قۇرمەتتى تامىز ءماسليحاتىنا قاتىسۋشى ۇستازدار! 

سىزدەردى جاڭا وقۋ جىلىنىڭ باستالۋىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز! سىزدەر تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاق تۇلعالارىن تاربيەلەۋدەسىزدەر. ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگى تاعدىرى سىزدەردىڭ بۇگىنگى ەڭبەكتەرىڭىزگە بايلانىستى.

ال، ءبىز سانالى عۇمىرىمىزدى ۇستازدىق جولعا ارناپ، بۇل كۇندەرى زەينەتكەرلىككە شىققان ارداگەر مۇعالىمدەرمىز. ۇستازداردىڭ سالتاناتتى جيىنىن جىل سايىن اسىعا كۇتەمىز. سەبەبى، بۇل كۇن – ۇستازداردىڭ جىل بويعى قاجىرلى ەڭبەگىنىڭ ءادىل باعالاناتىن، كەتكەن كەمشىلىكتەردىڭ سارالاناتىن، بولاشاقتىڭ باعدارلاناتىن ماڭىزدى كۇن.

مەملەكەتىمىز جىل سايىن ءبىلىم سالاسىنا ميللياردتاعان قاراجات بولۋدە. ول قارجىعا جاڭا مەكتەپتەر، بالا-باقشالار سالىنىپ، بۇرىنعى ءبىلىم وردالارىنىڭ تەحنيكالىق بازاسى جاڭارتىلىپ، ءبىلىم ساپاسى كوتەرىلىپ كەلەدى. ونىڭ ايعاعى – شاكىرتتەرىمىز حالىقارالىق ءبىلىم وليمپيادالارىندا جۇلدەلى ورىندارىن يەلەنىپ، ستۋدەنتەرىمىز الەمنىڭ تاڭداۋلى ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە ءبىلىم الۋدا. بۇل، ارينە، سىزدەردىڭ ەڭبەكتەرىڭىزدىڭ ناتيجەسى ەكەنى ءسوزسىز. بىراق، مەكتەپكە مەملەكەتتىك دەڭگەيدە كوڭىل بولەتىن تۇستار دا از ەمەس. ءبىز بۇگىن ۇستازدىڭ بەدەلىن، ءبىلىمنىڭ ساپاسىن، ۇرپاق تاربيەسىن كوتەرۋ ءۇشىن ءوز ۇسىنىسىمىزدى ورتاعا سالعاندى ءجون سانادىق.

بىرىنشىدەن، مەملەكەت مۇعالىمدەردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاساپ، الدىمەن ەڭ تومەنگى دەگەيدەگى جاس مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسىن كوتەرسىن! ۇستازدىق باسەكەگەگە قابىلەتتى ماماندىق قاتارىنا ەنىپ، جاستاردىڭ قىزىعاتىن  كاسىبى بولۋى ءتيىس. سوندا عانا ۇستازداردىڭ بۇرىنعى بەدەلىن قايتارا الامىز.

ەكىنشىدەن, وقۋشىنىڭ ءبىلىمىن تارازىلايتىن ۇبت-عا حالىقتىڭ كوڭىلى تولمايدى. ورتا مەكتەپ بىتىرگەن وقۋشىلارىمىزدىڭ كوبى ءوز ويىن اۋىزشا جەتكىزە المايتىن، ەركىن تاقىرىپتا شىعارما جازباق تۇگىلى، «مەنى جۇمىسقا قابىلداڭىز» دەگەن ءوتىنىش جازا المايتىن جاعدايعا جەتتى. سوندا بۇل كەمشىلىكتىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟

ءبىزدىڭ ۇسىنىسىمىز: وقۋشى ۇبت-عا بارماستان بۇرىن، مەكتەپتە تاريحتان اۋىزشا، ادەبيەت پەن قازاق تىلىنەن شىعارما جازىپ ەمتيحان تاپسىرۋى قاجەت. ۇبت سۇراقتارىنان  قازاق ءتىلى مەن ورىس ءتىلىن الىپ تاستاسا، ەسەسىنە وقۋشىنىڭ تاڭداۋ پانىنە تەرەڭ ماڭىز بولىنسە، ورىندى بولار ەدى.

ۇشىنشىدەن, مۇعالىمدەر قاعازباستىلىق پەن ءجيى تەكسەرۋدەن ابدەن شارشادى. ۇستازدىڭ بالا وقىتىپ، ءوز ءبىلىمىن جەتىلدەرۋدەن بۇرىن، قاعاز تولتىرىپ، كەلگەن كوميسسياعا «قىزمەت كورسەتۋدەن» قولى بوسامايتىن بولدى. بۇل – اششى دا، بولسا شىندىق. وسى ورايدا پرەزيدەنتىمىزدىڭ ءوزى دە «مۇعالىم مەن دارىگەر قاعازباستىلىقتى قويسىن. مۇعالىم بالانى وقىتسىن، دارىگەر اۋرۋدى ەمدەسىن» دەگەن بولاتىن. سوندىقتان دا قاعازباستىلىق پەن ءجيى تەكسەرۋدى ازايتۋ قاجەت. مەكتەپكە كەلگەن كوميسسيا مۇعالىمدى تەكسەرۋگە ەمەس، كومەك كورسەتۋگە كەلسىن.

توتىنشىدەن، بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ وزەكتى ماسەلەسى مەكتەپتە ەر مۇعالىمدەر سانى جىل وتكەن سايىن ازايىپ بارا جاتقاندىعى ءبىزدى قاتتى الاڭداتىپ وتىر. قازىرگى كۇندەرى مەكتەپتەردەگى مۇعالىمدەردىڭ 90 پايىزى ايەل ادامدار. قالعان 10 پايىز ەر ازاماتتاردىڭ ءوزى زەينەتكەرلىك جاسقا جاقىنداعان ۇلكەن كىسىلەر. ءتىپتى، بىردە-ءبىر ەر مۇعالىم جۇمىس جاسامايتىن مەكتەپتەر دە جەتەرلىك. ەلىمىزدە ەر ازاماتتىڭ تاربيەسىن كورمەگەن جاڭا ۇرپاق ءوسىپ كەلەدى. قازىرگى ستاتيستيكالىق مالىمەتكە سۇيەنسەك، ەلىمىزدە شاڭىراق كوتەرگەن 100 جاس جۇپتىڭ 25-ءى اجىراسىپ كەتەدى ەكەن. ونداي وتباسىنىڭ بالالارى ەر ازامات تاربيەسىن كورمەي وسەدى دەسەك ارتىق ايتقاندىق ەمەس. سەبەبى، بالا بالا-باقشاعا بارعاندا تاربيەشىسى ايەل، مەكتەپتەگى وقتۋشىسى ايەل، ءتىپتى جوعارعى وقۋ ورنىنا بارعاندا دا كورەتىنى، تاعى دا ايەل ۇستازدار. مۇنىڭ ءبارى ەلدىڭ ەرتەڭى بولاتىن ۇرپاعىمىزعا كەرى اسەرىن تيگىزبەي قويمايدى. بۇل مەملەكەت باسشىلىعىن ويلاندىراتىن ماڭىزدى ماسەلە. ارينە، ايەل مۇعالىمدەردىڭ قابىلەتى مەن بىلىمدىلىگىن جوققا شىعارا المايمىز. بىراق، ەر ازاماتتىڭ بەرەتىن تاربيەسىنىڭ ورنىن تولتىرا المايدى. قازىرگى كەزدە قىز مىنەزدى ەر بالالاردىڭ كوبەيىپ بارا جاتقانى جاسىرىن ەمەس.

بۇرىنعى قازاقتىڭ جىگىتتەرىنىڭ بويىنداعى مارتتىك، قايسارلىق پەن باتىلدىق، ەر ازاماتقا ءتان بىرسوزدىلىك جوعالىپ بارادى. ەلىمىزدە جىل وتكەن سايىن قىلمىستىڭ سانى كوبەيۋدە، سونىڭ ىشىندە بالالار قولىمەن جاسالاتىن قىلمىستىڭ كورسەتكىشى ارتۋدا. بۇرىندارى ءبىر اۋىلدا ءبىر ميليتسيا بولۋشى ەدى. سونىڭ ءبىر ءوزى ءتارتىپتى قاداعالايتىن. ال، قازىر ءار مەكتەپتىڭ ءوز پوليتسياسى بولسا دا قىلمىس ازايماي وتىر. سوندىقتان دا، «اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە، اۋىرماۋدىڭ جولىن ىزدەگەن» ابزال. ول ءۇشىن پوليتسيا ەمەس، ەر مۇعالىمنىڭ سانى مەن ساپاسىن كۇشەيتۋ قاجەت.

مىسالى، الەمنىڭ الدىڭعى قاتارداعى دامىعان ەلدەرى اقش-تا، گەرمانيادا، جاپونيادا، تۇركيادا مۇعالىمدەردىڭ 70 پايىزى ەر ازاماتتار ەكەن. بىزدە مەكتەپتەگى، جوعارعى وقۋ ورىندارىنداعى ەر مۇعالىمدەر سانىن  50 پايىزعا دەيىن كوتەرۋىمىز قاجەت. ارينە، بۇل مەملەكەتتىك دەڭگەيدە شەشىلەتىن وزەكتى ۇلكەن ماسەلە.

ءبىزدىڭ ۇسىنىسىمىز: مۇعالىم بولامىن دەگەن ەر بالالارعا جاعداي جاساپ، مەملەكەت تاراپىنان تەگىن وقىتىپ، شاكىرتاقىمەن قامتاماسىز ەتىلۋى قاجەت. مەكتەپكە ۇستازدىققا ءبىرىنشى كەزەكتە ەر بالالاردى قابىلداپ،

ەر مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسىنا قوسىمشا اقى تولەنۋى ءتيىس. سەبەبى، ەر ازاماتتىڭ  شاڭىراقتىڭ اسىراۋشىسى ەكەنىن ۇمىتپاعان ءجون. بۇنىڭ ءبارى زاڭ جولىمەن شەشىلىپ، «ديپلوممەن اۋىلعا» سەكىلدى «ەر مۇعالىمدەر مەكتەپكە» دەگەن باستاما كوتەرىلۋى كەرەك.

سوندا عانا مەكتەپتەردە ەر ازاماتتار سانىن كوبەيتە الامىز. مۇنداي تاجىريبە تاريحىمىزدا دا بولعان. العاش كەڭەس ۇكىمەتى ورناعان كەزدە ايەل مۇعالىمدەر وتە از بولدى. سول سەبەپتى، ۇكىمەتتىڭ ارنايى قاۋلىسىمەن قىزدار ءۇشىن  «جەنپي»-ءدى اشقان بولاتىن. ەندى سونداي ساياسات ەر ازاماتتار ءۇشىن دە ءجۇرۋى كەرەك.

ەندى ماسەلەنى كەشىكتىرەتىن بولساق ۇلت بولاشاعىنا ۇلكەن قاتەر تونەدى. سوندىقتاندا، ءبىز، ارداگار ۇستازدار قاۋىمى بۇل تاقىرىپتىڭ ماڭىزدىلىعىن ەسكەرە وتىرىپ، مۇعالىمدەردىڭ تامىز ءماسليحاتىندا تالقىلاۋعا ۇسىنامىز.

ماڭعىستاۋ وبلىسى، ماڭعىستاۋ اۋدانى، شەتپە كەنتى

«شاڭىراق» قوعامدىق قورىنىڭ جانىنان قۇرىلعان «ارداگەر ۇستازدار» كەڭەسى مۇشەلەرى:

رىسگۇل يگىلىكوۆا                                                        «شاڭىراق» قوعامدىق

قورىنىڭ ءتورايىمى،

قر ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى، ارداگار ۇستاز                 

اعاتاي سارسەنباەۆ                                            قر ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى،

ارداگەر ۇستاز

قۇرماشوۆ الدابەرگەن                                              قر ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى،

ارداگەر ۇستاز، «قۇرمەت»                      وردەنىنىڭ يەگەرى.

ساعىمباەۆا تويمەكەن                                                قر ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى،

ارداگەر ۇستاز

تانيربەرگەنوۆ امانتاي                                   قر ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى،

ارداگەر ۇستاز

الىباەۆا دىلداگۇل                                             قر ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى

 Abai.kz