بار قازاقتىڭ ماقتانىشى، بىلعارى قولعاپ شەبەرى، قىتايدىڭ 10 دۇركىن چەمپيونى، بەيجىڭ وليمپياداسىنىڭ قولا جۇلدەگەرى، بۇگىندە مۇحيتتىڭ ارعى بەتىندە 18 كەزدەسۋ وتكىزىپ ءبارىن جەڭىسپەن اياقتاعان قانات يسلام قالاي سپورتقا كەلدى؟ قاناتتىڭ العا قويعان ماقساتتارى قانداي؟ بۇل سۇراقتارعا قانات يسلامنىڭ اعاسى ەرلان يسلام «قامشى» پورتالىنا ەكسكليۋزيۆتى سۇحباتىندا جاۋاپ بەردى. ەرلان يسلام قىتايدا جاتتىقتىرۋشى بولىپ جۇمىس ىستەگەن، ول بۇگىندە ەلگە كەلىپ باپكەرلىك جۇمىستارىن جالعاستىرۋدا.

-   مۇنداعى ەل ءسىز تۋرالى كوپ بىلمەيدى، ءوزىڭىزدى تانىستىرا كەتسەڭىز،

-  مەن قاناتتىڭ تۋعان اعاسىمىن، 1974 جىلى تۋعانمىن. قاناتتان ون جاستاي ۇلكەنمىن. قاناتتى سۇيرەلەۋىمنىڭ سەبەبى – ءبىزدىڭ تۋعان جەرىمىزدە، التايدىڭ قابا اۋدانىندا بوكس مەكتەبى اشىلدى. بۇل مەكتەپكە قىتاي قازاقتارىنا العاش بوكستى الىپ كەلگەن  مۇرات بوشايۇلى جەتەكشىلىك ەتتى. ال، سول مەكتەپكە ەرەسەكتەۋ بولسام دا ء بىرىنشى بولىپ تىزىمدەلگەندەردىڭ ءبىرى مەن بولدىم، بۇل 1989-1990 جىلدارى ەدى. ول كەزدە قىتاي مەملەكەتى دە سپورتتىڭ وسى ءتۇرىن ەندى عانا قولعا الا باستاعان.ءوزىم دە 5-6 سىنىپتان ىلعي دا تاڭەرتەڭ جۇگىرىپ، دەنە ماشىعىن جاساۋدى ادەتكە اينالدىرعان ەدىم. بوكسقا جاتتىعۋعا بارعان كەزدە ىلعي دا قاناتتى ەرتىپ الىپ ءجۇردىم. ول كەزدە قانات كەلەشەكتە اتى الەمگە تانىلعان بوكسشى بولادى دەپ ەشكىم دە ويلاعان جوق. التى-اق جاسار بالا مەنىمەن بىرگە جاتتىعۋعا بارىپ ءجۇردى.

-   اتاجۇرتقا قاشان كوشىپ كەلدىڭىز، قازىر نەمەن اينالىپ ءجۇرسىز؟

- ءبىزدىڭ وتباسىمىزدىڭ ۇستانعان جولى بار. ول مەيلى كىم بولسا دا، ءاربىر قازاق قازاقستانعا شاماسى كەلگەنشە ۇلەس قوسۋ كەرەك. كىم نە بىلسە، قانداي ونەر قولىنان كەلسە سونى باسقا جۇرتقا ۇيرەتۋ كەرەك. مەن قىتايدا 12 جىلداي جاتتىقتىرۋشى بولدىم. ۇكىلەگەن ءۇمىتىمىز قانات ەلگە كەتكەن سوڭ، ءبىزدىڭ دە ول جاقتا قالۋىمىزدىڭ رەتى جوق ەدى.  وسى تۇرعىدان مەندە اتاجۇرتقا ات بايلادىم.قازىر قانات سياقتى نامىستى جوعارى كوتەرىپ جۇرگەن، تالابى بار بالالاردى  جاتتىقتىرۋ جۇمىستارىمەن اينالىسۋدامىن.

-   قانات  قاشاننان باستاپ بوكسپەن كاسىبي تۇردە اينالىسا باستادى؟

-   جوعارىدا ايتىپ كەتكەنىمدەي، التى-اق جاسىندا وزگە بالالار سياقتى شەشەسىنىڭ قوينىندا جاتىپ الماي قانات مەنىمەن بىرگە جاتتىعۋعا باردى، كىشكەنتاي بولسا دا ءوزىنىڭ تاباندىلىعىن، قايسارلىعىن كورسەتە ءبىلدى.  مەن دە بىلگەن ارەكەتىمدى ۇيرەتىپ، بوساڭسىپ كەتپەۋىن قاداعالادىم. ءيا، ونىڭ العاشقى جاتتىقتىرۋشىسىمىن. بىراق ونىڭ سپورتقا كەلۋىنە سەبەپشى بولدىم دەپ ايتا المايمىن.

- قاناتتىڭ بۇگىنگى بيىگىن قالاي باعالايسىز، ونىڭ كاسىپقوي بوكسقا كەتۋى قانشالىقتى دۇرىس قادام بولدى، ەلدىڭ قاناتقا دەگەن ىقىلاسى كوڭىلىڭىزدەن شىعا ما؟ قانات بابىندا ءجۇر مە؟

-  قاناتتىڭ بۇگىنگى بيىگىنىڭ باعاسىن مەن ەمەس، قاناتىمەن ماقتانىپ جۇرگەن قازاقتار بەرەدى. بوكس سپورتىنا كەلگەننەن كەيىن، كاسىپقوي بوكستىڭ جولىمەن جۇرمەي ورتا جولدان تاستاسا ول سپورتشىعا لايىق ەمەس. قاناتتىڭ بۇل جونىنەن قادامى دۇرىس. ونىڭ بابىندا جۇرگەنى -شارشى الاڭدا جەڭىسكە جەتە بىلگەنى. قاناتقا قازاق ەلى كوڭىل بولمەدى دەپ ايتپايمىز، سپورتتاعى  باۋىرجان وسپانوۆ سياقتى اعالارىمەن دە، باقتيار ارتاەۆ سىندى دوستارىمەن دە قاتىناسى جاقسى. قانات ەلگە كەلىپ ازاماتتىق العان تۇستا ءبارى قۋاندى، ريزاشىلىق ءبىلدىردى. قانات  بيىكتەردەن كورىنە بىلسە حالىقتىڭ ىقىلاسى دا مولايا بەرەتىنى انىق.

-  كاسىبي جاتتىقتىرۋشى رەتىندە بۇگىنگى قازاق سپورتىنىڭ دامۋىنا قالاي قارايسىز؟

- ماعان ەسىك قالاسى، باسقا دا اۋدان ورتالىقتارىنان جاتتىقتىرۋشى بولۋعا ۇسىنىستار كەلىپ ءتۇستى. مەن ەشقانداي سپورت كلۋبتارىندا ەمەس، ءوز الدىما جەكە جۇمىستار جاساپ جاتىرمىن. ال، قازاق سپورتىنىڭ بۇگىنگى دامۋ جاعدايىنا كوز جىبەرسەك كەيبىر كەلەڭسىزدىكتەرگە قارنىڭ اشاتىنى راس. نەگە دەسەڭىز كەيدە جاتتىقتىرۋشىلار اراسىنان قازاقشا سويلەيتىن ادام تابا الماي قالاسىز. مەنىڭ تۇسىنىگىمشە تاربيەلەنۋشى  مەيلى قاي ۇلتتىڭ ازاماتى بولماسىن جاتتىقتىرۋشى وعان قازاق تىلىندە ءتالىم بەرۋى ءتيىس. سوندا عانا ناعىز ۇلتتىق سپورت قالىپتاسادى. شىن مانىندەگى قازاق ەلىنىڭ پاتريوتى بولماي سپورتشىنىڭ جەڭىسكە جەتۋى قيىن.

- قاناتتىڭ ەلگە كەلە سالا ۇلتجاندىلىعى كورىندى، بىرنەشە سۇحباتتارىندا ەلدىڭ ءىشى-سىرتىنداعى قازاقتاردىڭ تاعدىرى تۋراسىندا سويلەدى، بۇل كوزقاراسقا ءسىز نە دەيسىز؟

-  ول بارىمىزدە بار قاسيەت. قايدا جۇرسەك تە ۇلتتىڭ اڭگىمەسى قوزعالا قالسا قىزۋ تالقىعا سالىپ، ءوز ويىمىزدى ايتىپ جاتامىز. جاي عانا مىسال، كولىككە وتىرعاندا جولاۋشىلاردان قازاقشا سويلەۋدى تالاپ ەتەمىن.

- قاناتتىڭ بولاشاعىنان قانداي ءۇمىت كۇتەسىز؟ الدا قانداي ماقساتتار بار؟

- مەنىڭ ءۇمىتىم قانات  الەم چەمپيونى بولۋى كەرەك. اللا قالاسا، اماندىق بولسا بولادى.

- وزدەرىڭىز تۋىپ-وسكەن  قىتايداعى قازاقتاردىڭ تاعدىرى تۋرالى نە ايتاسىز؟ بۇنداعى ەلدەن نە كۇتەسىز؟

- ول جاقتا قالالى جەردەگى قازاقتىڭ 15 جاسقا دەيىنگى بالالارىنىڭ قازاقشا سويلەيتىنى قالماي بارادى. اۋىلدىق جەردە ازداپ بولسىن قازاقى تاربيە بار شىعار.  دەگەنمەن ولار دا ەرتەڭگى كۇن كورىسى ءۇشىن قىتاي تىلىندە سويلەۋگە ءماجبۇر.  ونداعى قازاقتار وسى بەتىمەن قىتايلانسا الداعى 25-30 جىلدا ۇلتتىق بولمىسىن جوعالتىپ الۋى ابدەن مۇمكىن. بۇعان جانىمىز قىنجىلىپ، جۇرەگىمىز اۋىرادى. ارعى بەتتەگى باۋىرلار بۇل جاققا  ەرتەڭگى ۇرپاقتارى ءۇشىن تەزدەتىپ كەلۋى كەرەك. بۇنداعى ەلدەن كۇتەتىنىم – ەڭ الدىمەن مەملەكەتتىك قىزمەتتە وتىرعاندار  قازاقشا سويلەسە ەكەن، ءوزىمىزدىڭ قازاق ەكەنىمىزدى سەزىنسەك ەكەن دەيمىن.

سۇحباتتاسقان: ەرلان تولەۋباي

Qamshy.kz