«ازات» جسدپ مالىمدەمەسى

بىزدەر ءبارىمىز قازاقستاننىڭ 1 ميلليون گەكتار اۋىلشارۋاشىلىق ماقساتتاعى جەرىن قىتايعا بەرۋ مۇمكىندىگى تۋرالى بيلىك كوتەرگەن تاقىرىپ قوعام نارازىلىعىن تۋدىرعانىنىڭ كۋاسى بولدىق.

وسىعان بايلانىستى قازاقستاندىقتاردىڭ ازاماتتىق سانا-سەزىمىنىڭ ويانۋىن بيلىك الدەبىر ارانداتۋ دەپ تانىپ، ورىن العان ماسەلەنى ودان سايىن شاتاستىرا ءتۇستى. ەل پرەزيدەنتى «جەردى، مىسالى، قىتايعا بەرۋ مۇمكىندىگى» تۋرالى ايتسا، ال اۋىلشارۋاشىلىق مينيسترلىگى: «جەردى قانداي دا ءبىر قىتايدىڭ كومپانياسىنا بەرۋ تۋرالى ماسەلە قوزعالىپ جاتقان جوق» دەيدى. وسىنداي قاراما-قايشىلىقتى جويىپ، قوعامعا ءوز جوسپارلارىن اشىق ءتۇسىندىرۋدىڭ ورنىنا، جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالار «جەردىڭ ساتىلاتىندىعى جونىندەگى» ماسەلەنىڭ كۇن تارتىبىندە بولماعاندىعىن ايتىپ، ءوز-ءوزىن كوپە-كورىنەۋ اشكەرەلەپ وتىر.

قازاقستان جەرىن پايدالانۋ سەكىلدى اسا ماڭىزدى ماسەلەدەگى تۇسىنىكسىزدىك، ونى تالقىلاۋدىڭ جابىق سيپاتى، جەر تاعدىرى تۋرالى الاڭداتۋ تۋعىزىپ، ءبىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىق جەرلەرىن شەتەلدىك مەملەكەتتەرگە قانداي دا ءبىر فورمادا بەرۋگە بولمايتىندىعى تۋرالى بيلىككە تاعى دا ەسكەرتۋ جاساۋعا قاق بەرەدى دەپ سانايمىز.

«ازات» جسدپ مالىمدەمەسى

بىزدەر ءبارىمىز قازاقستاننىڭ 1 ميلليون گەكتار اۋىلشارۋاشىلىق ماقساتتاعى جەرىن قىتايعا بەرۋ مۇمكىندىگى تۋرالى بيلىك كوتەرگەن تاقىرىپ قوعام نارازىلىعىن تۋدىرعانىنىڭ كۋاسى بولدىق.

وسىعان بايلانىستى قازاقستاندىقتاردىڭ ازاماتتىق سانا-سەزىمىنىڭ ويانۋىن بيلىك الدەبىر ارانداتۋ دەپ تانىپ، ورىن العان ماسەلەنى ودان سايىن شاتاستىرا ءتۇستى. ەل پرەزيدەنتى «جەردى، مىسالى، قىتايعا بەرۋ مۇمكىندىگى» تۋرالى ايتسا، ال اۋىلشارۋاشىلىق مينيسترلىگى: «جەردى قانداي دا ءبىر قىتايدىڭ كومپانياسىنا بەرۋ تۋرالى ماسەلە قوزعالىپ جاتقان جوق» دەيدى. وسىنداي قاراما-قايشىلىقتى جويىپ، قوعامعا ءوز جوسپارلارىن اشىق ءتۇسىندىرۋدىڭ ورنىنا، جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالار «جەردىڭ ساتىلاتىندىعى جونىندەگى» ماسەلەنىڭ كۇن تارتىبىندە بولماعاندىعىن ايتىپ، ءوز-ءوزىن كوپە-كورىنەۋ اشكەرەلەپ وتىر.

قازاقستان جەرىن پايدالانۋ سەكىلدى اسا ماڭىزدى ماسەلەدەگى تۇسىنىكسىزدىك، ونى تالقىلاۋدىڭ جابىق سيپاتى، جەر تاعدىرى تۋرالى الاڭداتۋ تۋعىزىپ، ءبىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىق جەرلەرىن شەتەلدىك مەملەكەتتەرگە قانداي دا ءبىر فورمادا بەرۋگە بولمايتىندىعى تۋرالى بيلىككە تاعى دا ەسكەرتۋ جاساۋعا قاق بەرەدى دەپ سانايمىز.

سوڭعى ون بەس جىل ىشىندە، ەلىمىزدىڭ بارلىق سۋارمالى جەر اۋماعى ەكى ەسە ازايىپ،   1,3 ميلليون گەكتارعا دەيىن قىسقارعانى بەلگىلى. سۋارمالى جەرلەردىڭ شولگە اينالۋىنا، كورشى مەملەكەتتەر، سونىڭ ىشىندە قىتاي تاراپىنان، سۋ بوگەتتەرىنىڭ ۇلعايۋىمەن قاتار، ۇكىمەتتىڭ دارىنسىز وراشولاق اگرارلىق ساياساتى باستى سەبەپ بولىپ وتىر.

بىزدەر شەتەلدىكتەردىڭ قازاقستاندىق جەرىنىڭ بولاشاعىن ويلاماي، ونى مەيلىنشە ۇدەمەلى تۇردە پايدالاناتىنا باسا نازار اۋدارامىز، مۇنىڭ ءوزى اسا ۋلى حيميالىق تىڭايتقىشتاردى مولىنان ءارى رەتسىز پايدالانۋعا اكەلىپ سوقتىرۋى مۇمكىن. مۇنداي شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ ءتارتىبى كوپتەگەن جىلدار بويىنا ونسىز دا جەر اۋماعى سەمەي ءوڭىرىنىڭ ايماعى مەن ارال تەڭىزىنىڭ قاسىرەتى، شەتەلدىك اسكەري پوليگونداردىڭ قىزمەتى مەن جەر استى بايلىقتارىن وندىرگەن كومپانيالار، «جەرگىلىكتى ماڭىزداعى» كوپتەگەن ەكولوگيالىق اپاتتار شۇرق-تەسىك ەتكەن قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىق جەرلەرىن تولىققاندى اينالىمنان شىعارىپ تاستاۋى ىقتيمال.

ناتيجەسىندە، بولاشاقتا ميلليونداعان شەتەل جۇمىسكەرلەرىنىڭ  وسىنشاما كەڭ اۋماقتا شوعىرلانا ءومىر ءسۇرۋ مۇمكىندىگى پايدا بولادى.

وقيعالاردىڭ وسىلاي ءوربۋى مىناداي قورىتىندى جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى: قازاقستاننىڭ جەرلەرىن شەتەلدىك سۋبەكتىلەرگە بەرۋ ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك، ساياسي مۇددەلەرىنە قايشى كەلەدى جانە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىمىزگە ناقتى قاتەر توندىرەدى!

وسىلاردىڭ ءبارىن نەگىزگە الا وتىرىپ، ءبىزدىڭ پارتيامىز ەلىمىزدىڭ باسشىلىعىنان جەردى كەز كەلگەن فورمادا شەتەلدىكتەرگە بەرۋ مۇمكىندىگىنە تىيىم سالۋدى، وتاندىق اۋىلشارۋاشىلىعىن ساپالى تۇردە جەتىلدىرۋ ءۇشىن ابدەن جەتكىلىكتى ىشكى قورلاردى جۇمىلدىرۋدى جانە اۋىلدا لايىقتى ءومىر ءسۇرۋدى قامتاماسىز ەتۋدى تالاپ ەتەدى!  قازىرگى زاڭ اۋىل ەڭبەككەرلەرىن ءوز جەرىنە يەلىك ەتۋ مۇمكىندىگىنەن ايىراتىندىقتان، ءبىز - جاڭا جەر كودەكسىن ازىرلەيتىن جانە قابىلدايتىن ۋاقىت تۋدى دەپ ەسەپتەيمىز!

قالىپتاسىپ وتىرعان جاعداي، بارشا ازاماتتار ەل ومىرىندەگى ماڭىزدى ماسەلەلەردى شەشۋگە ءوز قاتىستىلىعىن سەزىنۋدى تاباندى تۇردە تالاپ ەتەدى. وسى ماقساتپەن «ازات» جسدپ الماتى قالاسىندا 30-قاڭتاردا قازاقستاننىڭ جەرىن شەتەلدىك مەملەكەتتەرگە بەرۋ مۇمكىندىگىنە قارسى حالىقتىق نارازىلىق ميتينگىسىن وتكىزەتىندىگى  تۋرالى مالىمدەيدى.

الماتى ق-سى، 13 قاڭتار 2010 ج