بولات ءمۇرسالىم، ادەبيەتتانۋشى:

1. – 90-جىلداردىڭ ورتاسىندا اۋىلداعى الەۋمەتتىك جاعداي كۇرت تومەندەپ، حالىق جۇمىسسىز سانسىراپ قالعاندا، ەڭ ۇلكەن اۋىرتپالىق انالارعا تۇسكەن سياقتى. مەنىڭ شەشەم دە سول اۋىرتپالىقتى اۋىلداعى بارشا انالارمەن بىرگە كوتەرىپ شىققانداي كورىنەدى. جاسىراتىن نەسى بار، ۇيدە قانت-كامپيت ۇنەمى بولا بەرمەيتىن. ۇيدە بەس بالامىز، قايسى بىرىمىزگە ءساندى كيىم جەتىسىپ جاتتى دەيسىز؟ سونىڭ ءبارىن شەشەمىز جۇرەگىنەن وتكەردى عوي. جانى قينالعان كەزدەرىندەگى اۋىرتپالىقتاردى بىراق ەشقاشان سىرتقا شىعارىپ ايتا بەرمەيتىن. قازىر دە كوپ دۇنيەنى ءسوز ەتپەيدى. كوبىنە قاس-قاباعىنان بىلىنەدى كوڭىل-كۇيى. شەشەمىز اقىلدى، جىلتىراققا قۇمار ەمەس، باۋىرمال، مەيىرىمى توگىلىپ تۇرادى. سويلەگەندە، ءار ءسوزدى بايىپپەن سويلەيدى. ءبىر جاعىنان مەكتەپ مۇعالىمىنە ءتان مىنەزدەن بە ەكەن؟ ۇلكەن ادامداردىڭ بەتىنە كەلىپ، رەنجىتپەيدى ەشكىمدى. كىشىنى كىشى ەكەن دەپ جانە مىندەتسىنبەيدى. قاق-سوقپەن، ايعاي-شۋمەن ءىسى جوق. 

2. – شەشەمە اندا-ساندا سىيلىق جاساپ تۇرام. ەگەر، ناقتىراق ايتار بولسام، شەشەمدى قۋانتىپ تۇرعىم كەلەدى. ول كىسىنىڭ ءبىر قۋانعانى ءبىز ءۇشىن باقىت ەمەس پە؟ جاڭا ايتتىم، اۋىلدىڭ انالارىمەن بىرگە كوپ قيىنشىلىقتاردى كوردى. ەندى سول بەينەتىنىڭ زەينەتىن كورىپ جاتسا، سودان ارتىق كوپ نارسە وزدەرى دە تىلەمەيتىن سياقتى. 

3. – ەسىمدە، 11 سىنىپ وقىپ جۇرگەن كەزىمىز. جاسپىز. وزىمىزشە، اۋىلدىڭ اسكەردەن كەلگەن جىگىتتەرىمەن يىق تىرەستىرىپ ءجۇرۋدى ابىروي كورەتىن كەزىمىز. كەشقۇرىم كوشەگە شىعامىز. اۋىلدىڭ كوشەسىندە وڭعان نە بار ەدى ول كەزدە؟ دوڭگەلەنە وتىرا قالىپ، اششى سۋدان ۇرتتايدى ءبارى. ءبىر كۇنى شەشەم سولارعا قوسىلىپ كەتكەنىمە قاتتى رەنجىدى. تۇسكە قاراي ساباقتان قايتىپ كەلسەم، توسەكتە ورانىپ جاتىر ەكەن. العاشىندا قاتتى اۋىرىپ قالعان ەكەن دەپ قالدىم. سويتسەم، ماعان سويلەمەيدى. جىلاعان سياقتى. ءسال ۋاقىتتان كەيىن عانا: «مەن سەنەن ءۇمىت كۇتىپ جۇرسەم. وسى ءجۇرىسىڭ نە ءجۇرىس؟» دەپ وكپەسىن ايتتى. شىنىن ايتۋ كەرەك، ءوزىمدى ىشتەي قاتتى جازعىردىم. ءالى كۇنگە دەيىن شەشەمنىڭ سول كەزدە رەنجىگەن كەزى ەسىمنەن كەتپەيدى. كەيىن دە بايقاماي وكپەلەتىپ العان كەزدەرىم بولدى. قازىر دە بولىپ تۇرادى. سول كەزدە بارىنشا جۋىپ-شايۋعا تىرىسام. نەگىزى «اناڭدى مەككەگە ءۇش رەت ارقالاپ اپارساڭ دا، پارىزىڭنان قۇتىلمايسىڭ» دەيدى عوي. جاس ۇلعايعان سايىن، سول سوزگە ءتىپتى كوبىرەك بەيىل بولدىق. 

1.– اكەم كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ، ەنتسيكلوپەديالىق ءبىلىمدى جان. بالا كۇنىمىزدەن ءبىزدى وقۋعا تاربيەلەدى. ەكىنشى سىنىپتا جۇرگەندە «كىم بولام؟» دەگەن پوەمانى وقىتاتىن. سودان سوڭ، جاپپاي وسى تاقىرىپقا شىعارما جازدىرتاتىن. مەن سول شىعارمادا «وسكەندە قانىش ساتباەۆ سياقتى اكادەميك» بولام دەپ جازعانمىن. سىنىپتاستارىمنىڭ بارلىعى شوپىر، مۇعالىم، دارىگەر، شوپان بولام دەپ جازعانى ەسىمدە. «اكادەميك بولام» دەگەندى دانىشپاندىعىمنان جازعان جوقپىن، سول اكەمنىڭ كىشكەنتاي كەزىمنەن «اكادەميك بولاسىڭ» دەپ ۇيرەتكەنىنەن. اكەم ءبىر جاعىنان «دەموكرات» ادام. بالا كۇنىمىزدەن بىزبەن ءار تاقىرىپتا داۋلاسىپ وتىراتىن. ونىسى ادامنىڭ ويلاۋ قابىلەتىن جەتىلدىرگىسى كەلگەنىنەن شىعار؟! قازىرگى كۇنگە شەيىن ول كىسىمەن «پىكىرتالاس» اياقتالعان جوق. 

2. – اكەمىز ءبىزدى بالا كەزىمىزدەن «وقۋ وقى، ەل كور، جەر كور، دۇنيەجۇزىن ارالا» دەپ ءوسىردى، ءالى دە سولاي باعىتتاپ وتىرادى. ءبىزدى قازاق حالقىنا ءتان ەمەس، سيرەك دۇنيەلەرگە ۇمتىلسا دەپ ارماندادى، بىراق ول ارمانى ورىندالا قويمادى. ەندى سول نەمەرەلەرىنىڭ ۇلكەن تەننيس ويىنشىسى، شاڭعىشى بولعانىن قالايدى. قازاق حالقىنىڭ ءداستۇرلى كاسىپتەردى عانا ەمەس، شەتەلدەردىڭ يگەرگەن ماماندىقتارىن مەڭگەرۋىن جاقسى كورەدى. 

3. – قانداي بولمىسىن ۇلگى تۇتاسىز؟ اكەمنىڭ ايتقانىنان قايتپايتىن مىنەزى بار. تەك قانا وزىنىكىن ءجون سانايدى. ارينە، ءبىر جاعىنان ول قىڭىرلىققا دا ۇرىندىرۋى مۇمكىن. بىراق، بىربەتكەيلىك تە كەرەك سياقتى. كەيدە وسىلاي ايتقانىمنان قايتپاي جاتقان كەزدە، اكەمنىڭ مىنەزى ەكەنى ەسىمە ءتۇسىپ كەتسە، راحاتتانىپ كۇلىپ تە الامىن.

"ادەبيەت" پورتالى