باعدات قوجاحمەتوۆ،

«31-ارنا» تەلەارناسىنىڭ باس ديرەكتورى: 

 اقپارات سالاسىندا جۇمىس ىستەۋ - شىعارماشىلىق ەمەس 

– باعدات بولاتجانۇلى، ءومىربايانىڭىزدى قاراساق، بۇل قىزمەتكە كەلمەس بۇرىن، تىلشىلىكتەن باستاپ، جۋرناليستيكانىڭ بارلىق ساتىلارىنان ءجۇرىپ وتكەن ەكەنسىز. ىسكەر باسشى، كəسىبي جۋرناليست رەتىندە بۇل قىزمەتىڭىزدى شىعارماشىلىق ورلەۋ، نە ىسكەرلىك جەتىستىك دەپ باعالايسىز با؟

– العاشقى ەڭبەك قادامىم قوي باعۋدان باستالعان. سول كەزدە ەكى دۇركىن سوتسياليستىك ەڭبەك ەرى گولوۆادسكيگە ۇقساپ، ەلىمە قىزمەت ەتىپ،ماقتانىشى بولسام دەيتىنمىن. كەڭەس ساياساتىن كوپ بىلە بەرمەسەك تە، ارمان ماقساتىمىز ايقىن بولاتىن. ادامزاتتىڭ ومىردەگى ۇلكەن ماقساتىنىڭ ءبىرى اتا-انا ءۇمىتىن اقتاۋ بولسا، مەن دە سونداي نيەتپەن əكە-شەشەمنىڭ ماقتانىشى بولسام، اتام مەن اپامنىڭ «ۇلىمىز ەلىنە ادال ازامات بولىپ ەڭبەك ەتىپ جاتىر» دەگەن سوزدەرىن ەستىسەم دەپ جۇرەتىنمىن. سول ارماننىڭ ىزىمەن الماتىعا كەلىپ، پوليتەحنيكالىق ينستيتۋتقا وقۋعا ءتۇستىم. «قازاقستان» تەلەارناسىندا ديكتورلىق قىزمەتكە جاريالانعان بايقاۋعا قاتىسىپ، ابىرويمەن جەڭىپ شىقتىم. ودان كەيىن قازمۋ-دىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە وقۋعا ءتۇسىپ، ءبىلىمىمدى تەرەڭدەتىپ، العاشقى قادامدارىم جاسالعان بولاتىن. بۇل 1992 جىلداردىڭ شاماسى ەدى. ال، ەندى ءسىزدىڭ سۇراعىڭىزعا تىكەلەي جاۋاپ بەرەتىن بولسام، شىعارماشىلىق نەمەسە كارەرا ەكى ۇعىم. ول ەكەۋىنىڭ باسى ءبىر ارناعا توعىسا بەرۋى سيرەك كەزدەسەتىن قۇبىلىس.دەگەنمەن، ءبىز كوبىنە وسى قالىپتاسىپ قالعان قاعيدادان شىعا الماي قالامىز. مەنىڭشە، باق سالاسىندا جۇمىس ىستەۋ شىعارماشىلىق ەمەس. ءبىزدىڭ شاتاساتىن جەرىمىز دە وسى. جۋرناليست بولۋ بۇل – كəسىپ ءتۇرىن يگەرۋ. كۇن كورۋ قۇرالى دەپ ايتسام، كەيبىرەۋلەر كەلىسپەگەنىمەن، قاراپ وتىرساڭىز، وسى ارقىلى ادامدار كۇنىن كورىپ وتىر. اقىندار ولەڭ جازسا، سۋرەتشى سۋرەت سالسا بۇل شىعارماشىلىق. ال، كۇندەلىكتى اينالىساتىن ءىسىڭدى كəسىپتىڭ (جۇمىستىڭ) ءتۇرى دەپ قاراستىرۋىمىز كەرەك. باسقالاردان بيىك بولۋ ءۇشىن ءوز كəسىبىڭدى تەرەڭ بىلۋمەن قاتار، كəسىبي دəرەجەدە ۇيرەنگەندە كوپ جەتىستىككە جەتەسىڭ.

– ءبىزدىڭ بىلۋىمىزشە، «31 ارنانى» قارجىلاندىرۋ مەن باسقارۋ رەسەيلىك كومپانيانىڭ يەلىگىندە. بۇل قانشالىقتى راس جəنە اقپاراتتىق ساياسات قانشالىقتى تəۋەلسىز؟

– «31 ارنا» ەلىمىزدەگى زاڭ جۇيەسىمەن جۇمىس جاسايتىن تəۋەلسىز ۇلتتىق ارنالاردىڭ ءبىرى. قارجىلاندىرۋ مەن باسقارۋ مəسەلەسىندە تەلەارنا ەشقانداي كورشى ەلدەردىڭ كومپانيالارىنا باعىنىشتى ەمەس. وسىدان 6 جىل بۇرىن حالىقارالىق مەدياحولدينگ كومپانيا اكتسياسىنىڭ 20 پايىزىن اكتيۆ رەتىندە ساتىپ العان بولاتىن. ءبىزدىڭ قارىم-قاتىناسىمىز تەك تابىس تابۋ مەن بيزنەس اكتيۆتەرىن دامىتۋعا نەگىزدەلگەن. ستس-مەديانىڭ «31 ارنانىڭ» حابار تاراتۋ جۇيەسىنە، اقپارات ساياساتىنا ەشقانداي دا ىقپالى جوق. ەفيردەن كورسەتىلەتىن حابارلار رەتى رەداكتسيا القاسىنىڭ جالپى ماقۇلداۋىمەن عانا شەشىلەدى. سونىڭ ارقاسىندا سوڭعى ءۇش ايدىڭ كولەمىندە «31 ارنا» وتاندىق ارنالار رەيتينگىندە ەكىنشى ورىندا تۇر. ءبىرىنشى ورىنداعى «ورت ەۆرازيا» ارناسىنىڭ «تامىرى» رەسەيدە بولعاندىقتان ءبىز مەملەكەتتىك، ۇلتتىق ارنالاردىڭ ىشىندە ءبىرىنشى ورىندا تۇرمىز دەسەك بولادى. قوسىمشا ايتا كەتەتىن جəيت، ستس مەديانىڭ نەگىزىن قالاۋشى – امەريكالىقتار مەن شۆەدتىكتەر.

– رەسەيلىك حالىقارالىق ستس مەديانىڭ سىزدەردىڭ جۇمىستارىڭىزعا əسەرى بولدى ما؟ 

– ستس مەديا تەلەۆيزيا سالاسىندا ءوز-ءوزىن قارجىلاندىرۋ مەن تابىس تابۋدى تەرەڭ مەڭگەرگەن ءىرى حولدينگ. ءبىز ولارمەن تەلەۆيزيانى تابىس كوزىنە اينالدىرۋدى، بيزنەستى دامىتۋدى جəنە بارىنشا كəسىبي دەڭگەيدە جۇمىس جاساۋدى ۇيرەندىك. سونىڭ جەمىسى بولار، مەملەكەتكە نەمەسە دەمەۋشىلەردىڭ قولىنا قاراپ وتىرعان جوقپىز. ەلىمىزدە سۋبسيدياعا اقشا الماي ءوز قاراجاتىمەن جۇمىس جاساپ وتىرعان بىرەگەي ارنا ءبىزبىز. وتكەن جىلى «ايتىلماعان əڭگىمە» توك شوۋىن شىعارۋعا مەملەكەتتىك تاپسىرىس نەگىزىندە قارجى العانىمىز بولماسا، جالپى مەملەكەت قارجىسىنا قاراپ وتىرعان جوقپىز.

– ەلىمىزدە جاڭالىقتار تاراتاتىن اقپاراتتىق باعدارلامالار اراسىندا «ينفورمبيۋرونىڭ» وق بويى وزىق تۇرعانى جالپىعا ءمəلىم. مۇنداي ابىرويعا جەتۋدىڭ جاي-جاپسارىنا توقتالىپ وتسەڭىز؟

– Əر باعدارمالانىڭ وزىندىك ەرەجەسى بار. «ينفورمبيۋرونىڭ» نەگىزگى ۇستانىمى: اقتى – اق، قارانى – قارا دەپ ايتا وتىرىپ، قوعامعا زيان كەلتىرمەيتىن، شىنايى جəنە ناقتى اقپارات جەتكىزۋ. ءبىزدىڭ جۋرناليستەر مەن رەداكتورلار جاسايتىن رەپورتاج ساپاسىنىڭ ايعاعى – كۇندە ساعات 20:00 دە əر بەسىنشى قازاقستاندىق قالت جىبەرمەي «ينفورمبيۋرونى» قوسادى. رەسپۋبليكانىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن كورەرمەندەر حابارلاسىپ، جاڭالىقتار رەتىنىڭ اشىقتىعى مەن تەرەڭدىگى تۋرالى ىستىق-ىقىلاستارىن ءبىلدىرىپ، جالپى ۇجىمنىڭ جۇمىسىنا سəتتىلىكتەر تىلەپ جاتادى.

– Əلگىندە «31 ارنانىڭ» ءوز-ءوزىن قارجىلاندىرىپ وتىرعانىن ايتتىڭىز. مۇنداي جەتىستىككە قالاي جەتتىڭىزدەر؟

– Əلەمدىك تەلەكومپانيالاردىڭ ىشىندە ءوز-ءوزىن قارجىلاندىرىپ، وعان قوسا پايدا الىپ جاتقاندارى نەكەن-ساياق. مۇنداي جەتىستىككە جەتۋدىڭ سىرى دەپ مىناداي ءۇش قاعيدانى اتاعان بولار ەدىم. بىرىنشىدەن، جوعارى دəرەجەلى مامانداردان تۇراتىن ۇجىمنىڭ تالماي قىزمەت ەتكەن ەڭبەگى، ەكىنشىدەن حالىقارالىق باسقارۋدىڭ وزىق ۇلگىلەرىن تەرەڭ مەڭگەرۋ. ال ۇشىنشىدەن، əلەمدىك تəجىربيەدە بار نارىقتىق ەكونوميكا جۇيەسىنىڭ وزىق تەحنولوگيالارىن پايدالانۋ. تەلەارنانىڭ ساراپتامالىق دەپارتامەنتىنىڭ نارىقتاعى جاعدايدى تەكسەرۋ مەن تالداۋ نəتيجەلەرىنە سۇيەنە وتىرىپ، وزىندىك əرەكەتتەرىمىزدى جاسايمىز. باعدارمالاردى دايىنداۋ دەپارتامەنتى قوعامداعى جالپى جاعدايدى نازاردان شىعارماي، سول ۋاقىتتاعى وزەكتى مəسەلەلەردىڭ تىزبەسىن جاساقتايدى. كومپانيا جۇمىسىنىڭ نəتيجەسى ءسəتتى شىعۋ ءۇشىن، əر قىزمەتكەرگە شاماسى جەتەتىن جۇمىستى جۇكتەي وتىرىپ، ىنتالاندىرۋدان تىس قالدىرماۋ كەرەك.

– جارناما əكەلگەن نەمەسە اقىلى باعدارلامالار جاساۋعا قاتىسقان قىزمەتكەرگە قوسىمشا ىنتالاندىرۋ نەمەسە پايىزدىق ۇستەمە جاساۋ قاراستىرىلعان با؟

– «31 ارنانىڭ» جارناما ۋاقىتىن نارىققا ساتاتىن جالعىز كومپانيا – «Video International».ول əلەمدىك ستاندارت بويىنشا جارناما ۋاقىتىن

رەيتينگكە، ياعني GRP-عا اۋدارىپ، ۇلكەن كومپانيالار مەن اگەنتتتىكتەرگە ۇسىنادى. كورسەتىلىم ۇلەسى نەعۇرلىم كوپ بولسا، جارنامانىڭ باعاسى سوعۇرلىم قىمباتتايدى. سولايشا كومپانيانىڭ تابىسى وسەدى، تۇسكەن قاراجات ساپالى ءəرى قىزىقتى باعدارلامالار جاساۋعا جۇمسالادى. نەگىزى، قازىرگى نارىق زامانىندا تاۋار ءوندىرۋ قانشالىقتى قيىن بولسا، سول تاۋاردى قارجى كوزىنە اينالدىرۋ ودان دا قيىن.

– Əرينە، سوعان وراي جۋرناليستەردىڭ ءوزىن-ءوزى جەتىلدىرۋىنە دە مəن بەرەتىن شىعارسىزدار؟

– ءوزىم جۇمىستى ديكتور، رەپورتەر بولىپ باستاپ، شەت ەلدەردەگى əرىپتەستەرىمنەن مۇمكىندىگىنشە تəجىريبە جيناقتاعانىمنىڭ ارقاسىندا وسىنداي جەتىستىككە جەتتىم دەپ ويلايمىن. «كوپ جاساعاننان ەمەس، كوپتى كورگەننەن سۇرا» دەگەندەي، ادام بوگدە دۇنيەلەردى كورگەن سايىن، ونىڭ ويلاۋ قابىلەتى كەڭەيىپ، وي قورىتۋى تەرەڭدەي تۇسەتىنى تۋرالى «ينفورمبيۋروداعى» əرىپتەستەرىمە ءجيى ايتىپ وتىرامىن. حالىقارالىق دەڭگەيدەگى شەتەلدىك تەلەارنالاردان قالىسپاي دامۋ ءۇشىن جۋرناليست مىندەتتى تۇردە شەتەلگە بارىپ، تəجىريبە الماسىپ تۇرۋى قاجەت. تəجىربيە الماسۋ ماقساتىندا تمد، تۇركيا، قىتاي تەلەارنالارىمەن مەموراندۋم  جاساسقانبىز. سونىمەن قاتار، ايماقتاعى تىلشىلەردىڭ الماتى مەن استانادا بولۋى، تيىسىنشە الماتى، استانا بيۋروسىنداعى جۋرناليستەردىڭ ايماقتاردا بولۋىن ۇيىمداستىرامىز. ادام كۇندەلىكتى ءبىر دۇنيەنى كورە بەرسە، كوزى ۇيرەنىپ، جاڭالىق اياسى تارىلا بەرەدى. ءجۋرناليستىڭ كورگەن بىلگەنى كوپ بولسا، ونىڭ جاسايتىن حابارى مەن باعدارلاماسى تيىسىنشە قىزىقتى ءəرى تارتىمدى بولادى.

– تəجىريبەلى جۋرناليست ەسەبىندە وتاندىق باسقا ارنالاردىڭ وزىقتىعى مەن ولقىلىعىن قالاي باعامدايسىز؟ 

– قازاق تەلەۆيزياسى ماقتايتىنداي حالدە. شەتەل تەلەارنالارى مەن ولاردا كورسەتىلەتىن باعدارلامالار دەڭگەيىمەن سالىستىرىپ قارايتىن بولساق، ءبىزدىڭ

باعدارلامالار ولاردىكىنەن ەش كەم ەمەس. ۇلتتىق دۇنيەتانىمعا قازاقتىڭ رۋحانياتىمەن قوعامنىڭ باسىنداعى ءتۇرلى تۇيتكىلدەردى زەردەلەپ، وڭ شەشىم

شىعارۋعا حالىققا اعارتۋشىلىق جۇمىستارىن جۇرگىزگەندەي جاقسى باعدارلامالار شىعىپ جاتادى. Əرينە، ەلىمىزدەگى باسقا تەلەارنالارمەن بəسەكەلەستىك جاعدايىندا جۇمىس ىستەۋگە تۋرا كەلەدى. كوڭىل قۋانتارلىعى وتاندىق تەلەارنالاردىڭ نارىق زاڭىن، رەيتينگ جاساۋ سالاسىندا əلەمدىك تəجىريبەنى جاقسى مەڭگەرگەنىن بايقاپ، كورىپ وتىرامىز. Əڭگىمەنىڭ باسىندا ايتقانىمداي، ەڭ العاشقى ارماندارىمىزدىڭ ءبىرى اتا-انامىزدىڭ ماقتانىشى بولۋ بولسا، ەندىگى ماقسات مۇددەلەرىمىز ەلىمىزدىڭ، حالقىمىزدىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىنداي ەڭبەك جاساۋ. مەنىڭشە، ءبىزدىڭ ەڭ ۇلكەن بəسەكەمىز تəۋەلسىز ەلىمىزدىڭ اقپارات سالاسىن دامىتۋعا باعىتتالۋى كەرەك.

– تەلەارنالار تۋرالى ويىڭىزدى بىلدىك. ال، سول تەلەارناعا كەلىپ جاتقان بۇگىنگى جۋرناليستتەر تۋرالى نە ايتار ەدىڭىز؟

 – جاستاردىڭ باسىم كوپشىلىگى جۋرناليستيكاعا ماماندىق رەتىندە قارامايتىن سەكىلدى. حالىققا تانىمال بولۋ قۇرالى رەتىندە قاراۋىنىڭ سالدارىنان، ءومىرىن جۋرناليستيكامەن بايلانىستىراتىن جاستاردىڭ قاتارى ازايعانىن بايقادىم. وتكەن جىلى جۋرناليستيكا فاكۋلتەتى ستۋدەنتتەرى اراسىندا «جۋرناليستيكا ماماندىعىن نە ءۇشىن تاڭدادىڭ» دەگەن ساۋالناما قورتىندىسىندا جاستاردىڭ 90-95 پايىزى تانىمال بولۋ، كارەرا جاساۋدىڭ توتە جولى ەكەنىن ايتقان. نارىق زامانىندا بۇل ۇلكەن قاۋىپتى جاعداي ەمەس شىعار. دەگەنمەن، əۋەلگى ارمان-ماقساتىن جۋرناليستيكامەن بايلانىستىرماي، ماماندىقتى «كەزدەيسوق» تاڭداعان جاستار وسى سالانىڭ كوركىن قىزدىرماسى بەسەنەدەن بەلگىلى. ومىردە بارلىعى ويلاعانداي بولا بەرمەيتىنىندەي، كەيدە جۋرناليستيكانى مانساپتىق قۇرال رەتىندە تاڭداعان ادامنان دا جاقسى جۋرناليست شىعادى. مəسەلەن، قازىر اعا بۋىنعا اينالعان جۇسىپبەك قورعاسبەك، نۇرتورە ءجۇسىپ، نۇرجان مۇحامەدجانوۆا، شəمشيددين پاتتەەۆتەردىڭ قاتارىن الساق، ولاردا جۋرناليست بولۋ ارمانىنا تاباندى تۇردە قول جەتكىزۋ باستى ماقسات بولعان. جəنە ولار باسشىلىق قىزمەتتى دە اتقارا الدى. بىراق، ولار نەگىزىنەن جۋرناليستتىك ۇستانىمنان اينىماي قالدى. وسى جەردە əكە مەن بالا، اعا مەن ءىنىنىڭ اراسىندا بايلانىس ۇزىلگەندەي بولدى.

– نارىق زامانى، جاھاندانۋ دەسەك تە ۇلتتىق تəربيە جاستاردىڭ بويىنا جەتپەي جاتىر ما؟

– بۇل رەتتە جاستاردى كىنəلاۋعا بولمايدى. قايتا سولاردىڭ ومىرگە دەگەن كوزقاراسىمەن ءوزىڭدى دە دامىتىپ وتىرۋ كەرەك سەكىلدى. جاستاردى تəربيەلەۋدە اقپارات قۇرالدارىنىڭ ورنى ەرەكشە ەكەنىن بىلگەندىكتەن، كورەرمەنگە بەرەر تاعىلىمى از، ارزانقول باعدارلامالارعا بايلانىپ قالماۋىمىز قاجەت سەكىلدى. ويتكەنى قازىر تەلە-راديو ارنالارىنىڭ بارلىعى دەرلىك ءəنشى، اكتەر، تاعى باسقا شوۋ ونەرىنىڭ وكىلدەرىمەن بىرلەسكەن جوبا جاساساق رەيتينگىمىز كوتەرىلەدى دەگەن ويدا. تەك رەيتينگ قۋالاۋعا نەگىزدەلگەن كەز كەلگەن جوبا جالپىحالىقتىق سۇيىسپەنشىلىككە يە بولمايدى. سەبەبى وندا رۋح جوق، ماعىنا جوق. تəۋەلسىزدىگىمىزدى باياندى ەتەتىن جاستارعا سالماقتى وي ايتاتىن باعدارلامالار رەتى كەرەك. قازىر وسى قاعيداعا ساي جۇمىس جاساپ جاتىرمىز. مىناداي ءبىر مىسال كەلتىرەيىن. كونەكوز قارتتان بىرەۋى الىپ-ۇشقان مىنەزدى، شىمىر دەنەلى، ەكىنشىسى تولىقتاۋ، سىلبىر ەكى بالانىڭ قايسىسىن قوي، قايسىسىن جىلقى باعۋعا جىبەرۋ كەرەكتىگىن انىقتاپ بەرۋ تۋرالى قولقا سالىنادى. كىمدى قايدا جۇمساۋ كەرەك؟ سوندا əلگى قارت الوكپە، شىمىر بالانى قوي باعۋعا ال، تولىقتاۋ، سىلبىر بالانى جىلقى باعۋعا جىبەرەدى. ءبىرىنشى بالا سابىرلىلىققا بايسالدىلىققا ماشىقتانسا، ەكىنشى بالا جىلدامدىققا، شاپشاڭدىققا قالىپتاسادى. مىنە، ءبىزدىڭ حالىق ۇرپاعىن وسىنداي قاراپايىم، بىراق استارىندا تەرەڭ ءمəنى بار مىسالدارمەن تəربيەلەگەن. قازىرگى زاماندا وسى نەگىزدى ينتەرنەتپەن، تەلەفونيامەن بايلانىستىرا وتىرىپ، ۇرپاعىمىزعا تəربيە بەرۋىمىز كەرەك. بيىلعى وتكەن ۇبت-دا قازاق مەكتەپتەرىن اياقتاعان وقۋشىلار الدىڭعى قاتاردا بولدى. قازاق مەكتەپتەرى وبلىستاردا العاشقى 1-7 ورىنداردا بولسا، ورىس مەكتەپتەرى 8 ورىنعا جايعاستى. مىنە، وسىدان-اق كوپ نəرسەنى باعامداي بەرۋگە بولادى.

 - قازاق مەكتەپتەرى مەن قاتار قازاق ءتىلدى قوعامنىڭ، ونداعى نەگىزگى ۇلتتىڭ دامۋى قانشالىقتى دەڭگەيدە دەپ ويلايسىز؟

– تۋعان جەرىم جاركەنت ءوڭىرىنىڭ جارتىسى ۇيعىرلار. بۇرىن ولار بالالارىن ورىس، نە ۇيعىر مەكتەپتەرىنە بەرەتىن. ال، قازىر ۇيعىر مەكتەپتەرى جابىلىپ جاتىر. سەبەبى، ولاردىڭ كوبىسى بالالارىنا قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋگە ىنتالى. قازاقستاندا قازاقتىڭ سانى 1999 جىلى 49 پايىز بولسا، 2009 جىلى 60,4 پايىزعا ءوستى. ياعني، الداعى 10-15 جىلدىڭ كولەمىندە قازاقتىڭ ۇلەسى 75-80 پايىزعا جەتەدى دەگەن ءسوز. سوندىقتان دا ءبىز قازاق تىلىندەگى وزىندىك جوبالارعا ەرەكشە كوڭىل بولەمىز. اكتسيونەرلەر ۇجىمى دا، باسقارۋشى ستس مەديا حولدينگى دە وسى باعىتىمىزدى قولداپ وتىر. قازاق حالقىنىڭ سانى كوبەيەدى دەگەن ءسوز – قازاقتىلدى حابارلاردىڭ تەلەكورسەتىلىمدەگى ۇلەسى ارتادى دەگەن ءسوز. ياع ني ولارعا جارناما ەكى ەسە كوپ تۇسەدى، تابىسى كوبەيەدى. ءبىزدىڭ تەلەارنا بارشا كوممەرتسيالىق تەلەارنالاردىڭ ىشىندە قا زاق تار ەڭ كوپ كورەتىن تەلەارنا. ءبىز قازاقتىلدى اۋديتوريانىڭ مۇددەسى ءۇشىن جۇمىس ىستەيمىز. قازاق ءتىلىنىڭ قازاقستاندا جالپىحالىقتىق قولدانىستاعى ءتىل بولاتىنى ءسوزسىز. 1932-34 جىلدارى حالقىمىزدىڭ تەڭ جارتىسىنان استامى قىرىلىپ قالماعاندا ءبىز قازىر 50-60 ملن. ادامعا جەتەر ەدىك. كەيىنگى 5-6 جىلدىڭ كولەمىندە جىلىنا 2-3 پايىز كوبەيىپ وتىر. بۇل دا قۋانتاتىن جاعداي. ونىڭ ۇستىنە ۇلت رەتىندە قازاقتىڭ ورتا جاسى – 24- 25 جاس بولسا، بۇل كورسەتكىش رەسەيدە – 54 جاس. قازاق حالقى دەموگرافياسى دامىپ كەلە جاتقان əلەمدەگى ساناۋلى حالىقتاردىڭ ءبىرى. ەل بولىپ، ۇلت بولىپ بيىكتەردى  باعىندىراتىنىمىزعا سەنەيىك.

سۇحباتتاسقان ەركىنبەك سەرىكباي

Abai.kz