قوعام ومىرىنە دەندەپ ەنىپ، ىقپالدى كۇشتەردىڭ بىرىنە اينالعان الەۋمەتتىك جەلى، ينتەرنەت پورتالدار مەن بلوگ پاراقشالاردىڭ ءرولى بارعان سايىن ارتىپ كەلەدى. ونىڭ جاقسى جاقتارى كوپ. مەنىڭ ايتايىن دەگەنىم، كەيدە جازىقسىز جانداردى شىرىلداتىپ، پالە جاباتىن تۇستارى دا قىلاڭ بەرىپ جاتىر. ونى بۇكىل قوعام بولىپ ايىپتاپ دەر كەزىندە جونگە سالىپ وتىرماساق تالاي ادامدى ىڭعايسىز جاعدايعا قالدىراتىن ءتۇرى بار.

         قازىرگى تانىمال تۇلعالاردىڭ اتى-ءجونىن پايدالانىپ اككۋانت اشىپ الىپ، ەلدى دۇرلىكتىرەتىندەر دە بوي كورسەتە باستادى. جۋرناليست دينا تولەكوۆا بىلاي دەيدى: «حاباردا» جۇرگەنىمدە تۋرا مەنىڭ اتى-جونىممەن، سۋرەتىممەن بىرەۋ ماعان اگەنتتە حات جازىپ وتىراتىن. مەنىڭ اتىمنان ءتۇرلى ادامدارعا جالعان حابارلامالار جازىپ ماسقارالاعان كەزى دە بولدى. سودان كەيىن وزىمدىكىن ءوشىرىپ، امالسىز وزگە ءبىر اككاۋنت اشۋىما تۋرا كەلدى».

         ءيا، ءبىز وسىلايشا ولاردىڭ الدىندا دارمەنسىزدىك تانىتىپ جاتىرمىز. نەگىزى، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىن ارالاستىرىپ، ونداي باسسىزدىقتى زاڭدىق جولمەن تيىپ تاستاساق ماسەلەنىڭ ۋشىعىپ كەڭ ەتەك جايۋىنا توسقاۋىل قويعان بولار ەدىك. ال، كوبىمىز جوعارىداعىداي قولدى ءبىر سىلتەپ جىلى جاۋىپ قويا سالامىز. نەگىزى، قوعامدا ادامنىڭ بەت-بەدەلىنەن، اتاق-ابىرويىنان قىمبات نارسە جوق. سوندىقتان، وندايلاردىڭ الدىندا دارمەنسىزدىك تانىتپاۋىمىز كەرەك.

         كۇنى كەشە سونداي جاعدايدى ءوزىم دە باستان كەشتىم. جازدا بولسا كەرەك، ۇلتتىق پورتالىمىزدا بەلگىلى جازۋشى دۇكەنباي دوسجان تۋرالى ماقالا جاريالانعان ەكەن. نەگىزى، «Abai.kz» پورتالىنىڭ بەلسەندى وقىرماندارىنىڭ ءبىرىمىن. بىراق، ول ماقالا مەنىڭ كوزىمە تۇسپەپتى. ونى وقىماعانىم بار بولسىن، الدە ءبىر ارانداتۋشى بىرەۋ تۋرا مەنىڭ اتى-جونىممەن سول ماقالانىڭ استىنا كوممەنت جازىپتى. جازعاندا دا جاي ەمەس. مارقۇم اعامىزدىڭ جەر-جەبىرىنە جەتىپ تىلدەگەن بولسا كەرەك.

         ونى كورگەن جازۋشىنىڭ جارى ساۋلە دوسجان جەڭگەمىز قاتتى رەنجيدى. ءدال مەنى ولاي جازادى دەپ ويلاماعان. (وقىماعان سوڭ جازباعانمىن، ءتىپتى ءالى كۇنگە دەيىن بىلمەي ءجۇرمىن عوي) بىراق، ونىسىن كۇنى بۇگىنگە دەيىن ايتپاي سىرتتاي تومسىرايىپ جۇرە بەرگەن. نەگىزى، سول ساتتە ماعان حابارلاسسا، ماسەلەنىڭ باسى اشىلىپ، ءىزى سۋىماي تۇرىپ الگى انتۇرعان جالاقوردى تاۋىپ اشكەرەلەيتىن ەدىك قوي.

         بىراق، كەش تە بولسا بىلدىك. ابىروي بولعاندا پورتالدىڭ باسشىسى داۋرەن قۋات ءىنىمىز ساۋلە اپايىنىڭ وتىنىشىمەن ول جازبالاردى باياعىدا الىپ تاستاعان ەكەن. دەگەنمەن، ازعانا ۋاقىتتا بولسا دا كوپ وقىرماندا تەرىس تۇسىنىك قالىپتاسىپ ۇلگەرگەن شىعار دەپ ويلايمىن. وسى سەبەپتەن، ءبىراز جايدىڭ باسىن اشىپ تۇسىندىرە كەتۋدى ءجون كوردىم.

         جازۋشى اعامىز دۇكەنباي دوسجاندى قاتتى سىيلايتىن بايىرعى وقىرماندارىنىڭ ءبىرىمىن. اعامىزبەن كوزى تىرىسىندە استانادا وتكەن دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ جيىنىندا اڭگىمەمىز جاراسىپ، جاقسى تانىسقان ەدىك. بىرتوعا، سالماقتى جايلى مىنەزدى ادام كورىندى. جەڭگەمىز ساۋلە ءبىزدىڭ ايشامەن ارىپتەس بولعاندىقتان ولار ارالاسىپ-قۇرالاسىپ، سىرلاسىپ جۇرەدى. ول كىسى دۇنيەدەن وتكەنىن ەستي سالا ساۋلە جەڭگەمىزدىڭ قاسىنان تابىلعان سىيلاس جاندارمىز.

         سونداي-اق، ءوز باسىم دۇكەنباي اعانىڭ عاجاپ ەڭبەكقور قاسيەتىنە ءتانتى ەدىم. بۇگىنگى قوعام ومىرىندەگى تۇيتكىلدەردى ايشىقتاعان قانشاما رومان، پوۆەست، اڭگىمەلەر جازىپ جارىققا شىعاردى. شىعارمالارىن تۇششىنىپ وقيتىن جانداردىڭ ءبىرى ەكەندىگىمدى جوعارىدا ايتتىم. بارىنەن بۇرىن ول كىسىنىڭ ىسىك-جەلىگى جوق بايسالدى مىنەزى ماعان قاتتى ۇنايتىن. شىنىمەن دە، «تەرەڭ وزەن تىنىپ اعادى» دەگەندەي ىشكى جان دۇنيەسى باي ادام ونىسىن سىرتقا شىعارىپ اسىپ-تاسي بەرمەيدى عوي. دۇكەنباي اعا دا سونداي ءبىر ساليقالى بەينەسىمەن جادىمىزعا ساقتالعان مارقاسقا اعالارىمىزدىڭ ءبىرى.

         ەندى، وسىنداي كوزى تىرىسىندە سىيلاسقان جانعا و دۇنيەلىك بولعان سوڭ مەن قالايشا اياق استىنان نە ءۇشىن وشىگىپ، ءتيىسۋىم كەرەك؟ شىندىققا مۇلدەم جاناسپايتىن، ءتىپتى مۇمكىن ەمەس جاعداي ەكەندىگى ايدان انىق.

         ەستۋىمشە، ونداعى جازبانىڭ ۇزىن-ىرعاسى اعامىز «اقوردا» دەگەن رومانىنىڭ ارقاسىندا استانادان پاتەر الدى دەگەنگە كەلىپ سايادى ەكەن. دۇكەنباي اعا عانا ەمەس، استانادان كەز-كەلگەن جازۋشىعا شىعارماسى ءۇشىن ءۇي بەرىلىپ جاتسا، قۋاناتىن قازاقتىڭ ءبىرىمىن.

         ال، شىندىعىنا كەلگەندە مەنىڭ بىلۋىمشە دۇكەنباي اعا ۇكىمەتتەن ءۇي سۇرايتىنداي حالدەگى ادام ەمەس-ءتىن. سوناۋ سوۆەت زامانىندا جازعان قالاماقىسى بار، حالىققا سىڭىرگەن ەڭبەگى بار، ءوزى دە وتە ۇقىپتى جان بولسا كەرەك. جاعدايىن ەرتەدەن جاساپ العان ءبىرشاما اۋقاتتى ادام بولاتىن. حان سارايىنداي دەمەسەك تە ءبىرشاما ءتاۋىر جەكە ءۇيى مەن ءوز اۋلاسى بار كىسى. ابىرويى اسقاق، ار-ۇياتى تازا جازۋشى ەمەس پە، باسشىلاردىڭ الدىنا ءيىلىپ، قول ءسۇيىپ پاتەر كىلتىن الىپ جاتقانىن ءوز باسىم كورمەپپىن.

         سوندا، الگى مەنىڭ اتى-ءجونىمدى پايدالانۋشى «كلونىم» وسى جاعدايدى بىلمەگەنى عوي. مەيلى، سول «كلونىم» كىم بولسا ول بولسىن، ارۋاق اتۋدان قورىقپايتىن ارسىز بىرەۋ شىعار. ءوز اتىنان جازىپ، كىمدى قالاي تىلدەسە دە اركىمنىڭ ءوز ەركى عوي. بىراق، اي دالاداعى مەنىڭ اتىمدى پايدالانىپ، سىيلاس ادامداردىڭ اراسىنا وت جاققانى، جازىقسىز جانداردى ارانداتپاق بولعانى جارامادى.

         ءسوز سوڭىندا ايتارىم، ءبارىمىزدىڭ قازىرگى ۆيرتۋالدىق الەممەن تىعىز بايلانىسىمىز، قارىم-قاتىناسىمىز بار. ءاردايىم جەلىدە اتى-ءجونىن جاسىرىپ، وزگەنى ارانداتىپ، اراعا وت جاعاتىن جەلىككەندەردىڭ جالاسىنان ساق بولايىقشى، اعايىن! 

قۋاندىق شاماحايۇلى،

قر مادەنيەت قايراتكەرى

Abai.kz