جۇما, 29 ناۋرىز 2024
ءدىن 5171 0 پىكىر 23 شىلدە, 2014 ساعات 11:21

قادىر ءتۇنىن قالاي وتكىزگەن دۇرىس؟

بۇگىن -  قادىر ءتۇنى. مۇسىلماندار ءۇشىن بۇل ءتۇن اسا قاسيەتتى سانالادى. سوندىقتان، اللا تاعالانىڭ ايرىقشا ىقىلاسى تۇسكەن بۇل ءتۇندى قالاي وتكىزگەن ءجون؟ نازارلارىڭىزعا "يسلام" سايتىندا جارىق كورگەن ءابدۋسامات قاسىمنىڭ ماقالاسىن ۇسىنىپ وتىرمىز. 

قادىر ءتۇنىنىڭ مىڭ ايدان ارتىق ەكەندىگى قادىر سۇرەسىندە اشىق بايان ەتىلگەن. وسى ءتۇنى جاساعان قۇلشىلىقتارىمىز 83 جىل جاسالعان ءمىناجاتتىڭ ساۋابىنا تاتيدى.  ال، بۇل ءتۇندى جىبەرىپ العان كىسى كوپ نارسەدەن ماقۇرىم قالادى دەيدى ارداقتى پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.): «رامازان ايىندا مىڭ ايدان ارتىق ءبىر ءتۇن بار. كىم ونىڭ جاقسىلىعىنان ماقۇرىم قالعان بولسا، شىن مانىسىندە (كوپ نارسەدەن) ماقۇرىم قالعانى[1].

بۇل ءتۇننىڭ "قادىر ءتۇنى" دەپ اتالۋىنىڭ ەكى ءمانى بار:

ءبىرىنشىسى - ادامداردىڭ كەلەسى جىلعى ءومىرى مەن ءولىمى، ريزىق-نەسىبەسى، تاعدىرى بەلگىلەنەتىن ءتۇن. ەكىنشىسى - قادىرلى، قاسيەتتى، ۇلىق ءتۇن.  مىڭ ايدان ارتىق بۇل ءتۇن -  وزگە تۇندەردەن قادىرى اسقاق، ولاردان ۇلىق، بەرەكەسى مول.  سول سەبەپتى دە «قادىر-قاسيەتى مول ءتۇن» دەگەن اتاۋعا يە.

ءبىرىنشى ءمانى جايىندا ساحابا ابدۋللا يبن ابباستىڭ (ر.ا.): «قادىر تۇنىندە - سول جىلعى جاقسىلىق پەن جاماندىق، ريزىق-نەسىبە، ءومىردىڭ مولشەرى تاعدىرعا جازىلادى (لاۋحۋل ماحفۋز). ءتىپتى «پالانشە وسى جىلى قاجىلىققا بارادى» دەپ قاجىلىققا كىمنىڭ باراتىنىن دا جازىپ قويادى»، - دەگەندىگى ءتاپسىر كىتاپتارىندا كەلتىرىلەدى. سونداي-اق، حاسان، ءمۇجاھيد جانە قاتادا دا:«قادىر ءتۇنى سول جىلى بولاتىن بارلىق ىستەر، نەنىڭ جاراتىلاتىنى، قانشالىقتى ريزىق-نەسىبە بەرىلەتىنى، ءومىر ءسۇرۋ ۋاقىتى بەلگىلەنەدى، - دەپ وتىر[2].

سونداي-اق، جاراتۋشى يەمىز "دۋحان" سۇرەسىندە: ء«بىز ول قۇراندى بەرەكەءلى ءتۇنى تۇسىردىك», - دەي كەلە قادىر ءتۇنىنىڭ بەرەكەلدىلىگىن باسىپ ايتسا، ارى قارايعى اياتتا: «جانە سول ءتۇنى بارلىق دانا ىستەر بەلگىلەنەدى», - دەي كەلە قادىر ءتۇنىنىڭ اتالمىش ەكى ماعىنانى دا قامتيتىنىنا نازار اۋدارتىپ تۇر[3]. 

ەندى وسى بەرەكەلى ءتۇننىڭ ساۋابىنان ماقۇرىم قالماۋ ءۇشىن نە ىستەگەن دۇرىس، قالاي وتكىزگەن ابزال؟ بۇل ءتۇنى ءجاسالۋى تيىس ساۋاپتى ىستەردى بىلايشا تىزبەكتەۋگە بولادى: 

1. ناماز وقۋ:ء تاھادجۇد نامازىن، قازا نامازدارىن، ءتۇرلى ءناپىل نامازداردى وقىعان دۇرىس. ارداقتى پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.): «كىمدە-كىم قادىر ءتۇنىنىڭ قاسيەتىنە سەنىپ، ونداعى ساۋابىنا كەنەلەمىن دەگەن ماقساتپەن ناماز وقىسا، وندا ونىڭ وتكەن كۇنالارى كەشىرىلەدى»[4], - دەگەن

2. قۇران وقۋ.

3. اللادان كەشىرىم تىلەپ، ودان دۇنيە-اقىرەتىمىزگە پايداسى تيەر نارسەلەردى سۇراۋ.

ايشا (ر.ا.) انامىز اللا ەلشىسىنەن (س.ا.ۋ.): «ەگەر قادىر تۇنىنە ءدال تۇسسەم، وندا قانداي دۇعا ايتايىن», - دەپ سۇرايدى. وعان (ر.ا.)  پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.): «مىنا دۇعانى وقى: ء«اللاھۋمما ينناكا عافۋن تۋحيببۋل عافۋا، فاعفۋ عانني» ،- دەپ جاۋاپ بەرەدى. ماعىناسى: ء«ۋا، جاراتۋشىم! شىنىندا سەن جارىلقاۋدى جاقسى كورەسىڭ. مەنى جارىلقاي گور»
اتاقتى ءارى بەدەلدى ءحاديسشى سۋفۋانۋس ءساۋري ءوزىنىڭ ءبىر سوزىندە: «بۇل ءتۇنى دۇعا ەتىپ، اللادان كەشىرىم سۇراپ، تىلەك تىلەۋ – مەن ءۇشىن ناماز وقۋدان قايىرلى. ەگەر قۇران وقىپ، ارتىنشا  دۇعا ەتىپ وتىرسا تىپتەن جاقسى» دەگەن. سەبەبى، بۇل ءتۇن - كوپتەپ، اللاعا دۇعا ەتىپ، كەشىرىم تىلەۋ ءتۇنى.

4. دۇعامىزدىڭ اراسىندا: ەلىمىزگە اماندىق، جۇرتىمىزعا تىنىشتىق، يمان تىلەۋدى دە ۇمىتپاعانىمىز ءجون.سونداي-اق، الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە ءجابىر كورىپ جاتقان مۇسىلمان باۋىرلارىمىزعا اللادان جاردەم سۇرايىق.

5. پىكىرلەۋ. اللانىڭ ۇلىقتىعى، يسلامنىڭ ۇلىقتىعى، قۇراننىڭ ۇلىقتىعىنا وي جۇگىرتۋ. ايتىلعان ۋاعىز-ناسيحاتتاردى كوكەيگە ءتۇيۋ.

6. «سۋبحاناللاھي ءۋا بيحامديھي، سۋبحاناللاحيل عازيم»، «استاعفيرۋللا»، ء«الحامدۋليللا»،  «اللاھۋ اكبار»،  ء«لا ءيلاھا يللاللاھ» سىندى زىكىرلەردى كوبىرەك ايتۋ.

مىنە، وسىنداي ساۋاپتى امالداردى ورىنداي وتىرىپ، 83 جىلدىق ساۋاپتى ءبىر تۇندە قورجىنىمىزعا جيناپ الايىق، قۇرمەتتى مۇسىلمان قاۋىم. اللا ىستەگەن قايىرلى ىستەرىمىزگە ەسەلەپ ساۋاپتان جازسىن!

[1] ءان-ءناساي: كيتابۋس سيام - №2106. (ميركاتۋل ماسابيح)
[2] ءتافسيرۋل باعاۋي
[3] دۋحان سۇرەسى – 3 ايات. تافسيرۋ ءات-تاباري
[4] بۋحاري.

Abai.kz

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1582
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2281
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3616