مەرەيتوي قارساڭىندا ۇلى اقىن تۋرالى از جازىلىپ جاتقان جوق. اركiم ءوز ورەسiنە قاراي، اباي شىعارمالارىنىڭ بايىبىنا بارىپ، تەرەڭنەن قارپىپ ايتقاندار دا، بەتiنەن قالقىپ ايتقاندار دا بارشىلىق. تiپتi ابايدىڭ ءسوزiن جەتكiزگەننەن گورi ۇلى اقىننىڭ شاراپاتىمەن ءوزiن وتكiزۋگە تىرىساتىندار دا جوق ەمەس. ەڭ عاجابى، اباي «سوقتىقپالى، سوقپاقسىز جەردە» ءجۇرiپ-اق، بiر ءوزi بۇكiل قازاقتى الاقانعا سالعانداي اشىپ كورسەتكەن ەدi. ال بiز، بار قازاق جابىلىپ، وسى كۇنگە دەيiن بiر ابايدى تۇسiندiرە الماي كەلەمiز.

جالپى، ابايدى تاپ باسىپ تانۋ قاي كەزەڭدە دە وڭايعا سوقپاعان. ماسەلەن، ابايعا زامانى بiر تابان جاقىن، وسى عاسىر باسىنداعى ەڭ ساۋاتتى ادام احمەت بايتۇرسىنوۆتاي-اق بولار. سول احاڭ ءوزiنiڭ «قازاقتىڭ باس اقىنى» اتتى ماقالاسىندا بىلاي دەپ جازادى: «1903-جىلى قولىما اباي سوزدەرi جازىلعان داپتەر ءتۇستi. وقىپ قاراسام، باسقا اقىنداردىڭ سوزiندەي ەمەس. ولاردىڭ سوزiنەن باسقالىعى سونشا، اۋەلگi كەزدە جاتىرقاپ، كوپكە دەيiن توساڭسىپ وتىراسىڭ. ءسوزi از، ماعىناسى كوپ. تەرەڭ. بۇرىن ەستiمەگەن ادام شاپشاڭ وقىپ شىقسا، ازىنا ءتۇسiنiپ، كوبiنiڭ ماعىناسىنا جەتە الماي قالادى، – دەپ كەلەدi دە: – بiراق ول اۋىرلىق ابايدىڭ ايتا الماعانىنان بولعان كەمشiلiك ەمەس، وقۋشىلاردىڭ تۇسiنەرلiك دارەجەگە جەتە الماعانىنان... ايىپ – جازۋشىدا ەمەس، وقۋشىدا» دەپ تۇجىرىمدايدى. ۇلى عۇلاما وسى ماقالاسىندا اباي شىعارمالارىنىڭ كۇرەتامىرىن قالاي ءدوپ باسقان دەسەڭiزشi!

الاش ازاماتتارىنان كەيiن ابايدى تۇبەگەيلi زەرتتەگەن، اقىن تۇلعاسىن كوركەم سوزبەن سومداپ، ءدۇيiم دۇنيەگە تانىتقان كiسi – ۇلى مۇحاڭ، مۇحتار اۋەزوۆ ەكەنi بەلگiلi. وسىناۋ كيەلi دە قيىن تاقىرىپتى سول كەزدە باسقا بiرەۋ ەمەس، اۋەزوۆتiڭ قولعا الۋى – قازاقتىڭ باعى دەسە بولادى. بۇل ءوزi – اعىسى قاتتى قوس وزەننiڭ بiر ارنادا توعىسىپ، قوسىلا جوڭكiلگەنiندەي، اسا عاجايىپ قۇبىلىس. الايدا، ۇلى اقىن ومiرiنەن ءتورت تومدىق ەپوپەيا جازعان، قانشاما زەرتتەۋ ماقالالارىن ارناعان سول مۇحاڭنىڭ ءوزi ابايدىڭ سان-سالالى قىرلارىن تۇگەل ايتىپ تاۋىسا الماي كەتتi. ورەسiنiڭ، بiلiگiنiڭ جەتپەگەنiنەن ەمەس، ايتقىزبادى. ۇلى جازۋشىنىڭ تiلiنە تيەك سالىپ، قالامىنا قاراۋىل قويدى.

ءيا، اباي – تەلەگەي-تەڭiز. ول ەشكiمنiڭ دە قۇشاعىنا سيمايدى. ابايدى تانۋ – قازاق حالقىن تانۋمەن بiردەي. ويتكەنi قازاق قاۋىمىن ءدال ابايداي تانىپ، ابايداي تۇسiندiرگەن ەشكiم جوق. قازاقتىڭ بويىنداعى مiن-مەرەز، شەر-شەمەن، كەم-كەتiكتi دە ابايداي قازبالاپ، جەرiنە جەتكiزە اشىپ كورسەتكەن ەكiنشi ادامدى تاعى تاپپايسىز. تiپتi, بايىبىنا بارماعان كiسi «ۇلى اقىن ءوز حالقىن سۇمدىق جەك كورگەن بە، قالاي» دەپ ويلاپ قالاتىنداي... ونى سولاي ءۇستiرت تۇسiنگەن مىسىق تiلەۋلi بiرەۋلەر كەيiنگi كەزدە ابايدىڭ تراكتاتتارىنان ورىس گازەتتەرiندە ءۇزiندi اۋدارىپ باسىپ، «مiنە، وتكەن عاسىرداعى قازاقتاردىڭ سيقى وسىنداي» دەپ تابالاماق بولعانى دا جايدان-جاي ەمەس.

وندايلار جالاڭ سوزگە جارماسقانىمەن، ابايداي ۇلى پاتريوتتىڭ جان سىرىن، جۇرەك ءلۇپiلiن قايدان ءتۇسiنسiن؟! انىعىنا كەلگەندە، ءوز ۇلتىن ءدال ابايداي سۇيگەن ادام جوق شىعار! ونىڭ ايتار سىنى، تاعار مiنi دە، كەيدە ءوز اعايىندارىنا كوڭiلi تولماي كۇڭiرەنۋi دە سول ۇلى ماحابباتتان تۋعان. اباي – قازاق ۇلتىنىڭ رۋحاني اكەسi. ءوز حالقىنىڭ بالالىعى مەن شالالىعىن باسقا ۇرىپ ايتۋ، كوزگە شۇقىپ كورسەتۋ ابايداي ۇلىلارعا عانا جاراسادى.

مەرەكەلiك شاعىن ماقالادا بiز اباي تۋرالى الدەبiر جاڭالىق اشايىق دەگەن ويدان اۋلاقپىز. تەك بۇرىن-سوڭدى جازىلعان ەڭبەكتەردە بوي كورسەتiپ قالاتىن كەيبiر تۇيiتكiلدەرگە عانا توقتالعىمىز كەلەدi. «سەنبە جۇرتقا تۇرسا دا قانشا ماقتاپ» دەپ اقىننىڭ ءوزi ايتقانداي، اباي الەمi قاشاندا كوپiرمە ماقتاۋدى، سىرتى جىلتىراعان اسiرە قىزىل سوزدەردi قاجەتسiنبەيدi. كەيدە ۇلى اقىنعا تەڭەۋ تاپپاي قالعاندا، «اباي – پايعامبار» دەيتiنiمiز بار. بۇل ءسوزدi بۇرىنعى وتكەن ۇلى بيلەرگە دە ورىندى-ورىنسىز قولدانىپ ءجۇرمiز. سودان تيىلۋىمىز كەرەك. ءاسiلi, پايعامباردىڭ ماعىناسى – اللا تاعالانىڭ جەرگە جiبەرگەن ەلشiسi دەگەندi بiلدiرەدi عوي. ەڭ سوڭعى پايعامبار – مۇحاممەد. يسلام دiنiنە بالەندەي جەتiك بولماساق تا، ءبارiمiز دە – سول مۇحاممەدتiڭ ۇمبەتiمiز. ەندەشە، ساۋاتتى ادامدارشا ءار نارسەنi ءوز اتىمەن اتاعانىمىز ءجون. ابايدىڭ ءوزi دە «مەن – پايعامبارمىن» دەپ ايتپاعان. اللانىڭ وزiنە دە، سوزiنە دە، ونىڭ جەردەگi ەلشiسiنە دە رياسىز سەنگەن... بiزدiڭشە، اباي – پايعامبار ەمەس، ۇلى ۇستاز، دانىشپان اقىن، كەمەڭگەر حاكiم. قازاقتا ولەڭ ءسوزدi تاققا وتىرعىزىپ كەتكەن پوەزيا پاتشاسى. بiز اقىن بويىنان جوقتى iزدەمەي-اق، بارىن تانىپ بiلسەك تە ازدىق ەتپەيدi.

دانىشپاندىقتىڭ بiر بەلگiسi: ادامزاتقا نە قاجەت، نە قاجەتسiز، نە نارسە ماڭگiلiك، نە نارسە ناۋقاندىق ەكەنiن ءدال اجىراتا بiلۋiندە بولسا كەرەك. كەڭەس داۋiرiندەگi كەيبiر زەرتتەۋشiلەر: «ءبارiن بiلiپ، ءبارiن سەزگەن اباي، امال نە، تاپتىق كۇرەستi تۇسiنبەدi. پرولەتارلىق توڭكەرiستiڭ تابالدىرىعىنا كەلiپ توقتاپ قالدى» دەپ قاتتى قىنجىلۋشى ەدi. اقىنعا تاعار ايىپتىڭ ۇلكەنi دە سول بولاتىن... ءيا، كەمەڭگەر اباي «تاپتىق كۇرەس» دەگەنگە بالەندەي ءمان بەرگەن ەمەس. «بايدا مەيiر، كەدەيدە پەيiل دە جوق، اڭدىستىرعان ەكەۋiن قۇدايىم-اي!» دەپ، قوعامنىڭ ماڭگi بiتپەس قايشىلىعىن ەكi جول ولەڭمەن ايتتى دا قويدى. ۇلى گۋمانيست ادامزاتقا قاجەت اسىلدى بايلىقتان، نە كەدەيلiكتەن ەمەس، ادامنىڭ ءوز بويىنان: اقىل، قايرات، جۇرەكتiڭ ۇيلەسiمiنەن iزدەدi. اقىننىڭ اسiرە قىزىلعا قىزىقپاي، شىندىق پەن وتiرiكتiڭ، اقيقات پەن ايعايدىڭ شەكاراسىندا كiلت توقتاعانى قانداي كورەگەندiك؟! ايعايدان بiردەڭە ونەتiن بولسا، بiزدiڭ اقىندار جارىسقا تۇسكەندەي تاپ تارتىسىن ءتاۋiر-اق جىرلادى عوي. بiراق سودان نە شىقتى؟

ءيا، بiز ۇزاق جىلدار بويى اباي مۇراسىنا تەك تاپتىق تۇرعىدان قارادىق تا، ول اشقان جاڭالىقتار مەن ول بارعان تەرەڭدiكتەرگە كوپ بويلاعانىمىز جوق. اقىننىڭ دiنگە دەگەن كوزقاراسى، كەمەلدiككە جەتكەن «تولىق ادام» تۋرالى قاعيدالارى سول كۇيi قوزعاۋسىز جاتتى. سونداي تىڭ جاتقان دۇنيەلەردiڭ بiرi – اباي ورىس وتارشىلدارىن قالاي قابىلدادى، اقىن شىعارمالارىندا باسقىنشىلارعا قارسى سارىن اڭعارىلا ما دەگەن ساۋالعا تiرەلەدi. اقىننىڭ «دۇنيەنiڭ كiلتi, ونەر-بiلiم – ورىستا» دەگەن بەلگiلi ءسوزiن كولدەنەڭ تارتىپ، «اباي تىم ورىسشىل بولعان جوق پا؟» دەيتiندەر دە تابىلدى. كەيiنگi كەزدە وسى تاقىرىپتا ماقالا جازعان اۆتورلار ابايدى «اقتايتىن» دالەلدەر iزدەپ، قارا تەرگە ءتۇسiپ ءجۇر.

ءيا، اكەسi قۇنانباي قاجى ءوز كەزiندە سىن تاققانىنداي، ابايدىڭ «ورىسشىل» بولعانى راس. جالعىز اباي عانا ەمەس، ونىڭ الدى-ارتىندا جاساعان شوقان، ىبىراي سىندى ۇلى اعارتۋشىلار دا وسى جولدى ۇستاندى. بiراق سول ۇلى عۇلامالاردىڭ قاي-قايسىسى دا دۇنيەدە بiر-بiرiنە كەرەعار ەكi رەسەي بارىن جاقسى بiلدi. تەگiندە، دانىشپاندار قاتەلەسپەيدi. ەگەر اباي: «ونەر-بiلiم – ورىستا» دەسە، سول زاماندا ول دا ايداي اقيقات بولاتىن. ارينە، ۇلى اقىن دۇنيە ءجۇزiن تۇگەل ارالاپ كورگەن جوق. الايدا ول كەزدە قازاق دالاسىمەن iرگەلەس جاتقان ەلدەر iشiندە ونەر-بiلiم، وركەنيەت جاعىنان ءدال رەسەيمەن تەرەزە تەڭەستiرەتiن جۇرت جوق ەدi. اباي زامانىندا ورىستار ءوزiنiڭ التىن عاسىرىن باستان وتكiزiپ جاتتى. اباي ۇلگi تۇتقان، ونەرiنەن ءورiس تاۋىپ، سارقىلماس ازىق العان ول كەزدەگi ورىس پەن قىزىل يمپەريا تۇسىنداعى بiز كورiپ جۇرگەن ورىستىڭ ءۇش قايناسا سورپاسى قوسىلمايدى. نە كەرەك، قازان توڭكەرiسiن جاساعاندار، باسقا بودان حالىقتاردى بىلاي قويىپ، ورىس حالقىنىڭ دا بەتiندەگi قايماعىن سىپىرىپ تاۋىسقان عوي. ورىس اۋلەتi از جىلدا ءوزiنiڭ زيالى دۆورياندارىنان، iسكەر كوپەستەرiنەن، ونەرپاز شەبەرلەرi مەن جەر قادiرiن بiلەتiن اۋقاتتى شارۋالارىنان جۇرداي بولىپ، بiرىڭعاي مۇجىقتار ەلiنە – تەكسiز توبىرعا اينالىپ شىعا كەلدi. سوڭعى جەتپiس جىلدا ورىس اتىن جامىلعان كiرمە جۇرت وكiلدەرi رەسەيدiڭ يادرولىق قارۋىن  جاساپ، عىلىمىن دامىتىپ، مۋزىكاسىن، كينوسىن كوركەيتiپ، قىلاياعى شاحماتىنا دەيiن ويناپ بەرمەگەندە، بۇل ەلدiڭ جاعدايى مۇلدە مۇشكiل بولار ەدi. ەگەر اباي بiر ءسات تiرiلiپ، ورتامىزعا ورالار بولسا، «قالىڭ ەلi – قازاعىن» عانا ەمەس، بۇگiنگi ورىستى دا تانىماي قالار ەدi.

ال اباي ورىس وتارشىلدىعىن سەزiندi مە، ولار ورنات-
قان تارتiپكە قارسى كۇرەستi مە دەپ سۇراق قويۋدىڭ ءوزi ابەستiك. ءومiر بويى «مىڭمەن جالعىز الىسقان»، جارالى جۇرەگi «ماحاببات پەن عاداۋاتتىڭ مايدانىنا اينالعان» اباي سوندا كiممەن شايقاسىپ ءجۇر دەپ ويلايسىز؟ ءوز باسىنان ىرقى كەتكەن، شاراسىز، كiرiپتار حالقىمەن بە؟ جوق. ۇلى اقىن وتارشىلدار ورناتقان تارتiپپەن، سولار ەگiپ وسiرگەن ارام شوپتەرمەن الىسىپ ءوتتi.

راس، اباي «مىناۋ – سەنiڭ جاۋىڭ» دەپ باسقىنشىلاردى باسقا ۇرىپ كورسەتكەن جوق. ءوز حالقىن بالتاعا – قارۋلى كوتەرiلiسكە دە شاقىرمادى. قارۋلى قاقتىعىس شىعا قالسا، ول كەزدە ونىڭ نەمەن تىنارىن اباي جاقسى بiلدi. كەنەسارى حان باستاعان ۇلت-ازاتتىق قوزعالىسى قانعا بويالىپ، قاسiرەتپەن اياقتالعاندا، اباي نە ءبارi ەكi جاستا. ۇلى ويشىل كەيiن ەسەيە كەلە ول وقيعانى زەرتتەمەۋi, تيiستi قورىتىندى شىعارماۋى مۇمكiن ەمەس. بالكiم، ابايدىڭ باياندى دا، بەيبiت كۇرەس جولىن تاڭداۋىنا سول وقيعا سەبەپ بولعان شىعار.

جوعارىدا ايتقانىمىزداي، اباي ءوز حالقىن مiنەپ-سىناعاندا، وتە-موتە وشiگە شۇيلiككەنi: جاڭا زاماننىڭ بي-بولىستارى، پارتياشىل، جiكشiل رۋباسىلارى مەن ەل iشiنە iرiتكi سالعان اتقامiنەرلەر، قۋ-پىسىقتار ەكەنi جۇرتقا بەلگiلi. وسىلار كiمدەر؟ قايدان پايدا بولعان ادامدار؟ قازاق حالقى تۋمىسىنان سولاي ما؟ جوق، الدە زامانىنا قاراي بەرتiندە بiتكەن مiنەز بە؟ ارينە، بۇلاردىڭ ءبارi دە – قازاققا بوداندىق داۋiردە كەيiن جۇققان iندەت. ابىلاي، قابانباي زامانىندا بۇلاردىڭ بiردە-بiرi بولماعان. جاڭاعى جاعىمپاز، جەمقور بولىس تا، پارتياشىل، جiكشiل، قۋ-پىسىق تا – بوداندىق، قۇلدىق ءداۋiردiڭ زاعيپ پەرزەنتتەرi... اباي نايزانىڭ ۇشىن ەڭ الدىمەن وسىلارعا قاراتتى.

ابىلاي حان دۇنيەدەن وتكەن سوڭ، قازاق ورداسى بiرتە-بiرتە ىدىراپ، سولتۇستiك ايماقتار رەسەيدiڭ، وڭتۇستiك ولكەلەر بۇحار مەن قوقاننىڭ تەلiمiنە تۇسكەنi ءمالiم. 1822-جىلى قازاق حاندىعى تاراتىلىپ، وكرۋگتار مەن ايماقتار پاتشا ۇكiمەتiنە تiكەلەي باعىناتىن بولدى. باستان بيلiك، قولدان تiزگiن تايعان سوڭ، كەشەگi اساۋ-اردا كوشپەندiلەر بايىرعى مiنەزiنەن جاڭىلىپ، قولعا تۇرار قوي تورىعا اينالدى. دالا تۇرعىندارىنا ءتان باتىرلىق، مارتتiك، سەرi-
لiكتiڭ ورنىن ەندi جالتاقتىق، جاسىقتىق، ەكi جۇزدiلiك باستى. وپاسىزدار مەن ساتقىندار ساناتقا قوسىلىپ، ەل قامىن جەگەن ەدiگەلەر قۋعىنعا ۇشىرادى. زامانى سولاي بولعان سوڭ، ەل iشi ازعىنداپ، باياعى باتىردان – بارىمتاشى، بارىمتاشىدان – ۇرى، ۇرىدان – قارى، قارىدان – ءبارi تۋدى... مiنە، ۇلى اباي ەسەيە كەلە وسىنداي ورتاعا تاپ بولدى. «باس-باسىنا بي بولعان» بەرەكەسiز جۇرتپەن قاي بيiككە شىعارسىڭ؟ قاي باسقىنشىمەن تiرەسەرسiڭ؟!

بۇرىنعى بابالار زامانىندا ءبارi باسقاشا بولعانىن «وتىز توعىزىنشى سوزدە» ابايدىڭ ءوزi دە ەسكە الادى: «راس، بۇرىنعى بiزدiڭ اتا-بابالارىمىزدىڭ بiلiمi, كۇتiمi, سىپايىلىعى، تازالىعى تومەن بولعان. بiراق بۇل زامانداعىلاردىڭ ارتىق ەكi مiنەزi بار ەكەن... ول ەكi مiنەز قايسى دەسەڭ، اۋەلi ول زاماندا ەل باسى، توپ باسى دەگەن كiسiلەر بولدى... ەكiنشiسi – نامىسقور كەلەدi ەكەن. اتا اتالىپ، ارۋاق شاقىرىلعان جەردە، اعايىن وكپە-ارىزدىققا قارامايدى ەكەن، جانىن سالىسادى ەكەن».

بۇل ارادا اباي قازاقتىڭ تاۋەلسiز، ءوز بيلiگi وزiندە تۇرعان كەزدە نامىسىن ەشكiمگە جiبەرمەيتiن، بەرەكەلi, iرگەلi ەل بولعانىن ايتىپ وتىر. امال نە، وتكەن عاسىردىڭ ەكiنشi جارتىسىنا كەلگەندە، سودان جۇرناق تا قالمادى. قۇلدىق پەن كiرiپتارلىق ادامدار مiنەزiن قالاي وزگەرتتi دەيسiز عوي؟ وقىپ كورiڭiز:

ءماز بولادى بولىسىڭ،

ارقاعا ۇلىق قاققانعا.

شەلتiرەيiپ ورىسىڭ

شەندi شەكپەن جاپقانعا...

ول زاماندا قازاقتىڭ قولى جەتكەن ەڭ ۇلكەن مانساپ – بولىس دەسەك، ەل تiزگiنiن ۇستاپ جۇرگەن سول بولىستاردىڭ سيقى الگiندەي. ال ەندi مىنا جولدارعا نازار اۋدارىڭىز:

بiر ارشوپكە شاپانى سونداي شاپ-شاق،

مۇشەسiنەن بۋىنىپ، باسادى الشاق،

قاسىن العا جىمىرىپ كەلتiرەم دەپ،

اق تىماقتىڭ قۇلاعى سالتاق-سالتاق.

جازدى كۇنi اق بوركi بۇكتەلمەيدi-اق،

قولىندا بiر ساباۋ بار و داعى اپپاق.

كەرەگەگە ساباۋىن شانشىپ قويىپ،

بوركiن iلiپ قارايدى جالتاق-جالتاق...

بۇل كiم دەيسiز عوي؟ بۇل – اۋىلدا ءتۇتiن اڭدىپ، بوس ساندالبايمەن كۇن وتكiزەتiن، بەلگiلi كاسiبi, نە تۇرلاۋلى ەڭبەگi جوق، «سىمپىس شولاق، قۋ بوربايلاردىڭ» سىرت كەلبەتi.

سىبىردان باسقا سىرى جوق،

شارۋاعا قىرى جوق،

وتiرiك-وسەك ماقتانعا

اعىپ تۇرعان بەينە سۋ.

ات-شاپاننان كەم كورمەس،

بiرەۋ اتىن قويسا «قۋ»

نەمەسە:

بارىپ كەلسە، ەرتiستiڭ سۋىن تاتىپ،

بەرiپ كەلسە بiر ارىز بۇتىپ-شاتىپ.

ەلدi الىپ، ەدiلدi الىپ ەسiرەدi,

Iسiپ-كەۋiپ قابارىپ كەلە جاتىپ...

بۇل كiم؟ بۇل – ازداعان حات ساۋاتى بار، بiراق بiرەۋدiڭ ۇستiنەن ارىز ايداپ، پالە جاپپاسا iشكەن اسى بويىنا تارامايتىن، ەل iشiن الا تايداي ءبۇلدiرiپ جۇرگەن قۋ-پىسىقتىڭ ناعىز ءوزi.

مiنە، اباي ءومiر بويى وسىلارمەن الىسىپ ءوتتi. ىزالى جۇرەك، دولى قول بار ۋىتىن وسىلارعا توكتi. سولاردى ولتiرە سىناۋ ارقىلى، وتارشىلدارعا قارسى وق اتتى. تەگiندە، بوداندىق پەن كiرiپتارلىقتىڭ حالىققا تيگiزەتiن ەڭ ۇلكەن زاردابى – باس ەركiڭنەن ايىرعانى، نە بار بايلىعىڭدى بۇلاپ-تالاعانى ەمەس، جۋىر ماڭدا تازارمايتىنداي ەتiپ، قۇلدىقتىڭ نەشە الۋان دەرتiن ەگiپ كەتكەنi. قازiر تاۋەلسiز ەل بولعان كەزiمiزدە بيلiكتi دە، بايلىقتى دە قايتارىپ الارمىز-اۋ. بiراق وتارشىلدار بويعا ابدەن سiڭiرiپ كەتكەن ساتقىندىق پەن ماڭگۇرتتiك ءتۇپ ەتەكتەن وڭاي ايىرىلا قويار ما ەكەن؟! دەمەك، اباي باستاعان كۇرەس ءالi توقتاعان جوق. ۇلى اقىن ءوزiنiڭ ويلى دا، مۇڭدى جىرلارىمەن بiزدi ءالi دە بولسا ازاتتىققا، كەمەلدiككە شاقىرىپ تۇرعانداي.

انىعىنا كەلسەك، اباي تۋرالى اڭگiمە ەندi باستالدى. بiز بۇل ساپار ءوز ويىمىزدى وسىمەن تياناقتايمىز. ءسوز سوڭىندا ايتارمىز: قازاق مادەنيەتi تاريحىندا اباي – تەڭدەسi جوق دارا تۇلعا. زامانى بiر ەكەن دەپ، نەمەسە باسقا بiر ايماقتا تۋدى ەكەن دەپ، ونىڭ قاتارىنا كiم كورiنگەندi تiركەپ جازۋعا بولمايدى... اباي – تاريحىمىزدا مۇشەلتويىن بۇكiل دۇنيە ءجۇزi تۇگەل اتاپ ءوتiپ وتىرعان جالعىز قازاق. قازiر ءسوز قادiرi كەتiپ، قازاققا بۇدان كەيiن اقىن-جازۋشى قاجەت پە، جوق پا دەپ جۇرگەندە، بۇل دا بiر ابىروي بولدى. امال نە، بۇل جولى قازاق ەلi اتىنان شەت ەلدەرگە توپتانىپ بارىپ، ابايدى ناسيحاتتاۋ – شەنەۋنiكتەر شەرۋiنەن ارتىلعان جوق. تەك، سول مىرزالار ابايدىڭ ەڭ الدىمەن اقىن ەكەنiن، جەر شارىن اۋزىنا قاراتقان – بايلىق تا، مانساپ تا ەمەس، كوركەم ءسوزدiڭ قۇدiرەتi ەكەنiن ەستە ۇستاسا بولعانى!

قابدەش ءجۇمادىلوۆ

1995 جىل.

Abai.kz