قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ءمۋفتيى

شەيح ءابساتتار دەربىسالى قاجىعا

قازاقستانداعى بارلىق وزگە يلانىمداعى ءدىني ۇيىمدار جەتەكشىلەرىنە

قازاقستانداعى بارلىق ساياسي پارتيالار مەن قوعامدىق جانە مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ باسشىلارى مەن مۇشەلەرىنە

اشىق حات

قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ءمۋفتيى

شەيح ءابساتتار دەربىسالى قاجىعا

قازاقستانداعى بارلىق وزگە يلانىمداعى ءدىني ۇيىمدار جەتەكشىلەرىنە

قازاقستانداعى بارلىق ساياسي پارتيالار مەن قوعامدىق جانە مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ باسشىلارى مەن مۇشەلەرىنە

اشىق حات

قازاق ەلى جوعالتقان مەملەكەتتىلىگىن 1917 جىلعى قازان توڭكەرىسى ناتيجەسىندە، كەڭەستىك تۇرپاتتا جاڭعىرتتى. كەڭەستىك قازاق رەسپۋبليكاسى جۇرتتى جاپپاي ساۋاتتاندىرىپ، ەكونوميكاسى مەن مادەنيەتىن دامىتتى، اقىرى، كەڭەستەر وداعىن قۇراعان وداقتاس رەسپۋبليكالاردىڭ ءبىرى رەتىندە، 1991 جىلى مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزدى. الايدا مۇنىڭ ءبارى سول جەتىستىكتەردىڭ تاساسىندا قالعان حالىق قايعىسىن ۇمىتۋعا جەلەۋ بولا المايدى. بارشامىزعا بەلگىلى، جىل سايىن 31 مامىردا ەلىمىزدە ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنىن اتاپ وتىلەدى. ستالينيزم داۋىرلەگەن كەزەڭدە سان-مىڭ جان جازىقسىز قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراعان بولاتىن: جەكە باسقا تابىنۋ اشكەرەلەنگەننەن بەرى 340 مىڭنان استام ازامات اقتالدى. تەك ۇلكەن تەررور جىلدارى 120 مىڭداي ادام رەپرەسسيالانىپ، ونىڭ 25 مىڭدايى اتىلىپ كەتكەن ەدى. وسى سوراقىلىقتاردى ايىپتاپ ەسكە الۋ كەزىندە، بولشەۆيزم تۇسىندا ەلىمىزدە ورىن العان باسقا ءبىر مەملەكەتتىك قىلمىس ونىڭ تاساسىندا قالىپ قالىپ ءجۇر. كەڭەس وكىمەتى تۇسىندا كوشپەندى قازاق حالقى ءۇش دۇركىن جاساندى اشارشىلىقتى باستان كەشىپ، بۇرىن-سوڭدى بولماعان ۇلتتىق اپاتقا ۇرىنعان بولاتىن: 1917-19, 1921-23, 1931-33 جج. جالپى ادام شىعىنى 4 ملن.، ىقتيمال تابيعي ءوسىمدى ەسەپتەگەندە 10 ملن. جاننان استى. قازاق حالقى ءوز ەلىندە ۇلتتىق ازشىلىققا اينالىپ، وتكەن عاسىردىڭ ەلۋىنشى جىلدارى بارلىق تۇرعىنداردىڭ ۇشتەن بىرىنە دە جەتپەي قالدى.

ۇلتتىق سانانىڭ كەمباعالدانۋىنا اپارىپ سوققان مۇنداي ازالى كەزەڭدەردى وسكەلەڭ ۇرپاق بىلۋگە ءتيىس. قاسىرەتتى وتكەنىمىزدى  ۇمىتپاۋ جانە ونى بولاشاق ۇرپاق زەردەسىنە قۇيىپ وتىرۋ - ءبىزدىڭ ادامي، تاريحي پارىزىمىز.  «ادىلەت» تاريحي-اعارتۋ قوعامى 2008 جىلى - جاساندى اشارشىلىقتىڭ اياقتالعانىنا 75 جىل تولۋىنا وراي: «قازاقستانداعى 30-جج. اشارشىلىق: اۋقىمى، سەبەپتەرى، سالدارى»، 2009 جىلى - «ادىلەت» قوعامىنىڭ ۇيىمداسقانىنا 20 جىل تولۋىنا وراي: «ادىلەت» تاريحي-اعارتۋ قوعامى: توتاليتارلىق تاريحتان - دەموكراتيالىق بولاشاققا» اتتى  ارنايى رەسپۋبليكالىق، 2010 جىلى - «ستالينيزم: رەپرەسسيالانعان قازاقستان» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيالار وتكىزدى. سولاردىڭ بارىندە تاريحتىڭ كومەسكى بەتتەرىن زەرتتەۋدى جالعاستىرىپ، جەر-جەردەگى ولكەتانۋ مۇراجايلارىنان ستالينيزم كەلەڭسىزدىكتەرىن اشكەرەلەيتىن بۇرىشتار اشۋ، جازىقسىز جازالانعاندار مەن اشارشىلىق قۇرباندارى كومىلگەن ورىنداردى انىقتاپ، باستارىنا بەلگى قويۋ ءىسىن جالعاستىرا بەرۋ كەرەكتىگى ايتىلىپ، ءتيىستى قارارلار مەن ۇندەۋلەر قابىلداندى.

سول ۇندەۋلەردە  رەپرەسسيالانعانداردى ۇلىقتاۋ ىستەرىمەن قاتار، ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى (31 مامىر) قارساڭىنداعى جۇمادا ءار جىل سايىن جاساندى اشارشىلىقتا كوز جۇمعان بوزداقتار رۋحىنا مەشىتتەر مەن شىركەۋلەردە، وزگە دە عيباداتحانالاردا، اشتىق قۇرباندارىنا قويىلعان بەلگىلەر باسىندا ارۋاقتارعا دۇعا باعىشتاپ،  وقۋ ورىندارىندا، مەكەمەلەر مەن ۇيىمداردا ارنايى جيىندار وتكىزۋدى داستۇرگە اينالدىرۋ قاجەتتىگى تۇجىرىمدالعان ەدى. وسىنى ەندى سوزدەن ىسكە اينالدىراتىن كەز كەلگەن سياقتى.

قۇرمەتتى قازاقستان مۇسىلماندارىنىڭ ءدىنباسى ءابساتتار قاجى! ءوزىڭىز باس بولىپ، ەلىمىزدەگى بارلىق مەشىتتەردە ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى قارساڭىنداعى جۇمادا - بۇل كۇن بيىل 28 مامىرعا سايكەس كەلەدى - جۇما ناماز ۋاعىزىندا وسى ماسەلەگە كوڭىل بولسەڭىز جانە بولاشاقتا مۇنى داستۇرگە اينالدىرۋعا مۇرىندىق بولساڭىز دەگەن ءوتىنىشىمىز بار. ءولى رازى بولماي - ءتىرى بايىمايدى دەگەن دانا حالقىمىز!

قۇرمەتتى حريستيان ءدىنى تارماقتارى (پراۆوسلاۆيە، كاتوليك، ت.ب.) ۇيىمدارىنىڭ ءدىني قىزمەتشىلەرى! وسىنداي ءوتىنىشتى سىزدەرگە دە ارناپ ايتامىز. بۇل - بارشا حالقىمىزدى ۇلى مۇرات جولىندا بىرىكتىرۋدى كوزدەيتىن، يمانعا نەگىزدەلگەن ءادىل دە ساۋاپتى شارا.

قۇرمەتتى ساياسي پارتيالار مەن قوعامدىق جانە مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ باسشىلارى مەن مۇشەلەرى! قادىرلى قاۋىم! قۇجاتتارىمىزدا كوپتەن ايتىلعانمەن، وسى ۋاقىتقا دەيىن جۇرتشىلىقتان ناقتى قولداۋ تاپپاي كەلە جاتقان يگىلىكتى باستامامىزدىڭ سىزدەردىڭ تاراپتارىڭىزدان كەڭ قولداۋ تاباتىنىنا ءبىز سەنەمىز! الماتىداعى قاراعايلى باق ىشىندەگى تاس تۇعىرعا، بارلىق قالالار مەن ەلدى مەكەندەردەگى سونداي ورىندارعا  28 مامىردا - ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى قارساڭىنداعى جۇمادا - گۇل شوقتارىن قويىپ، جاساندى اشارشىلىقتاردان شەيىت بولعان بوزداقتار ارۋاعىنا باس يۋگە شاقىرامىز!

قۇرمەتپەن، قازاقستان «ادىلەت» تاريحي-اعارتۋ قوعامىنىڭ مۇشەلەرى اتىنان:

ساكەن سەيفۋللين - «ادىلەت» قوعامىنىڭ توراعاسى، بەيبىت قويشىباۆ - قوعام توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، ايدوس سارىم - توراعانىڭ ورىنباسارى، ساۋلە قوجىقوۆا - قوعامنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى، ساۋلە ايتمامبەتوۆا، ءنازيرا جاقاۋوۆا، اجار جاندوسوۆا - تورالقا مۇشەلەرى، سايات جانسۇگىروۆ، ءنادىر ازىرباەۆ، ءالي جاندوسوۆ، گەننادي زەمەل، مارات نۇرپەيىسوۆ، تولەگەن جۇكەەۆ - باسقارما مۇشەلەرى، توقتار بەيىسقۇلوۆ، قىزعالداق جۇبانوۆا، رايحان جۇماباەۆا، ازاليا احمەتوۆا، ۆەنەرا قۋانىشباەۆا - اقساقالدار القاسىنىڭ مۇشەلەرى.