلىعىن بىلدىرسە; بەلگىلى قوعام قايراتكەرى جانىبەك قوجىق: « يرانداعى قازاقتاردى ەلگە الدىرۋ كەرەك. سوعىستان قاشقان جۇزدەگەن مىڭ ورىستىدا قابىلدادىق ەمەس پە؟» دەپ، ءوز پىكىرىن قالدىرىپتى...

ەندى، امال جوق، بۇل ماسەلەنى تاعى دا مەنىڭ كوتەرۋىمە، ءسىزدىڭ اتىڭىزعا حات جازۋىما تۋرا كەلدى!

«تاعى دا...» دەيتىن سەبەبىم, اناۋ جىلى اقش پەن ناتو اسكەرىن اۋعانىستاننان شىعارىپ، «تاليبان» قوزعالىسى قايتادان بيلىككە كەلگەن شاقتا اۋعانىستانداعى قانداستارىمىزدى قازاقستانعا كوشىرىپ الۋ تۋرالى ماسەلەنى دە ءبىرىنشى بولىپ مەن كوتەرگەن بولاتىنمىن.

الدىمەن «پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «قاسيەتتى پارىزىن» ورىندايتىن كەز – ءدال وسى تۇس!» دەپ، قر پرەمەر-ءمينيسترى ا.ۇ. مامينگە حات جولدادىق، «قاجەت بولعان جاعدايدا...» قاشانعا جوسپارلانعان مەجە؟!» دەپ، قر سىتقى ىستەر ءمينيسترى مۇحتار تىلەۋبەردى مىرزاعا سۇراۋ سالدىق، «اۋعان قازاقتارىن ەلگە اكەلۋ – ۇلتتىق پارىزىمىز!» دەپ، «دات» گازەتىنە سۇحبات بەردىك...

سودان كەيىن بارىپ، ۇكىمەت قيمىلداي باستاعان...

ءسويتىپ، پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تىكەلەي تاپسىرماسىمەن اۋعانىستانعا ارنايى سامولەت جونەلتىلىپ،  اجال قۇشاعىندا قالعان ءبىر ءبولىم قانداستارىمىز وتانىنا ورالعان ەدى.

قاۋىپتىلىگى ودان دا اۋىر جاعداي، مىنە، تاعى قايتالانىپ وتىر.

بۇل جولى يسلام رەسپۋبليكاسىندا!

يرانداعى قانداستارىمىز قيراندى استىندا قالا ما دەگەن قاۋىپ بەس كۇننەن بەرى مەنى ۇيقى مەن كۇلكىدەن قالدىردى.

اسىرەسە، يرانداعى وسىناۋ الاپات سوعىس ءورتىنىڭ تۇتانعانىن كورىپ وتىرىپ، قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ ونداعى ۇرەي استىندا قالعان  التى-جەتى مىڭ قانداسى تۋرالى بەزىرەيىپ، تۇك بىلمەگەندەي بولىپ وتىرعانى مەنى قاتتى الاڭداتۋدا!

سوندا، ايتىڭىزشى، شەتتەگى قازاق تەك قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن اۋىت مۇقيبەككە عانا كەرەك پە؟!!

شەكارا سىرتىنداعى قازاقتارعا كەلگەندە، ءبىزدىڭ ۇكىمەتتەر نەگە وسىنشاما تاسباۋىر؟!!

الدە، ولاردىڭ اۋزىنا وپاسىز كارىم ءماسىموۆ «تۇكىرىپ» كەتكەن بە؟!

الدە، مەنەن كەيىنگى كەلگەن پرەمەر-مينيسترلەر شەتتەگى قازاقتار دەسە، جاۋ كورگەندەي تىكسىنەتىن بولسىن دەپ، ۇكىمەتباسىنىڭ كرەسلوسىن جادىلاپ تاستاعان با؟!!

قۇرمەتتى ولجاس ابايۇلى!

سىزگە قۇداي باق بەرگەن جىگىتسىز!

ءبىزدىڭ سىزدەن كۇتكەن ءۇمىتىمىز وتە زور، بولاشاقتا ءسىزدى وسى مەملەكەتتى باستايتىن سەركە بولاتىن ازامات دەپ باعالاپ ءجۇرمىز!

ءوز باسىم، ءسىزدى قاتتى قۇرمەتتەيمىن جانە ءسىزدى قولداپ، كومەكتەسكىم كەلەدى. بىراق، سىزگە نە ءوزىمدى جەتكىزە الماي جۇرگەنىمە، نە ءسوزىم جەتە الماي جۇرگەنىمە، «جەردى قۇرتقان» انەۋ ءبىر شال قۇرلى بولا الماعانىما قاتتى ناليمىن!

اينالايىن ولجاسجان، قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ مىنا تاپسىرمالارى مەن نۇسقاۋلارى تۇرعاندا، قازاق كوشى سورلى جاعدايعا تۇسپەۋى، شەكارا سىرتىنداعى قانداستارىمىز قورعانسىزدىڭ كۇيىن كەشپەۋى كەرەك ەدى!

وپاسىز كارىم ءماسىموۆ دەگەننەن ەسكە تۇسەدى، مەنىڭ ءوزىم شىعارعان «قۇريىن دەگەن مەملەكەت قۇدايمەن الىسادى!» دەگەن جالعىز ماقالىم بار. ونىڭ مىسالى – كەشەگى جارتى الەمدى جاۋلاعان كسرو!

سول سەكىلدى، ەسىڭىزدە بولسىن، شەتتەگى التى-جەتى ميلليون قازاقتىڭ تاعدىرىمەن ويناعان ۇكىمەت تە ەشقاشان وڭبايدى ەكەن!

ونىڭ جارقىن مىسالى – كەشەگى پرەمەر-مينيستر كارىم ءماسىموۆ تاعدىرى!

ول دا دوسى تيمۋر قۇلىباەۆپەن بىرلەسىپ الىپ، 2013 جىلى ۇلى كوشتى توقتاتۋ ءۇشىن ءتورت جىلسىز ازاماتتىق بەرىلمەيتىن قاتاڭ زاڭ قابىلداتقان!

قازىر سول ەكەۋ قايدا؟!!

سوندىقتان، ساداعاڭ كەتەيىن ولجاس ابايۇلى، جاناشىر اعاڭىز رەتىندە ايتايىن، بۇل سالامەن – شەتتەگى قازاقتىڭ تاعدىرىمەن، ەسىڭىزدە بولسىن، ەشقاشان ويناۋعا بولمايدى!!!

ۇلى كوش پەن شەتتەگى قازاقتارعا جاسالعان قيانات پەن قاستاندىق، ماعان سەنىپ قويىڭىز، ءوزىڭىزدىڭ بولماسا دا، كەيىنگى ۇرپاعىڭىزدىڭ الدىنان شىعادى!!

سونداي-اق، وعان جاساعان قامقورلىڭىڭىز بەن جاقسىلىعىڭىز دا جەردە قالمايدى. شاراپاتىن كورەسىز...        

قۇرمەتتى ولجاس ابايۇلى!

ءيا، قازىر يرانداعى التى-جەتى مىڭ قازاقتىڭ تاعدىرى قىل ۇستىندە تۇر! قيراندىنىڭ استىندا قالامىز با دەپ، ۇرەي استىندا كوزدەرى جاۋدىرەپ وتىر. ءسىز دە سولار سەكىلدى قازاقتىڭ بالاسىسىز. تاعدىردىڭ جازۋىمەن ولار ءبىر كەزدە ەلدەن بوسۋعا ءماجبۇر بولدى. يمپەريالاردىڭ داۋىلى ولاردى قازاق دالاسىنان ۇشىرىپ اكەتىپ، سوناۋ اتاسى باسقا يراننان بىراق شىعاردى. ەندى ءبىر ءسات ويلانىپ، ءوزىڭىزدى سولاردىڭ ورنىنا قويىپ كورىڭىزشى، زارەڭىز ءزار تۇبىڭىزگە كەتەدى! قۇداي ونىڭ بەتىن ارى قىلسىن، ەرتەڭ ءسىزدىڭ دە ۇراعىڭىزدىڭ وسىنداي جاعدايدا قالماسىنا كىم كەپىل!؟!

سوندىقتان، ۇكىمەت دەرەۋ شەشىم قابىلداپ، تەز ارادا يرانداعى التى-جەتى مىڭ قازاقتىڭ بىرەۋىن قالدىرماي قازاقستانعا كوشىرىپ الۋى كەرەك!

قۇرمەتتى ولجاس ابايۇلى! 

ەكى پرەزيدەنتكە راحمەت، ءدال قازىر يرانداعى قازاقتاردى بىردەن كوشىرىپ الۋعا قاجەتتى زاڭدىق نەگىزدىڭ ءبارى بار، ءبارى دايىن!

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك تاۋەلسiزدiگi تۋرالى» زاڭىنىڭ باقانداي ەكى بابى وسى شەكارا سىرتىندا قالعان قازاقتارعا ارنالعان، «قازاقستان رەسپۋبليكاسى جاپپاي قۋعىن-سۇرگiن، كۇشتەپ ۇجىمداستىرۋ كەزەڭدەرiندە، ادامگەرشiلiككە جات وزگە دە ساياسي شارالار ناتيجەسىندە رەسپۋبليكا تەرريتورياسىنان كەتۋگە ءماجبۇر بولعان ادامدار مەن ولاردىڭ ۇرپاقتارىنىڭ, سونداي-اق بۇرىنعى وداقتاس رەسپۋبليكالار تەرريتورياسىندا تۇراتىن قازاقتاردىڭ ءوز تەرريتورياسىنا قايتىپ ورالۋى ءۇشiن جاعداي جاسايدى» (7-باپ) جانە «قازاقستان رەسپۋبليكاسى رەسپۋبليكا شەگiنەن تىس جەرلەردە تۇراتىن قازاقتاردىڭ ۇلتتىق-مادەني، رۋحاني جانە تiلدiك قاجەتتەرىن قاناعاتتاندىرۋعا قامقورلىق جاسايدى، ولار ازاماتى بولىپ وتىرعان مەملەكەتتەرمەن جاسالعان شارتتار نەگiزiندە بۇل ازاماتتاردىڭ مۇددەلەرiن قورعايدى.» (8-باپ) دەپ، اشىق جازۋلى تۇر;

سونداي-اق، حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى تۋرالى زاڭىنىڭ 3-بابىندا كوشىپ كەلۋدىڭ نەگىزگى بەس ءتۇرى كورسەتىلگەن. سونىڭ بەسىنشىسى - گۋمانيتارلىق جانە ساياسي ۋاجدەر بويىنشا كوشىپ كەلۋ.

ال، بىرەۋلەر شىعىپ، «يرانداعى قازاقتاردىڭ تولقۇجاتىندا ۇلتى جازىلمايدى، وزگەلەر دە كىرىپ كەتۋى مۇمكىن...» دەيتىن شىعار.

الاڭ بولماڭىز، ول ماسەلە دە شەشىلگەن.

قولدانىستاعى زاڭعا ساي، ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ جەكە باسىن كۋالاندىراتىن قۇجاتتاردا، سونداي-اق ۇمىتكەرلەردىڭ ۇلتىن راستايتىن باسقا دا قۇجاتتاردا ءتيىستى جازبا بولماعان جاعدايدا، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگان كوميسسيا قۇرادى جانە سول كوميسسيا ارقىلى ونىڭ ۇلتىن انىقتايدى.

دەپۋتات ەدىل جاڭبىرشين ارقىلى اۋىت مۇقيبەك وتكەن جىلى ونى دا زاڭداستىرىپ قويعان. انە، «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭىنىڭ 15-بابىنىڭ 6-10) جانە 6-11) تارماعىنا تۇر.

قۇرمەتتى ولجاس ابايۇلى! 

ءبىر ءسات كوزىڭىزدى جۇمىپ، يرانداعى ءۇرپيىپ وتىرعان قازاقتاردى ەسكە الىڭىزشى. سوسىن، ولاردىڭ ورنىنا ءوزىڭىزدى قويىپ كورىڭىز...

قانداي سەزىمدە بولار ەدىڭىز؟!

پرەزيدەنتىمىز، قاسىم-جومارت توقاەۆ: «ەڭ الدىمەن، مەملەكەتتە زاڭ تالاپتارى مۇلتىكسىز ورىندالۋى كەرەك!» دەدى.

مىنە، ءسىز دايىن بولساڭىز، زاڭ دايىن!

تەك، مۇلتىكسىز ورىنداۋىڭىز عانا قالىپ تۇر!

شەتتەگى قازاقتاردى اتاجۇرتىنا ورالتۋ – قاسيەتتى پارىز بولسا، ال اجال قۇشاعىندا قالعانداردى كوشىرىپ الۋ – مەملەكەتتىك ەرلىك بولماق!

ەندەشە، سىزدەن تەز ارادا شەشىم قابىلداپ، يرانداعى الاپات سوعىستىڭ استىندا قالعان التى-جەتى مىڭ قازاقتى تۇگەلىمەن قازاقستانعا كوشىرىپ الۋىڭىزدى سۇرايمىن!

قۇرمەتپەن، اۋىت مۇقيبەك،

«قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى

Abai.kz