قازاقستاندىقتار بانكتەرگە قانشا قارىز؟
قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىنىڭ سىرتقى كوممۋنيكاتسيالار باسقارماسى ازاماتتاردىڭ تۇتىنۋشىلىق كرەديتتىك جۇكتەمەسىنە قاتىستى BAQ.KZ رەداكتسياسىنىڭ رەسمي ساۋالىنا جاۋاپ بەردى.
ۇلتتىق بانكتىڭ مالىمەتىنشە، 2025 جىلعى 1 قازانداعى جاعداي بويىنشا ەلدەگى بانكتەردىڭ تۇتىنۋشىلىق كرەديتتەر پورتفەلى 16,2 ترلن تەڭگەگە جەتكەن.
كرەديت قۇرىلىمى: كوپشىلىك كەپىلسىز قارىز الادى
جيىنتىق پورتفەلدىڭ 71%-ىن (11,5 ترلن تەڭگە) كەپىلسىز تۇتىنۋشىلىق كرەديتتەر قۇرايدى. بيىلعى 9 ايدا بۇل سەگمەنتتىڭ ءوسىمى ءبىرشاما باياۋلاعان: وتكەن جىلعى 22,5%-بەن سالىستىرعاندا ءوسىم 12,7% بولدى.
اۆتوكرەديتتەر كولەمى پورتفەلدىڭ 23%-ىن نەمەسە 3,8 ترلن تەڭگەنى قۇرادى. بۇل كورسەتكىش 9 ايدا 35% ءوسىم كورسەتكەن (وتكەن جىلى – 35,1%).
كەپىلدى تۇتىنۋشىلىق كرەديتتەر ۇلەسى – 6% (967 ملرد تەڭگە). بۇل سەگمەنت جىل باسىنان بەرى 22% ارتقان.
90 كۇننەن استام مەرزىمى وتكەن قارىزدار بارلىق پورتفەلدىڭ 6%-ىن (971 ملرد تەڭگە) قۇرايدى.
يپوتەكالىق كرەديتتەر تۇراقتى ءوسىپ جاتىر
يپوتەكالىق كرەديتتەر دە جوعارى ديناميكا كورسەتىپ وتىر: 2024 جىلى بۇل سەگمەنت 14,5%، ال بيىلعى 9 ايدا 10,4% ءوسىپ، كولەمى 6,7 ترلن تەڭگەگە جەتكەن.
ازاماتتار كرەديتتى نە ءۇشىن الادى؟
2025 جىلدىڭ العاشقى جارتىجىلدىعىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا تاۋارلىق كەپىلسىز كرەديتتەردىڭ ماقساتتارى مىناداي:
- 35,1% – تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋ (قۇرىلىس ماتەريالدارى، جيھاز ت.ب.);
- 10,3% – ءىرى تۇرمىستىق تەحنيكا;
- 8,3% – بيزنەس ماقساتتارى;
- 8,2% – اۆتوكولىككە ارنالعان تاۋارلار (جابدىقتار، شينالار، بولشەكتەر);
- 4,3% – كيىم مەن اياق كيىم;
- 3,6% – سۇلۋلىق پەن دەنساۋلىققا ارنالعان تاۋارلار ء(دارى-دارمەك قوسا العاندا).
قارىز الۋشىلاردىڭ جاس قۇرامى
- 31–45 جاس – بارلىق تۇتىنۋشىلىق كرەديتتەردىڭ 46%;
- 46–62 جاس – 30%;
- 22–30 جاس – 18%;
- 63 جاستان جوعارى – 4%;
- 21 جاسقا دەيىن – 1%.
وڭىرلىك ءبولىنىس
بانكتەردەگى تۇتىنۋشىلىق كرەديتتىڭ ەڭ ۇلكەن ۇلەسى:
- الماتى قالاسى – 31%،
- استانا – 11%،
- شىمكەنت – 8%.
ەڭ تومەن ۇلەس:
- ۇلىتاۋ وبلىسى – 0,9%،
- سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى – 1,3%،
- الماتى وبلىسى – 1,4%.
قارىز جۇكتەمەسىن تومەندەتۋ ءۇشىن قانداي جاڭا شارالار قابىلداندى؟
اگەنتتىك سوڭعى جىلدارى كرەديتتىك تاۋەكەلدەردى ازايتۋعا باعىتتالعان بىرقاتار رەتتەۋشى نورمالاردى ەنگىزدى.
- مەرزىمى وتكەن ازاماتتارعا جاڭا كرەديت بەرۋگە تىيىم
- 90 كۇننەن استام مەرزىمگە قارىزى بار ازاماتتارعا كرەديت بەرۋگە زاڭمەن تىيىم سالىندى.
- 2024 جىلى ەنگىزىلگەن نورمالارعا سايكەس:
- ميكروكرەديت — مەرزىمدى 1 كۇن كەشىكتىرسە دە بەرىلمەيدى;
- بانكتىك قارىز — 30 كۇننەن اسا كەشىكتىرسە بەرىلمەيدى.
- كەپىلسىز كرەديت مەرزىمى 5 جىلدان اسپاۋى ءتيىس
بۇل تابىسى تومەن ازاماتتاردىڭ ۇزاق مەرزىمدى كرەديت ارقىلى بورىش جۇكتەمەسىن «جاسىرىپ»، تاۋەكەلدى ارتتىرۋىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن قابىلداندى.
سونىمەن قاتار، 3–5 جىل مەرزىمدەگى كەپىلسىز كرەديتتەردىڭ تاۋەكەل كوەففيتسيەنتى 350%-عا دەيىن كوتەرىلدى.
- قارىزى كەشىرىلگەن ازاماتتارعا جاڭا كرەديت بەرۋگە شەكتەۋ
سوڭعى 12 ايدا قارىزى كەشىرىلگەن نەمەسە جاساندى قايتا قۇرىلىمداۋ جاساتقان ادامدارعا تۇتىنۋشىلىق كرەديت بەرۋگە تىيىم سالىندى.
- كرەديت سوماسىنىڭ ءليميتى
- بانكتەر ءۇشىن – 8,7 ملن تەڭگە،
- ميكروكرەديتتىك ۇيىمدار ءۇشىن – 4,3 ملن تەڭگە شەكتەۋ ەنگىزىلدى.
وسىنىڭ ارقاسىندا ورتاشا كرەديت مولشەرى 270 مىڭ تەڭگەدەن 216 مىڭ تەڭگەگە دەيىن، ياعني 20% تومەندەگەن.
- كوللەكتورلارعا قارىزدى ساتۋعا موراتوري
وتكەن جىلى ەنگىزىلگەن 2 جىلدىق موراتوري ناتيجەسىندە كوللەكتورلىق اگەنتتىكتەردەگى قارىزدار سانى 27,6% قىسقارىپ، 404 مىڭ ادامعا ازايعان.
- بانكتەرگە جاڭا مىندەتتەمەلەر
- تاۋەكەلى جوعارى قارىز الۋشىلاردى انىقتاۋ،
- قايتا قۇرىلىمداۋ تەتىكتەرىن ۇسىنۋ،
- تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ بولىمشەلەرىن قۇرۋ مىندەتتەلدى.
- سالىق ساياساتى ارقىلى شەكتەۋ
2026 جىلدان باستاپ:
- كورپوراتيۆتىك كرەديتتەر ءۇشىن كتس – 20%،
- تۇتىنۋشىلىق كرەديتتەر ءۇشىن – 25% بولادى.
- ماكروپرۋدەنتسيالىق جاڭا تالاپتار
2026 جىلعى 1 ساۋىردەن باستاپ حالىققا بەرىلەتىن كرەديتتەرگە 2% سەكتورلىق كونترتسيكلدىق بۋفەر ەنگىزىلەدى. بۇل تۇتىنۋشىلىق كرەديتتىڭ شەكتەن تىس ءوسۋىن تەجەۋگە باعىتتالعان.
Abai.kz
