وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ باسشىسى جۇماعالي يسمايلوۆ باس دارىگەرلەردىڭ قاشان پارا الاتىنىن الدىن الا  ءبىلىپ، دەر كەزىندە جۇمىستان بوساتىپ وتىراتىن كەرەمەت قاسيەتى بار بولىپ شىقتى. بۇل تۋرالى ءسال كەيىنىرەك.  

  «وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، ورداباسى اۋداندىق ەمحاناسىنىڭ باس دارىگەرى ورالباي سادىقوۆ 30 ميلليون تەڭگەگە جۋىق قارجىنى جىمقىرىپتى» دەيدى ءبىر وقىرمانىمىز. قالايشا؟ وسىنشا قارجىنى جىمقىرعان ادام ورنىنان قوزعالماي وتىرا بەرۋى مۇمكىن بە؟ ءبىزدىڭ ويىمىزعا كەلگەن العاشقى ساۋالىمىز وسى بولدى. مۇنىڭ جاۋابىن بىلمەك ماقساتتا باس دارىگەر و.سادىقوۆتىڭ وزىنە تەلەفون شالدىق.

- 29 751 مىڭ تەڭگە بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ ءتيىمسىز پايدالانىلعانىن جوققا شىعارا المايمىن، بىراق، ول اقشا بيۋدجەتكە قايتارىلاتىن بولدى. ەشكىم ونى قالتاسىنا سالىپ اكەتكەن جوق، مەكەمەنىڭ ءوز مۇقتاجدىعىنا جاراتىلعان. دالىرەك ايتقاندا، مەكەمەگە مەديتسينالىق-تەحنيكالىق جابدىقتار الۋعا بولىنگەن قاراجات قوردالانعان قارىزداردى جابۋعا، ياعني باسقا ماقساتقا جۇمسالىپ كەتكەن. مەن جۇمىسقا جاڭادان كەلگەن كەزىمدە باس بۋحگالتەردىڭ مىندەتىن ورىنداپ وتىرعان ادام وسىنداي بۋحگالتەرلىك قاتەلىكتەرگە جول بەرىپ العان.

- قاتەلىكتەرگە جول بەرگەندەرگە شارا بولدى ما؟

- ءيا، بۋحگالتەر قاتاڭ سوگىس، مەن سوگىس الدىم...

 تۇركىستان جاقتان حابارلاسقان وقىرمان قالاداعى ءبىر مەديتسينالىق مەكەنىڭ باسشىسى قارجى پوليتسەيلەرىنىڭ قۇرىعىنا ىلىككەنى جايلى اڭگىمە جەلدەي ەسىپ جۇرگەنىن جەتكىزدى. ارينە، جەل تۇرماسا ءشوپتىڭ باسى قيمىلدامايتىنى انىق. سەنىمدى دەرەككوزدەرىنەن سۇراستىرساق،  تۇركىستاندا ء بىر باس دارىگەر ءىستى بولعانىن راستاعانىمەن، ازىرگە ءتيىستى ورگانداردان رەسمي تۇردە مالىمەت تاراتىلماپتى. كىم ءبىلسىن، جەل ءسوز شىعار دەدىك. سويتە تۇرا وزدىگىمىزشە مالىمەت جيناپ كوردىك. بەلگىلى بولعانىنداي،  ەلدىڭ سوزىنە ىلىككەن باس دارىگەرى ناۋرىزدىڭ 10-نان بەرى جۇمىستا جوق ەكەن. قۇقىق قورعاۋشىلاردىڭ قۇرىعىنا ىلىكتى دەگەن ول ەشقايدا كەتپەۋ جانە ءوزىن دۇرىس ۇستاۋ جونىندەگى قولحاتپەن بوساتىلعان دەگەن اقپاراتتىڭ دا انىق-قانىعى بەلگىسىز. ال، ونىڭ جۇمىستان بوساتىلعان، بوساتىلماعانىن، بوساتىلسا نە ءۇشىن ەكەنىن بىلمەك ويمەن وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى ايجان وماروۆاعا حابارلاسىپ كوردىك. ايجان حانىم سۇراعان اقپاراتقا «بۇل بوس ءسوز» دەپ قىسقاشا عانا ءوز ءۋاجىن بىلدىرە سالۋعا مۇمكىندىگى بولا تۇرا تەك جازباشا تۇردەگى رەسمي ساۋالعا جاۋاپ جولداناتىنىن ايتقاندا قاۋەسەت بوسقا شىقپاعان با دەگەن كۇدىگىمىز كۇشەيە ءتۇستى. حوش دەلىك، ول سۇراتقان ساۋالدى جولدادىق، وعان جاۋاپ تا كەلىپ قالار. سول سەبەپتى، بۇل وقيعاعا قاتىستى ناقتى سەبەپ-سالدارعا الداعى ۋاقىتتا  كەڭىنەن توقتالارمىز.

كەنتاۋدا ەرلى-زايىپتى باس دارىگەر مەن مەڭگەرۋشى جۇبىنان ءزابىر كوردىك دەپ جۇرگەندەر كوپ. ول جاقتاعى وقىرمانىمىزدىڭ ايتقان اقپاراتىنا جۋرناليستىك زەرتتەۋ جۇرگىزدىك. الدىمەن، دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترىنىڭ رەسمي بلوگىنا جولدانعان ارىزبەن تانىسىپ كورەلىك.

«...سالەمەتسىز بە، مينيستر حانىم! ءبىز وقو كەنتاۋ قالالىق ەمحاناسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى بۇدان بۇرىن دا جازعانبىز! بىزدە بولىپ جاتقان ءبىزدىڭ كازىرگى كەزدە بالا كۇتىمى دەمالىسىندا جۇرگەن باس دارىگەر ا.داۆيتوۆا مەن جۇبايى جمجس بۇرىنعى باس دارىگەرى ە.قالىمبەتوۆتىڭ زاڭسىز ارەكەتتەرى ۇجىم تۇرماق بۇكىل قالانى، وبلىستى دۇرلىكتىرىپ جاتىر. اتاپ ايتساق، ا.داۆيتوۆاعا جانە جۇبايىنا ە.قالىمبەتوۆقا قاتىستى قارجى پوليتسياسىنىڭ، فينكونترول، فارم كونترول تەكسەرۋلەرى بارىسىندا قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 307, 177, 314, 314 باپتارى بويىنشى قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ، تەرگەۋ امالدارى جۇرۋدە. ولار قىزمەت بابىن پايدالانىپ ۇكىمەت قازىناسىنان بىرنەشە ميلليون تەڭگە ۇرلاعان، جەدەل جاردەم ماشينالارىن ساتىپ جىبەرگەن. ەندى وسىنداي دالەلدى ايعاقتارعا قاراماستان ا.داۆيتوۆا وقو دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنا قايتا جۇمىسقا تۇسۋگە ءوتىنىش بەرىپ جاتىر دەپ ەستىدىك، ال ە.قالىمبەتوۆ جمجس باسشىسى قىزمەتىنە قايتا ورالۋ ءۇشىن سوتتاسىپ ءجۇر. بۇل كىسىلەر كەنتاۋ قالالىق ەمحاناسىن جانە بارلىق بولىمدەرىن جەكە مەنشىك قىلىپ العان!!! بۇلاردان باسقا باسقاراتىن ادام جوق پا؟ قالاي بۇل كىسىلەرگە وسىنداي ۇجىمدى، قالا حالقىن سەنىپ تاپسىرۋعا بولادى؟ قر دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىندە وسىنداي ارەكەتتەرگە جول بەرمەۋىڭىزدى سۇرايمىز! ءسىزدىڭ تاراپىڭىزدان باسشىلىققا الىپ، بۇل كىسىلەردى قايتا كەلتىرمەۋلەرىڭىزدى، جازاسىن بەرۋلەرىڭىزدى سۇرايمىز! ءبىز بۇل وتىنىشتەرىمىزبەن بارلىق قۇزىرلى ورگاندارعا شاعىمدانامىز!».

تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن ءوزىن مەيرامگۇل دەپ تانىستىرعان ارىز يەسىنىڭ ءمينيستردىڭ بلوگىنا تاستاعان شاعىمىن ءۇتىر-نۇكتەسىنە دەيىن وزگەرىسسىز بەرىپ وتىرمىز. بايقاساق، مۇنداي ارىز ءبىر ەمەس، بىرنەشە رەت بەرىلگەن جانە وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنان ەشقانداي ءۇمىت كۇتپەدى مە، ايتەۋىر، مينسترگە شاعىمدانىپتى. وسىدان-اق، كەنتاۋدىڭ دەنساۋلىق سالاسىندا داۋ ۋشىعىپ تۇرعانىن بايقاۋعا بولادى. تاعى ءبىر ەسكەرەتىن جايت، ءتۇتىنى الىستان كورىنەتىن بۇل داۋ-جانجال  بۇگىن نەمەسە كەشە ەمەس، جىلدان جىلعا جالعاسىپ كەلە جاتىر.  بىراق، داۋعا ءالى كۇنگە دەيىن نۇكتە قويىلماعان. ءمينيستردىڭ جاۋابىنان ۇققانىمىز، كەنتاۋ قالالىق ەمحاناسىنىڭ جەدەل جاردەم ستاتسياسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ە.قالىمبەتوۆ 2013 جىلدىڭ 14 تامىزىندا جۇمىستان بوساتىلىپتى. ونىڭ جۇبايى – باس دارىگەر ا.داۆيتوۆا دا ءدال بۇگىندە جۇمىستا جوق. الايدا، داۋ توقتادى دەپ بىرجاقتى ايتۋ قيىن، سوتتا دا قارالىپ جاتىر. وسىنداي ىردۋ-دىردۋعا تولى، ايقاي-شۋدىڭ الاڭىنا اينالعان سالادا سىرقاتتىڭ دەرتىن جازۋ بىلاي تۇرسىن، وزدەرىن دەندەگەن دەرتتەرىنەن دە ايىعۋ وڭايعا سوقپايدى-اۋ.    

 ال شىمكەنتتەگى جەدەل جاردەم ستانتسياسىنىڭ باسشىسىنا قارجى پوليتسياسى تاراپىنان قۇرىق سالىنعانى جايلى اقپارات تاراعانىنا كوپ بولا قويعان جوق. 368 مىڭ تەڭگە كولەمىندە پارا الدى دەگەن كۇدىكپەن. قاراماعىنداعى قىزمەتكەرىن ءوز جۇمىس ورنىندا قالدىرۋ ءۇشىن.  بۇل قارجى پوليتسياسىنىڭ رەسمي اقپاراتى. سولاي بولا تۇرا بۇگىندە «پارا العان جەدەل جاردەم ستانتسياسىنىڭ باسشىسى بىرنەشە كۇن بۇرىن جۇمىسىنان ءوز وتىنىشىنە سايكەس بوساتۋ تۋرالى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنا ارىز جازىپ بەرىپ قويعان ەكەن» دەگەن اڭگىمە  ەل اۋزىندا جەلدەي ەسىپ ءجۇر. جارايدى سولاي-اق بولسىن، ەگەر جەدەل جاردەم ستانتسياسىنىڭ باسشىسى   قىزمەتىمەن قوش ايتىسۋعا   ارىز جازىپ قويسا، پارا الاتىن كۇنىن كۇتپەي-اق نەگە ول ءبىرجولاتا قىزمەتىنەن كەتپەگەن؟ ارينە، باس دارىگەردىڭ  پارا الار الدىندا جۇمىستان بوساپ كەتكەنى جايلى  دەرەكتى ءالى ەشكىم رەسمي تۇردە مالىمدەگەن جوق. بىراق، ءبىز وزدىگىمىزشە بىلمەك ويمەن جەدەل جاردەم ستانتسياسى باس دارىگەرىنىڭ قابىلداۋ بولمەسىنىڭ تەلەفونىنا حابارلاسقانبىز. سويتسەك، باس دارىگەر ب.وماروۆتىڭ ءوز ءوتىنىشى بويىنشا قىزمەتىنەن كەتكەنىن بىلدىك. دەمەك، بۇل اڭگىمە بوسقا ايتىلماعان بولىپ تۇر عوي. ماسساعان بەزگەلدەك! مۇنداي دەرەك راستالسا، وندا جۇماعالي يسمايلوۆتىڭ كورىپكەلدىگىنە بارشامىزدىڭ قوس قولداپ شاپالاق سوقپاستان وزگە امالىمىز قايسى؟ سوندا يسمايلوۆتىڭ قاراماعىنداعى قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاشان پارا الاتىنىن الدىن الا ءدال ءبىلىپ، دەر كەزىندە جۇمىستان بوساتىپ وتىراتىن كەرەمەت قاسيەتى بولعانى عوي.  

ەندى مىنا جايتقا نازار اۋدارايىق. ء«وزى تاعايىنداعان قاراماعىنداعى باسشى ادامنىڭ سىبايلاس جەمقورلىق ارەكەتى اشكەرەلەنسە، وندا ونى قىزمەتكە قويعان ادام وتستاۆكىگە كەتۋى كەرەكتىگى» استاناداعى القالى جيىنداردا ءجيى ايتىلىپ ءجۇر. بۇل قاتاڭ تالاپتى جاقسى بىلەتىن جۇماعالي يسمايلوۆ باس دارىگەرلەرىن پارا الار الدىندا جۇمىستان ءوز ەركىمەن بوساتىلدى دەپ بۇيرىق شىعارىپ وتىرۋعا ماشىقتانىپ السا،  مۇنىسى جۇرتتى اقىماق ساناۋعا جاتپاي ما؟ اۋ، اقيقاتىن ايتايىقشى، باس دارىگەرلىكتەن بوساپ كەتكەن جۇمىسسىز ادامعا بىرەۋ بارىپ پارا تىقپىشتايدى دەۋدىڭ ءوزى كۇلكىلى ەمەس پە؟ ەرەكشە ەسكەرەر جايت، قارجى پوليتسياسى شىمكەنتتەگى جەدەل جاردەم ستانساسىنىڭ باسشىسى پارامەن ۇستالعانى تۋرالى تاراتقان رەسمي اقپاراتىن قورعاپ قالۋعا قانشالىقتى تاباندىلىق تانىتا الاتىنىنا تاقسىر ۋاقىت تورەلىك ايتار.  

وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى

Abai.kz